Qazaqtyŋ qasiettı ūlttyq ūǧymyna, qasterlı salt-dästürıne jat qorqynyşty dünieler köbeiıp kettı qazır. Kün saiyn bır şabuyl jasalyp, şu köterılude.
Keşe äleumettık jelılerde qazaqtyŋ qasiettı kiız üiın jynoinaq jasap, ūlttyq kamzol kiıp alyp, jartylai jalaŋaş bilegen «jyn-şaitandardyŋ», ekı qyz ben bır jıgıttıŋ videosy örıp kettı... Qazaqtyŋ bar asyly men qūndylyǧy saqtalatyn qaraşaŋyraǧy – kielı kiız üidıŋ törınde jalaŋaş tairaŋdaǧan täitıkterge täit deitın eşkım tabylmaǧany ma sol jerde? Kiız üidıŋ iesı qaida qaraǧan, aqşasyn tölese, bärıne rūqsat bere beredı me?
Eldıŋ jappai qarsy şyqqan şabuylyna jauap bergen türı boluy kerek, türınen ne äiel, ne erkek ekenın aiyru qiyn, şaşyn tüiıp alǧan bırtürlı «jıgıtşenıŋ» näzık ūzyn sausaqtaryn maiystyryp otyryp, «Bız şyǧarmaşylyq adambyz, bızdıŋ batyl ideiamyzdy, şyǧarmaşylyq jaŋalyqty jäi adamdardyŋ tüsınuı qiyn bolady» dep aqtalmaq bolyp ottaǧany, syryn äigılep syzylyp tūrǧany da jür efirde.
Būndai qauıptı laŋ qaidan şyqty özı, qalai jaiylyp barady?
1.«Bälenıŋ bärın bastaǧan ala tana» degendei, osydan üş jyl būryn 2021 jyly 8 nauryzda Almatydaǧy genderlık teŋdık taqyrybymen äielder qūqyn qorǧaimyz degen atty jamylyp, şeru öttı. Şerude bır jynystylardyŋ bır-bırıne üilenuın ündeitın, jezökşelerdıŋ qūqyn qorǧauǧa şaqyrǧan jyn-jybyrlardyŋ jalaulary da jalbyrap jürdı...
Sol kezde bız «Tıl şeruıne jol joq - jyn şeruıne jol köp! Ata-babamyz san ǧasyr armandap, qoly zorǧa jetken qasiettı Täuelsızdıktıŋ 30 jyldyǧyn -Täuelsızdık besıgı bolǧan Almatyda osyndai Ūlttyq ūǧym men salt-dästürımızge jat masqara şerumen bastap qarsy aludamyz!.. Mūndai sūmdyqty toqtatu kerek!» dep, aşyq qarsylyǧymyzdy bıldırgenbız.
2.Odan soŋ 2022 jyly jazda bırjynysty qarym-qatynasty nasihattaityn "Bazz Laiter" multfilmınıŋ Qazaqstanda körsetıle bastauy taǧy da şu boldy. Jelıde "Bazz Laiter" multfilmıne tyiym salu talabymen petisiia qūrylyp, lezde 50 myŋnan asa adam qol qoidy.
«Bır jynystylar qatynasyn nasihattaityn filmge jol joq! Multfilm arqyly bırjynystyq qatynasty nasihattau - tamyryŋdy qynadai qyrqyp tüsıru!»-dep, bız aşyq qarsy şyqtyq.
3. Al biyl 2024 jyly qaŋtarda sol jyn şeruınıŋ zaŋdy jalǧasy retınde LGBT saity da jaryq kördı Qazaqstanda!?.
Qazaqstanda LGBT ökılderıne arnalǧan sait aşyluyna qoǧam tügel öre türegelıp, qarsy boldy. Ūlt bolaşaǧyna alaŋdaǧan el būl saittyŋ da közın qūrtu turaly petisiia jasady.
«Eldı azdyrar azǧyndyq sait jabylsyn! Qasiettı Qazaq jerınde jynystyq azǧyndyqqa ūşyraǧan LGBT saitynyŋ aşyluy - ūltty qūrdymǧa ketırudıŋ basy!»-dep, taǧy da dabyl qaqtyq.
