Keıbir Eýropa elderinde analar úıde bosanýǵa arnaıy daıyndalsa, Qazaqstanda bul jaǵdaı kezdeısoqtyqtpn týyndaıdy. Adamdar perzenthanaǵa jetip úlgermeıdi, nemese jolda bosanady. Onyń keri saldary bolýy múmkin deıdi maman dáriger.
Qazaqstanda úıde bosaný, jolda bosanýdyń arnaıy ınstrýkııasy joq deýge bolady. Kóbine aıaqasty kelgen tolǵaq, kezdeısoq bosaný kezinde dúnıege kelgen balalardyń densaýlyǵy týraly da tolyq málimet joq.
ATTYŃ JALYNDA, TÚIENIŃ QOMYNDA...
Sońǵy ýaqytta elimizde aýrýhanadan tys jerde bosaný faktileriniń tirkelý jıiligi artqan. 2014 jyly úıde bosanǵan áıelder sany 80-ge jýyqtasa, 2017 jyly bir ǵana Atyraý oblysynda 52 ana nárestesin úıde dúnıege ákelgen.
Bıyl da bul kórsetkish azaımaı tur. Máselen, jyl basynan beri Pavlodar oblysynyń ózinde úı jaǵdaıynda jáne jedel járdem kóliginde týylǵan 20 sábı anyqtalǵan.
Sonymen qatar, 2021-2024 jyldar aralyǵynda Qazaqstanda poıyzda 11 sábı dúnıege kelgen.
Jaqynda ǵana Almaty oblysynda medıına qyzmetkerleri tolǵaǵy jetken áıeldi úıinde bosandyrýǵa májbúr bolsa, Mańǵystaý oblysynda júktiliktiń 37-aptasyndaǵy áıel jedel járdem kóliginde sábıin dúnıege ákeldi.
EÝROPADA ÚIDE BOSANÝ – JAŃA ADAMDY QARSY ALÝ
Elimizde balany aýrýhanadan tys jerde ómirge ákelýge zań júzinde shekteý qoıylmaǵan.
Álem elderine kóz júgirter bolsaq, Franııada úıde bosanýǵa tolyǵymen tyıym salynǵan. Al,Ulybrıtanııa, Avstrııa, Danııa, Nıderlandy memleketterinde ruqsat etilgen jáne buǵan qalypty jaǵdaı retinde qaraıdy.
Ózge eldermen salystyrǵanda Nıderlandy da áıelderdiń úıde bosaný jaǵdaılary jıi tirkeledi. Máselen, jylyna aǵylshyndardyń arasynda shamamen 2,7 paıyz adam úı jaǵdaıynda bosanýdy tańdasa, Nıderlandyda jylyna týylatyn 180 myńǵa jýyq sábıdiń 13 paıyzy úı jaǵdaıynda dúnıege keledi. Tipti Nıderlandy da bul úırenshikti jaǵdaıǵa aınalǵany sonshalyqty – júktiliktiń jetinshi aıyndaǵy árbir áıelge memleket tarapynan bosanýǵa qajetti zattary bar qorap beriledi. Gollandııalyq áıelder júktilikke aýrýhanaǵa barýdy qajet etetin aýrý emes, tabıǵı proess retinde qaraıdy. Olar úıde bosaný – otbasynyń jańa múshesin qarsy alýdyń tıimdi joly dep sanaǵandyqtan Eýropa elderiniń arasynda eń joǵary kórsetkishke ıe.
QAZAQSTANDA KEZDEISOQ BOSANÝ – BALAǴA QATER
Qazaqstandaǵy jaǵdaı basqasha. Munda júkti analar densaýlyǵyn udaıy tekserip, úıde bosanýǵa bolady dep eshkim arnaıy dárigerlik qorap bermeıdi. Ásirese, alys aýyldardaǵy jaǵdaıdyń qandaı ekenin aıtýdyń ózi qıyn. Ári-beriden soń aıaǵy aýyr áıelderdiń ýaqtyly dárigerge qaralýy da kúman týdyrady.
Dárigerlerdiń aıtýynsha, elimizdegi aýrýhanadan tys jerde sábılerdiń dúnıege kelýine analardyń bosaný jaıly, tolǵaq týraly aqparattardy bilmeýi de túrtki bolady.
- Júktilik jaıly qazaq tilinde aqparattardyń az bolýy da buǵan sebep bolyp otyr. Árbir áıel balasyna, bolashaq anaǵa, júkti áıelderge aldyn-ala aqparat tolyq berilse, ıaǵnı, tolǵaq jaqyndaǵanda úıde júre berý bala men ana ómirine qaýipti ekenin eskertse, qater azaıady dep oılaımyn, - deıdi, akýsher-gınekolog Symbat Nurqojaqyzy.
Bala ólimi aýrýhanada dúnıege ákelgenge qaraǵanda úı jaǵdaıynda bosaný kezinde 3 ese jıi kezdesedi.
- Úıde qaýip óte kóp. Ólim kórsetkishi artady. Máselen, úıde belsendi tolǵaǵy bastalǵan áıeldi kúıeýi bosandyramyn dep, sábıdi qulatyp alyp, bala shetinep ketken jaǵdaılardy da estidik. Sol sebepti júkti áıelderge perzenthanaǵa barýǵa keńes beremin, - deıdi akýsher-gınekolog.
Mereı Myrzaǵalıqyzy
«Adyrna» ulttyq portaly
