Qazaqtyń qasıetti ulttyq uǵymyna, qasterli salt-dástúrine jat qorqynyshty dúnıeler kóbeıip ketti qazir. Kún saıyn bir shabýyl jasalyp, shý kóterilýde.
Keshe áleýmettik jelilerde qazaqtyń qasıetti kıiz úıin jynoınaq jasap, ulttyq kamzol kıip alyp, jartylaı jalańash bılegen «jyn-shaıtandardyń», eki qyz ben bir jigittiń vıdeosy órip ketti... Qazaqtyń bar asyly men qundylyǵy saqtalatyn qarashańyraǵy – kıeli kıiz úıdiń tórinde jalańash taırańdaǵan táıtikterge táıt deıtin eshkim tabylmaǵany ma sol jerde? Kıiz úıdiń ıesi qaıda qaraǵan, aqshasyn tólese, bárine ruqsat bere beredi me?
Eldiń jappaı qarsy shyqqan shabýylyna jaýap bergen túri bolýy kerek, túrinen ne áıel, ne erkek ekenin aıyrý qıyn, shashyn túıip alǵan birtúrli «jigitsheniń» názik uzyn saýsaqtaryn maıystyryp otyryp, «Biz shyǵarmashylyq adambyz, bizdiń batyl ıdeıamyzdy, shyǵarmashylyq jańalyqty jáı adamdardyń túsinýi qıyn bolady» dep aqtalmaq bolyp ottaǵany, syryn áıgilep syzylyp turǵany da júr efırde.
Bundaı qaýipti lań qaıdan shyqty ózi, qalaı jaıylyp barady?
1.«Báleniń bárin bastaǵan ala tana» degendeı, osydan úsh jyl buryn 2021 jyly 8 naýryzda Almatydaǵy genderlik teńdik taqyrybymen áıelder quqyn qorǵaımyz degen atty jamylyp, sherý ótti. Sherýde bir jynystylardyń bir-birine úılenýin úndeıtin, jezókshelerdiń quqyn qorǵaýǵa shaqyrǵan jyn-jybyrlardyń jalaýlary da jalbyrap júrdi...
Sol kezde biz «Til sherýine jol joq - jyn sherýine jol kóp! Ata-babamyz san ǵasyr armandap, qoly zorǵa jetken qasıetti Táýelsizdiktiń 30 jyldyǵyn -Táýelsizdik besigi bolǵan Almatyda osyndaı Ulttyq uǵym men salt-dástúrimizge jat masqara sherýmen bastap qarsy alýdamyz!.. Mundaı sumdyqty toqtatý kerek!» dep, ashyq qarsylyǵymyzdy bildirgenbiz.
2.Odan soń 2022 jyly jazda birjynysty qarym-qatynasty nasıhattaıtyn "Bazz Laıter" mýltfılminiń Qazaqstanda kórsetile bastaýy taǵy da shý boldy. Jelide "Bazz Laıter" mýltfılmine tyıym salý talabymen petıııa qurylyp, lezde 50 myńnan asa adam qol qoıdy.
«Bir jynystylar qatynasyn nasıhattaıtyn fılmge jol joq! Mýltfılm arqyly birjynystyq qatynasty nasıhattaý - tamyryńdy qynadaı qyrqyp túsirý!»-dep, biz ashyq qarsy shyqtyq.
3. Al bıyl 2024 jyly qańtarda sol jyn sherýiniń zańdy jalǵasy retinde LGBT saıty da jaryq kórdi Qazaqstanda!?.
Qazaqstanda LGBT ókilderine arnalǵan saıt ashylýyna qoǵam túgel óre túregelip, qarsy boldy. Ult bolashaǵyna alańdaǵan el bul saıttyń da kózin qurtý týraly petıııa jasady.
«Eldi azdyrar azǵyndyq saıt jabylsyn! Qasıetti Qazaq jerinde jynystyq azǵyndyqqa ushyraǵan LGBT saıtynyń ashylýy - ultty qurdymǵa ketirýdiń basy!»-dep, taǵy da dabyl qaqtyq.
