BjǴM #338 buıryǵy.
Muǵalimniń mindeti:
Bilim berý uıymdaryndaǵy barlyq mamandyq muǵalimderi
Laýazymdyq mindetteri. Memlekettik jalpyǵa mindetti bilim berý standarttaryna sáıkes oqytatyn pánniń ereksheligin eskere otyryp, oqytý men tárbıeleýdi júzege asyrady. Bilim alýshylar men tárbıelenýshilerdiń jeke qabiletterin ashýǵa jáne damytýǵa, tulǵanyń álemettenýi men jalpy mádenıetin qalyptastyrýǵa yqpal etedi. Oqytýdyń ártúrli nysandaryn, tásilderin, ádisterin qoldanady. Pánniń kúndelikti sabaq josparlaryn qurady. Oqytý proesine ınnovaııalyq, aqparattyq tehnologııalardy engizýdi qamtamasyz etedi. Bilim alýshylar men tárbıelenýshilerdi memlekettik bilim berý standartynda qarastyrylǵan bilim, bilik jáne daǵdylarmen qamtamasyz etedi. Bilim berý baǵdarlamalaryn ázirleýge jáne oryndaýǵa qatysady, olardyń oqý jospary men oqý proesi kestesine sáıkes iske asyrylýyn qamtamasyz etedi.
Ádistemelik birlestikterdiń qyzmetine jáne basqa da ádistemelik is-sharalarǵa qatysady. Kásibı biliktiligin júıeli arttyrýdy júzege asyrady. Bilim alýshylardyń, tárbıelenýshilerdiń jeke qabiletterin, múddeleri men ıkemdilikterin, olardyń otbasylyq, turmystyq jaǵdaılaryn zerdeleıdi. Áleýmettik (túzetý) bilim beretin mekemelerde oqytylatyn pánniń ereksheligin eskere otyryp, bilim alýshylar men tárbıelenýshilerdiń damýyndaǵy aýytqýlardy barynsha túzetýge baǵyttalǵan oqytý men tárbıeleý boıynsha jumysty júzege asyrady.
Kompıýterlik saýattylyqty, aqparattyq-kommýnıkaııalyq quzyrettilikti meńgergen.
Bilim berý proesi kezeńinde bilim alýshylardyń ómiri men densaýlyǵynyń saqtalýyn qamtamasyz etedi.
Ata-analarmen nemese olardy almastyrýshy adamdarmen baılanys jasaıdy. Oqý tártibin, sabaqqa qatysý rejımin saqtaıdy. Qural-jabdyqtardy paıdalanýda qaýipsizdik tehnıkasy erejelerin saqtaıdy. Oqytý proesinde balalardyń densaýlyǵy men ómirin qorǵaý úshin qajetti jaǵdaı jasaıdy.
Qyzmeti týraly esep daıyndaýdy jáne tapsyrýdy qamtamasyz etedi.
Bilýge mindetti: Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýııasyn, Qazaqstan Respýblıkasynyń Eńbek kodeksin, "Neke (erli-zaıyptylyq) jáne otbasy týraly" Qazaqstan Respýblıkasynyń kodeksin, Qazaqstan Respýblıkasynyń "Bilim berý týraly", "Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy tilder týraly", "Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy bala quqyǵy týraly", "Sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres týraly", "Qazaqstan Respýblıkasynda múgedektigi boıynsha, asyraýshysynan aıyrylý jaǵdaıy boıynsha jáne jasyna baılanysty beriletin memlekettik áleýmettik járdemaqylar týraly", "Arnaıy áleýmettik qyzmet týraly", "Kemtar balalardy áleýmettik jáne medıınalyq-pedagogıkalyq túzeý arqyly qoldaý týraly", "Kámeletke tolmaǵandar arasyndaǵy quqyq buzýshylyqtardyń profılaktıkasy men balalardyń qadaǵalaýsyz jáne panasyz qalýynyń aldyn alý týraly" zańdary jáne basqa da bilim berýdi damytýdyń baǵyttary men keleshegin aıqyndaıtyn normatıvtik quqyqtyq aktilerdi, pándi oqytýdyń, tárbıe jumystarynyń ádistemesin, pán kabınetteri men qosalqy orynjaılardy qural-jabdyqtarmen qamtamasyz etý talaptaryn, oqytý tásilderi men onyń dıdaktıkalyq múmkindikterin, pedagogıka ǵylymy men bilim berýdiń negizgi damý baǵyttary men perspektıvasyn aıqyndaıtyn basqa da quqyqtyq normatıvtik aktilerdi, eńbekti ǵylymı uıymdastyrý men quqyq negizderin, pedagogıka men psıhologııa negizderin, memlekettik jalpyǵa mindetti bilim berý standartyn, pedagogıka, psıhologııa, pedagogıka ǵylymy men praktıka jetistikterin, eńbek týraly zańnama, qarjylyq-sharýashylyq qyzmet negizderin, eńbekti qorǵaý, órtke qarsy qorǵanys, qaýipsizdik tehnıkasy normalary men erejelerin, sanıtarııalyq normalar men qaǵıdalardy.
