Belgili shyǵystanýshy Klara Hafızova qazaq hany Abylaıdyń Joshy hannyń urpaǵy bolmaǵanyn, ıaǵnı onyń tóre tuqymynan shyqpaǵanyn málimdedi. Bul týraly «Kýrsıv» basylymy jarııalady, dep habarlaıdy “Adyrna” ulttyq portaly.
«Elý jyl zerttep, Abylaı hannyń elý jumbaǵyn da sheshe almadym. Jyl saıyn jumbaq kóbeıip jatyr», - deıdi tarıh ǵylymynyń doktory.
Ǵalym bul pikirin birneshe derekpen dáleldeıdi. Onyń aıtýynsha, Abylaı han «hantapalaı» dástúrin saqtamaǵan, ıaǵnı ózine tartý etilgen syılyqtardy jurtqa úlestirmegen. Sondaı-aq, tutqynǵa túskende, tóre áýletiniń daǵdysyna saı ózin óltirýdi talap etýdiń ornyna, qarapaıym tutqyndar sekildi túrmege qamaýdy suraǵan.
«Abylaı hannyń bir shıkiligi bar. Meniń zertteýim boıynsha, ol Joshy hannyń urpaǵy emes. Muny aıtsaq, keıbir adamdar maǵan renjıdi. Buǵan men qatty tańǵalamyn. Qazaq tarıhynda ondaı bıleýshiler boldy. Óz kúshi, qarym-qabiletine qaraı, sultandardyń qoldaýymen kóterilgen adamdar boldy. Abylaı han – solardyń biri», – deıdi ǵalym.
Degenmen, zertteýshi Abylaı hannyń kóregen saıasatker, jaǵdaıdy tez baǵamdaı alatyn aqyldy tulǵa bolǵanyn atap ótti. Ǵalymnyń aıtýynsha, onyń qaıshylyqqa toly bolmysyn áli de tereńirek zertteý qajet.
«Ábilmámbet osyndaı dıplomatııalyq syılyq alsa, «hantalapaı» jasaıdy. Iaǵnı bárin ejelgi dástúr boıynsha halyqqa úlestirip beredi. Al Abylaı han syılyqtaryn jasyryp, eshkimge bermegen. Osyndaı aqsúıekke uqsamaıtyn qasıetteri kóp. Saýda jasaǵan, dúnıe-múliktiń qunyn biletin halyqtardyń ókilin eske túsiredi. Al qazaq ondaı bolmaǵan», – dep tujyrym jasaıdy tarıhshy.
Ol Abylaıdyń han áýletine tán emes áreketterin mysalǵa keltirdi.
«Munysy da han áýletine tán emes. Tipti qazaqtyń minezine uqsamaıdy. Han tuqymy aqsúıek retinde ózderin udaıy abyroıyn bárinen bıik qoıady. Abylaı han bolsa, kerek kezinde ıile salatyn. Biraq onysy uzaq ýaqytqa sozylmaıtyn. Qazaq hanynyń ókilderine óziniń zyndanda jatqanyn kórsetkisi keldi», – deıdi Klara Hafızova.
Bul málimdeme qoǵamda jáne tarıhshylar arasynda qyzý pikirtalas týǵyzyp jatyr.