Qalyń halyqtyń talaby oryndalyp, kıno toqtatyldy, saıt jabyldy!
Jalpy, biz sekildi Orta Azııadaǵy musylman memleketinde ulttyq uǵymymyzǵa, dástúrimizge jat sherý jasalmaq túgili, azyndyqqa shaqyratyn fılmniń kórsetilmek túgili, bolashaǵymyzdy qurtatyn saıt ashylmaq túgili bular talqyǵa da túspeýi kerek edi! Qandaı zaıyrly el bolsaq ta.
Bunyń bárinen qazaqtyń “Albasty qabaqqa qaraı basady” degen maqalyndaǵydaı, azǵyndyq amaly birte-birte elimizge qadam basyp, endi tórimizge shyǵyp, jalańash taırańdaǵanyn kórip otyrmyz.
Ulttyq negizimizdi, Dilimiz ben dinimizdiqurtatyn, Ulttyq kodtyń tas-talqanyn shyǵaratyn azǵyndyq munyń bári!
Batys talap etken “adam quqy” men “demokratııanyń” quny dál osy LGBT talabyna tirelip tursa da, mundaı eldiń irgesin jep qurtatyn jegiqurttar joıylýǵa tıis!
San ǵasyr ustanǵan salt-dástúri berik, izgilik qaınary ıslam dinin ustanǵan ýnıtarly memleketimizdiń ulttyq uǵymyna jat asa qaýipti vırýsty joıý qajet! Bul el irgesin qurtatyn, SOS shaqyratyń soraqy máseleni zań jolymen qatań tyıym salýymyz kerek. Qaýipti lańdy qatal zań ǵana toqtata alady!
Sondyqtan da biz búgin parlamentte Samat Musabaı bastaǵan bir top depýtattar Bas prokýratýra men Ulttyq qaýipsizdik komıtetine depýtattyq saýal joldadyq.
Ǵalamtordyń damýymen birge túrli jamandyq ataýly da jaıylyp, jarnamalanyp barady. Qazir keıbir pikirlerge qarasańyz, olardyń oıynsha LGBT-ny qoldaǵan teris pıǵyldylar “damyǵan, órkenıetti” bolyp “baǵalanady” eken de, oǵan qarsy biz sekildi ultshyldar «artta qalǵandar» dep sanalady-mys. Bundaı «damyǵandardyń» ishinde ózderin shyndyqtyń sońǵy ınstanııasy sanap, jalǵan jarnama jasap alǵan jýrnalıster men blogerler de júr...
Bundaı kózqarastyń baspasózde kóbeıe bastaýy – bul áıgili Overton teorııasy boıynsha “Azǵyndyqtyń aqtala bastaýy” dep bilip, dabyl qaǵý kerek. Dabyl az, attan salý kerek! Bundaı halyq sanasyn ózgertýge baǵyttalǵan manıpýlıaııalyq mehanızmge barynsha kúsh alyp ketpeı turyp, shuǵyl qarsy tosqaýyldar qoıylýy tıis.
Jaqynda E-petition.kz memlekettik platformasynda LGBT nasıhatyna qarsy Baǵıla Baltabaı bastaǵan qoǵam belsendileri jasaǵan petıııany eki aptada 50 myńnan asa adam qoldap, azǵyndyqqa qarsy shyqty.
«Bizdiń balalarymyzǵa bir jynysty qatynastar ashyq túrde jan jaqtan nasıhattalyp jatyr. Kitap dúkenderinen, teledıdar ekrandarynan, tipti úlken ekrandarda da jylt etip shyǵyp jatady birjynysty qarymqatynastardyń kórinisteri jáne smartfonmen áleýmettik jeli arqyly da kóp taralyp jytyr. Keıingi jastar azǵyndyq qarym-qatynastaryn ashyq túrde taratyp jáne nasıhattap júr. Osylaısha, jasyryn jáne baıqalmaı, jastar arasynda jynystyq qatynastardyń jańa standarttary qalyptasýda.