Biliktilikke qoıylatyn talaptar:
biliktiligi joǵary deńgeıdegi sanaty joq mamannyń, onyń ishinde, ınformatıka, ózin-ózi taný, mýzyka, beıneleý óneri, BÁD oqytýshy-uıymdastyrýshy, tehnologııa, dene shynyqtyrý, syzý, mamandandyrylǵan bilim berý uıymdarynyń arnaıy pánder, jumys josparynyń varıatıvtik bóligi kýrstary muǵalimderiniń tıisti mamandyq boıynsha joǵary pedagogıkalyq bilimi bolýy tıis, jumys ótiline talap qoıylmaıdy.
orta deńgeıdegi sanaty joq mamannyń, onyń ishinde, ınformatıka, ózin-ózi taný, mýzyka, beıneleý óneri, BÁD oqytýshy-uıymdastyrýshy, tehnologııa, dene shynyqtyrý, syzý, mamandandyrylǵan bilim berý uıymdarynyń arnaıy pánder, jumys josparynyń varıatıvtik bóliginiń kýrstary muǵalimderiniń tehnıkalyq jáne kásiptik pedagogıkalyq bilim bolýy tıis, jumys ótiline talap qoıylmaıdy.
Tıisti biliktilik sanatyn alý úshin mindetterdi anyqtaı otyryp, biliktilikke qoıylatyn talaptar:
biliktiligi joǵary deńgeıdegi ekinshi sanatty maman:
biliktiligi joǵary deńgeıli sanaty joq muǵalimge qoıylatyn talaptarǵa jaýap berýmen qatar pándi oqytý ádistemesin óz betinshe ázirleı bilýi, belsendi oqytýdyń tásilderi men ádisterin qoldana bilýi, bilim alýshylardy dıagnostıkalaý jumystaryn uıymdastyra alýy, oqý-tárbıe proesinde turaqty oń nátıjelermen qamtamasyz etýi, mekteptiń shyǵarmashylyq toptardyń, ádistemelik birlestikterdiń, bilim berý uıymynyń sheńberinde ozyq tájirıbe mektepteriniń jumysyna belsendi qatysýy tıis.
Biliktilikke qoıylatyn talaptar: tıisti beıini boıynsha joǵary pedagogıkalyq bilim jáne muǵalim laýazymyndaǵy jumys ótili keminde 3 jyl nemese jumys ótilinsiz akademııalyq magıstr dárejesiniń bolýy;
biliktiligi joǵary deńgeıdegi birinshi sanatty maman:
biliktiligi joǵary deńgeıdegi ekinshi sanatty muǵalimge qoıylatyn talaptarǵa jaýap berýmen qatar pán boıynsha oqý-ádistemelik taldaý ádisterin bilýi, oqytýdyń ózindik jeke baǵdarlamalaryn qura jáne iske asyra bilýi, shyǵarmashylyq semınarlarǵa, shyǵarmashylyq toptar jumysyna jetekshilik jasaı alýy, óz jumysynda ozyq pedagogıkalyq tájirıbelerdi qoldana bilýi tıis.