Qalyŋ halyqtyŋ talaby oryndalyp, kino toqtatyldy, sait jabyldy!
Jalpy, bız sekıldı Orta Aziiadaǧy mūsylman memleketınde ūlttyq ūǧymymyzǧa, dästürımızge jat şeru jasalmaq tügılı, azyndyqqa şaqyratyn filmnıŋ körsetılmek tügılı, bolaşaǧymyzdy qūrtatyn sait aşylmaq tügılı būlar talqyǧa da tüspeuı kerek edı! Qandai zaiyrly el bolsaq ta.
Būnyŋ bärınen qazaqtyŋ “Albasty qabaqqa qarai basady” degen maqalyndaǧydai, azǧyndyq amaly bırte-bırte elımızge qadam basyp, endı törımızge şyǧyp, jalaŋaş tairaŋdaǧanyn körıp otyrmyz.
Ūlttyq negızımızdı, Dılımız ben dınımızdıqūrtatyn, Ūlttyq kodtyŋ tas-talqanyn şyǧaratyn azǧyndyq mūnyŋ bärı!
Batys talap etken “adam qūqy” men “demokratiianyŋ” qūny däl osy LGBT talabyna tırelıp tūrsa da, mūndai eldıŋ ırgesın jep qūrtatyn jegıqūrttar joiyluǧa tiıs!
San ǧasyr ūstanǧan salt-dästürı berık, ızgılık qainary islam dının ūstanǧan unitarly memleketımızdıŋ ūlttyq ūǧymyna jat asa qauıptı virusty joiu qajet! Būl el ırgesın qūrtatyn, SOS şaqyratyŋ soraqy mäselenı zaŋ jolymen qataŋ tyiym saluymyz kerek. Qauıptı laŋdy qatal zaŋ ǧana toqtata alady!
Sondyqtan da bız bügın parlamentte Samat Mūsabai bastaǧan bır top deputattar Bas prokuratura men Ūlttyq qauıpsızdık komitetıne deputattyq saual joldadyq.
Ǧalamtordyŋ damuymen bırge türlı jamandyq atauly da jaiylyp, jarnamalanyp barady. Qazır keibır pıkırlerge qarasaŋyz, olardyŋ oiynşa LGBT-ny qoldaǧan terıs piǧyldylar “damyǧan, örkeniettı” bolyp “baǧalanady” eken de, oǧan qarsy bız sekıldı ūltşyldar «artta qalǧandar» dep sanalady-mys. Būndai «damyǧandardyŋ» ışınde özderın şyndyqtyŋ soŋǧy instansiiasy sanap, jalǧan jarnama jasap alǧan jurnalister men blogerler de jür...
Būndai közqarastyŋ baspasözde köbeie bastauy – būl äigılı Overton teoriiasy boiynşa “Azǧyndyqtyŋ aqtala bastauy” dep bılıp, dabyl qaǧu kerek. Dabyl az, attan salu kerek! Būndai halyq sanasyn özgertuge baǧyttalǧan manipuliasiialyq mehanizmge barynşa küş alyp ketpei tūryp, şūǧyl qarsy tosqauyldar qoiyluy tiıs.
Jaqynda E-petition.kz memlekettık platformasynda LGBT nasihatyna qarsy Baǧila Baltabai bastaǧan qoǧam belsendılerı jasaǧan petisiiany ekı aptada 50 myŋnan asa adam qoldap, azǧyndyqqa qarsy şyqty.
«Bızdıŋ balalarymyzǧa bır jynysty qatynastar aşyq türde jan jaqtan nasihattalyp jatyr. Kıtap dükenderınen, teledidar ekrandarynan, tıptı ülken ekrandarda da jylt etıp şyǧyp jatady bırjynysty qarymqatynastardyŋ körınısterı jäne smartfonmen äleumettık jelı arqyly da köp taralyp jytyr. Keiıngı jastar azǧyndyq qarym-qatynastaryn aşyq türde taratyp jäne nasihattap jür. Osylaişa, jasyryn jäne baiqalmai, jastar arasynda jynystyq qatynastardyŋ jaŋa standarttary qalyptasuda.