Kópshiligimiz únsiz otyrǵanda, bizdiń sanasy qatpaǵan balalarymyz bir jynysty qarymqatynasty (lgbt) qalypty jaǵdaı dep úırenip keledi, tipti trend qylýda. Bul úlkenqasiret, otbasylyq jáne jeke basty tragedııa desek te bolady. Kórshi elderde LGBT-nynasıhattaǵany úshin jáne ony taratqany úshinjazalar qarastyrylǵan.»-dep týra jazylǵan qalyń el qoldaǵan petıııada.
Osy petıııa talabyn tez ise asyrý úshin komıssııa qurylyp, tıisti sheshim qabyldaýymyz kerek.
Negizi, zań jolymen shektemeı, ulttyq uǵymymyzǵa jat pıǵyldylardyń jappaı shabýylyna tosqaýyl qoıa almaımyz! Sondyqtan ulttyq qundylyqtarymyzdy saqtap, qorǵaıtyn zań qabyldaýymyz kerek.
Mysaly, kórshi, týys elimiz Ózbekstanda gomoseksýalızm jáne LGBT quqyqtary taqyrybyna buqaralyq aqparat quraldarynda jáne qoǵamdyq pikirtalastarda talqylanýǵa tyıym salynǵan, eshqandaı jol joq! Reseı Federaııasynda 2022 jyly "birjynysty qarym qatynastardy nasıhattaýǵa", jynysty ózgertýge jáne pedofılııaǵa tolyq tyıym salý týraly Zań qabyldandy. BAQ-ta, ınternette, jarnamada, ádebıette, ıaǵnı kitaptarda jáne kınoda aqparat taratýǵa tyıym salynǵan.
Álemdegi damyǵan elder qataryndaǵy Japonııa, Qytaı, Franııa, Germanııa elderinde ulttyq qundylyqtaryn qorǵaıtyn zań bar. Ońtústik Koreıada ulttyq qundylyǵyn qorlaǵan azamatty halyqtyń talap etýimen 10 jylǵa sottaǵany týraly baspasózde jazyldy.
Bul azǵyndyqqqa shaqyratyn máseleni biz de BAQ-ta, saıttarda, áleýmettik jelide sóz bolýyna qarsy tyıym salýymyz kerek. Óıtkeni, qazaq halqy jamanatty jasatpaq túgili, eldiń eti úırenip ketpesin dep, atyn atap ta aıtqyzbaıtyn. Iaǵnı, Amerıka ǵalymy Oferton 1990-shy jyldary ashyp júrgen «Azyndyqtyń alty qadamyna» qazaq baǵzy zamannan qarsy bolyp, tyıyp tastaǵan. Tek sol ulttyq uǵymymyzdy, qorǵanysy kúshti ımmýnıtetimizdi saqtaı bilýimiz kerek.
Qazir qazaqtyń ulttyq uǵymdaryna ońnan da, soldan da , jan-jaqtan shabýyl jasalýda. Dinı teris aǵymdaǵylar ulttyq salt-dástúrimizge, kıeli dombyramyzǵa, qobyzymyzǵa qarsy shyqsa, Batystan kelgen azǵyndyqty nasıhattaıtyn transgender mine, qazaqtyń qasıetti kıiz úıinde jalańash jyn-oınaq jasap, ulttyq kıimimizben qosyp qorlaýda.
Bundaı ulttyq uǵymqa qarsy jymysqy shabýyl - Ulttyq qaýipsizdik máselesi! Sondyqtan Ulttyq qaýipsizdik komıteti men Bas prokýratýra bul bassyzdyq hám zańsyzdyqqa qarsy shara qoldanýy tıis!
Qoryta aıtqanda, Azattyqty asqaqtatatyn, Ultty saqtap qalatyn Ulttyq ıdeologııalyq Konepııa qabyldaıtyn ýaqyt jetti!.
Qazybek ISA