Biliktilikke qoıylatyn talaptar: joǵary pedagogıkalyq bilim jáne muǵalimdik laýazymda eńbek ótili keminde 4 jyl, nemese ǵylymı nemese akademııalyq dárejesiniń bolýy jáne muǵalimdik qyzmette eńbek ótili keminde 2 jyl;
biliktiligi joǵary deńgeıdegi joǵary sanatty maman:
biliktiligi joǵary deńgeıli birinshi sanatty muǵalimge qoıylatyn talaptarǵa jaýap berýmen qatar jańa oqý baǵdarlamalaryn, jańa pedagogıkalyq tehnologııalardy, oqytý men tárbıeleýdiń ádisterin jasaı bilýi, olardy synaqtan ótkize alýy, óz páni boıynsha jańa tájirıbelik tapsyrmalar qurastyrýy, bilim berýdegi ózekti máselelerdi sheshýde shyǵarmashylyq topqa jetekshilik ete bilýi qajet.
Biliktilikke qoıylatyn talaptar: joǵary pedagogıkalyq bilim jáne muǵalimdik qyzmettegi eńbek ótili keminde 5 jyl nemese ǵylymı nemese akademııalyq dárejesiniń bolýy jáne muǵalimdik qyzmette eńbek ótili keminde 3 jyl;
biliktiligi orta deńgeıdegi ekinshi sanatty maman:
biliktiligi orta deńgeıli sanaty joq muǵalimge qoıylatyn talaptarǵa jaýap berýmen qatar belsendi oqytýdyń tásilderi men ádisterin qoldana bilýi, bilim alýshylarmen dıagnostıkalaý jumystaryn uıymdastyra alýy, oqý-tárbıe úrdisinde turaqty oń nátıjelermen qamtamasyz etýi, shyǵarmashylyq top, ádistemelik birlestik jumysyna, bilim berý uıymynyń is-tájirıbesiniń taratylýyna belsendi aralasa bilýi qajet.
Biliktilikke qoıylatyn talaptar: tehnıkalyq jáne kásiptik pedagogıkalyq bilim, muǵalimdik qyzmettegi eńbek ótili keminde 3 jyl;
biliktiligi orta deńgeıli birinshi sanatty maman:
ekinshi sanatty biliktiligi orta deńgeıli muǵalimge qoıylatyn talaptarǵa jaýap berýmen qatar ózdiginen pándi oqytý ádistemesin ázirleı bilýi, bilim alýshylarmen dıagnostıkalaý jumystaryn uıymdastyra alýy; shyǵarmashylyq top, ádistemelik birlestik jumysyn, ozat tájirıbeler mektebin basqara alýy, bilim berý máselesi boıynsha pedagogıkalyq basylymdarda jarııalanymdary bolýy kerek.
Biliktilikke qoıylatyn talaptar: tehnıkalyq jáne kásiptik pedagogıkalyq bilim, muǵalimdik qyzmettegi eńbek ótili keminde 4 jyl;
biliktiligi orta deńgeıli joǵary sanatty maman:
birinshi sanatty biliktiligi orta deńgeıli muǵalimge qoıylatyn talaptarǵa jaýap berýmen qatar pándi oqytýdyń avtorlyq baǵdarlamasyn qura bilýi, jańa pedagogıkalyq tehnologııalar men oqytý baǵdarlamalaryn jasaı bilýi, olardy synaqtan ótkizý boıynsha jumys júrgizý, óz páni boıynsha tájirıbelik tapsyrmalar qurastyrý, bilim berý salasyndaǵy ózekti máselelerdi sheshý jónindegi shyǵarmashylyq toptardy basqara bilýi kerek.