Köpşılıgımız ünsız otyrǧanda, bızdıŋ sanasy qatpaǧan balalarymyz bır jynysty qarymqatynasty (lgbt) qalypty jaǧdai dep üirenıp keledı, tıptı trend qyluda. Būl ülkenqasıret, otbasylyq jäne jeke basty tragediia desek te bolady. Körşı elderde LGBT-nynasihattaǧany üşın jäne ony taratqany üşınjazalar qarastyrylǧan.»-dep tura jazylǧan qalyŋ el qoldaǧan petisiiada.
Osy petisiia talabyn tez ıse asyru üşın komissiia qūrylyp, tiıstı şeşım qabyldauymyz kerek.
Negızı, zaŋ jolymen şektemei, ūlttyq ūǧymymyzǧa jat piǧyldylardyŋ jappai şabuylyna tosqauyl qoia almaimyz! Sondyqtan ūlttyq qūndylyqtarymyzdy saqtap, qorǧaityn zaŋ qabyldauymyz kerek.
Mysaly, körşı, tuys elımız Özbekstanda gomoseksualizm jäne LGBT qūqyqtary taqyrybyna būqaralyq aqparat qūraldarynda jäne qoǧamdyq pıkırtalastarda talqylanuǧa tyiym salynǧan, eşqandai jol joq! Resei Federasiiasynda 2022 jyly "bırjynysty qarym qatynastardy nasihattauǧa", jynysty özgertuge jäne pedofiliiaǧa tolyq tyiym salu turaly Zaŋ qabyldandy. BAQ-ta, internette, jarnamada, ädebiette, iaǧni kıtaptarda jäne kinoda aqparat taratuǧa tyiym salynǧan.
Älemdegı damyǧan elder qataryndaǧy Japoniia, Qytai, Fransiia, Germaniia elderınde ūlttyq qūndylyqtaryn qorǧaityn zaŋ bar. Oŋtüstık Koreiada ūlttyq qūndylyǧyn qorlaǧan azamatty halyqtyŋ talap etuımen 10 jylǧa sottaǧany turaly baspasözde jazyldy.
Būl azǧyndyqqqa şaqyratyn mäselenı bız de BAQ-ta, saittarda, äleumettık jelıde söz boluyna qarsy tyiym saluymyz kerek. Öitkenı, qazaq halqy jamanatty jasatpaq tügılı, eldıŋ etı üirenıp ketpesın dep, atyn atap ta aitqyzbaityn. Iаǧni, Amerika ǧalymy Oferton 1990-şy jyldary aşyp jürgen «Azyndyqtyŋ alty qadamyna» qazaq baǧzy zamannan qarsy bolyp, tyiyp tastaǧan. Tek sol ūlttyq ūǧymymyzdy, qorǧanysy küştı immunitetımızdı saqtai bıluımız kerek.
Qazır qazaqtyŋ ūlttyq ūǧymdaryna oŋnan da, soldan da , jan-jaqtan şabuyl jasaluda. Dıni terıs aǧymdaǧylar ūlttyq salt-dästürımızge, kielı dombyramyzǧa, qobyzymyzǧa qarsy şyqsa, Batystan kelgen azǧyndyqty nasihattaityn transgender mıne, qazaqtyŋ qasiettı kiız üiınde jalaŋaş jyn-oinaq jasap, ūlttyq kiımımızben qosyp qorlauda.
Būndai ūlttyq ūǧymqa qarsy jymysqy şabuyl - Ūlttyq qauıpsızdık mäselesı! Sondyqtan Ūlttyq qauıpsızdık komitetı men Bas prokuratura būl bassyzdyq häm zaŋsyzdyqqa qarsy şara qoldanuy tiıs!
Qoryta aitqanda, Azattyqty asqaqtatatyn, Ūltty saqtap qalatyn Ūlttyq ideologiialyq Konsepsiia qabyldaityn uaqyt jettı!.
Qazybek İSA