Biliktilikke qoıylatyn talaptar: tehnıkalyq jáne kásiptik pedagogıkalyq bilim, muǵalimdik qyzmettegi eńbek ótili keminde 5 jyl;
Bastaýysh áskerı daıyndyqtyń (BÁD) oqytýshy-uıymdastyrýshysy úshin qosymsha: oqýshylardyń áskerı-patrıottyq tárbıesin uıymdastyrady. Dırektordyń tárbıe jumystary jónindegi orynbasarymen, synyp jetekshilermen birlesip, oqý jylyna arnalǵan áskerı-patrıottyq jumystardyń josparyn ázirleıdi, onyń oryndalýyn qamtamasyz etedi. Bilim berý uıymynda bastaýysh áskerı daıyndyqtyń materıaldyq bazasyn kúsheıtýge jáne damytýǵa, jabdyqtar men kerek-jaraqtardyń saqtalýyna, sanıtarlyq-gıgıenalyq talaptardyń oryndalýy úshin shara qoldanady. Jasóspirimderdi áskerı oqý oryndaryna irikteýge qatysady. Bilim alýshylardy alǵashqy áskerı esepke alý jumystaryn uıymdastyrady jáne ótkizedi. Sabaqta jáne sabaqtan tys ýaqytta bastaýysh áskerı daıyndyq sabaǵyn ótkizedi, áskerı isterdiń negizderin oqyp-úırený boıynsha úıirmege jetekshilik jasaıdy, tótenshe jaǵdaılardaǵy áreketter boıynsha tájirıbelik sabaqtar men jattyǵýlar ótkizedi. BÁD kabınetine jáne arnaıy múlikterge arnalǵan bólmege jaýapty bolady, azamattyq qorǵanys (AQ) josparyn jasaıdy, AQ boıynsha sabaqtar daıyndaıdy jáne ótkizedi, shuǵyl jaǵdaılarǵa baılanysty is-sharalar daıyndaıdy, qorǵanys jaǵdaılarynyń daıyndyǵyn, AQ boıynsha shuǵyl jaǵdaılarda jeke qorǵanys quraldarymen qamtamasyz etedi.
Bilýge mindetti: "Áskerı qyzmet jáne áskerı qyzmetshilerdiń mártebesi týraly" Qazaqstan Respýblıkasy Zańyn, Qazaqstan Respýblıkasy azamatyn áskerı esepke alýdyń máseleleri jónindegi quqyqtyq normatıvtik aktiler.
BÁD oqytýshy-uıymdastyrýshy: joǵary pedagogıkalyq nemese joǵary kásiptik (áskerı, zapastaǵy ofıer), tıisti beıini boıynsha tehnıkalyq jáne kásiptik bilimi bolýy qajet.
Shaǵyn jınaqtalǵan bilim berý uıymdaryndaǵy muǵalimderge qoıylatyn qosymsha biliktilik talaptary: joǵary pedagogıkalyq bilim nemese tehnıkalyq jáne kásiptik pedagogıkalyq bilim pán boıynsha tıisti biliktilik kýrstarynan ótý týraly sertıfıkat bolǵan jaǵdaıda.
Kásibı quzyrettiligin aıqyndaı otyryp, biliktilikke qoıylatyn talaptar:
1) "pedagog":
jumys ótiline qoıylatyn talaptarsyz, mamandyǵy boıynsha joǵary (nemese joǵary bilimnen keıingi) kásibı nemese kásiptik nemese tehnıkalyq (orta kásiptik, orta arnaıy) bilim, kásibı quzyrettiliginiń bolýy: oqý páni mazmunyn, oqý-tárbıeleý proesin, oqytý jáne baǵalaý ádistemesin biledi, bilim alýshylardyń psıhologııalyq-jas erekshelikterin eskere otyryp, oqý-tárbıeleý proesin josparlaý jáne uıymdastyra bilý, bilim alýshynyń jalpy mádenıetin jáne ony áleýmettendirýdi qalyptastyrýǵa yqpal etýi, bilim berý uıymdary deńgeıinde ótetin is-sharalarǵa qatysý, bilim alýshylardyń qajettilikterin eskere otyryp, tárbıeleý men oqytýdyń jeke tásilin júzege asyrý, kásiptik-pedagogıkalyq qarym-qatynas negizderin bilý, ıfrlyq bilim resýrstaryn qoldaný.
2) "pedagog-moderator":
mamandyǵy boıynsha joǵary (nemese joǵary bilimnen keıingi) pedagogıkalyq jáne kásiptik nemese tehnıkalyq (orta kásiptik, orta arnaıy) bilim, pedagogıkalyq ótili keminde eki jyl, kásibı quzyrettiliginiń bolýy: "pedagog" biliktilik sanatyna qoıylatyn jalpy talaptarǵa jaýap berý, oqytýdyń ınnovaııalyq nysandaryn, ádisteri men quraldaryn qoldaný, bilim berý uıymy deńgeıinde óz tájirıbesin jınaqtaý, bilim berý uıymy deńgeıinde olımpıadalarǵa, konkýrstarǵa, jarystarǵa qatysýshylarynyń bolýy;
3) "pedagog-sarapshy":
mamandyǵy boıynsha joǵary pedagogıkalyq (nemese joǵary bilimnen keıingi) jáne kásiptik nemese tehnıkalyq (orta kásiptik, orta arnaıy) bilim, pedagogıkalyq ótili keminde 3 jyl, kásibı quzyrettiliginiń bolýy: "pedagog-moderator" biliktilik sanatyna qoıylatyn jalpy talaptarǵa jaýap berý, uıymdastyrylǵan oqý qyzmetin taldaý daǵdylaryn bilý, óziniń jáne bilim berý uıymy deńgeıinde áriptesteriniń kásibı damý basymdylyǵyn aıqyndaý jáne tálimgerlikti júzege asyrý, óz tájirıbesin aýdan/qala deńgeıinde jınaqtaý, olımpıadalarǵa, konkýrstarǵa, jarystarǵa qatysýshylarynyń bolýy;
4) "pedagog-zertteýshi":
mamandyǵy boıynsha joǵary (nemese joǵary bilimnen keıingi) kásibı nemese kásiptik nemese tehnıkalyq (orta kásiptik, orta arnaıy) bilim, pedagogıkalyq ótili keminde 4 jyl, kásibı quzyrettiliginiń bolýy: "pedagog-sarapshy" biliktilik sanatyna qoıylatyn jalpy talaptarǵa jaýap berý, sabaqty zertteý daǵdylaryn jáne baǵalaý quraldaryn ázirleı bilý, bilim alýshylardyń zertteýshilik daǵdylaryn damytýdy qamtamasyz etý, tálimgerlikti júzege asyrý jáne aýdan, qala deńgeıinde pedagogıkalyq qaýymdastyqta damý strategııasyn syndarly túrde aıqyndaıdy, óz tájirıbesin oblys/ Astana, Almaty jáne Shymkent qalalary deńgeıinde jınaqtaý, oblystyq/ Astana, Almaty jáne Shymkent qalalary deńgeıinde olımpıadalarǵa, konkýrstarǵa, jarystarǵa qatysýshylarynyń bolýy.
5) "pedagog-sheber":
mamandyǵy boıynsha joǵary (nemese joǵary oqý ornynan keıingi bilim) kásiptik nemese tehnıkalyq (orta kásiptik, orta arnaıy) bilim, pedagogıkalyq ótili keminde 5 jyl, kásibı quzyrettiliginiń bolýy: "pedagog-zertteýshi" biliktilik sanatyna qoıylatyn jalpy talaptarǵa sáıkes kelý, oblystyq, respýblıkalyq oqý-ádistemelik keńeste maquldanǵan, avtorlyq baǵdarlamasy nemese oqýlyqtarǵa, oqý-ádistemelik quraldarǵa avtorlyq (birlesken avtor) quqyǵy bar, ǵylymı jobalaý daǵdylaryn damytýdy qamtamasyz etýi; tálimgerlikti júzege asyrýy jáne oblys deńgeıinde kásibı qaýymdastyq jelisin damytýdy josparlaý, halyqaralyq jáne respýblıkalyq konkýrstar men olımpıadalardyń qatysýshysy bolyp tabylýy nemese halyqaralyq nemese respýblıkalyq konkýrstar men olımpıadalardyń qatysýshylaryn daıyndaý.
Eskertý: jumys oqý josparynyń bóliginen varıatıvtik kýrs júrgizgen kezde negizgi pán boıynsha biliktilik sanaty saqtalady;
pedagogıkalyq bilimi joq tıisti beıin boıynsha maman jumys oqý josparynyń varıatıvtik bóligin oqytqan kezde biliktiligi orta deńgeıdegi mamandyqtarǵa teńestiriledi;
joǵary áskerı (zapastaǵy ofıer) bilimi bar BÁD oqytýshy-uıymdastyrýshysynyń biliktilik sanaty joǵary pedagogıkalyq bilimi bar BÁD oqytýshy-uıymdastyrýshynyń biliktilik sanatyna teńestiriledi.
1995 jylǵa deıin orta mekteptiń HI pedagogıkalyq synybyn bitirgen tulǵalar biliktiligi orta deńgeıli maman bolyp esepteledi.
(Meıirjan Temirbektiń paraqshasynan alyndy)
"Adyrna" ulttyq portaly
