«Ulttyq qaýipsizdikke qater tóndirgen jaǵdaıda» sheteldik BAQ-ty tirkemeý zań talabyna aınalýy múmkin. Depýtattar muny qalypty jaǵdaı retinde kórsetkisi keledi. Al medıa-maman táýelsiz jýrnalıster úshin jyl ótken saıyn jańa kedergiler jıileı bastaǵanyn aıtady.
Áleýmettik jelide Májilis depýtattary Nıkıta Shatalov pen Anas Baqqojaevtyń daýly usynysy qyzý talqylanyp jatyr. Qos depýtat "ulttyq qaýipsizdikke qater tóndiredi" degen sebeppen keıbir sheteldik BAQ-qa akkredıtaııa bermeýdi usynyp otyr. Bul usynys erkin BAQ-tyń jumys isteýine kedergi me, álde keleli usynys pa?
DEPÝTAT 10 JYLDAN SOŃ ESKE ALǴAN OQIǴA
Nıkıta Shatalov keıbir sheteldik BAQ ulttyq qaýipsizdikke qater tóndiretinin aıtady. Áıtse de ol naqty qaı BAQ-tyń qaýip tóndirip turǵanyn ashyq aıta almady.
- Másele biz aıtyp otyrǵan ulttyq basymdyqtar týraly bolyp otyr. Aýmaqtyq tutastyqqa qaýip tóndirýge qatysty áńgimeniń shyqqanyn bilesizder. Munyń bári aıtyldy. Jýrnalısterdiń belgili bir toptary bar... Men «Medýzany» (Qazaqstanda buǵattalǵan reseılik medıabasylym) mysalǵa keltiremin. Olar kelip, qaladaǵy bir-eki essiz adamdy jazyp alyp, Qazaqstannyń shyǵysyndaǵy halyqtyń jalpy pikiri retinde arandatty. Sodan keıin men olarmen sóılesip («Medýza» basylymymen), nege bulaı jasaǵandaryn suradym. Mundaı arandatýlar jalǵasýy múmkin. Sondyqtan biz sonyń aldyn alsaq deımiz. Keıbireýler bizdiń ishki isimizge aralasqysy keletini jasyryn emes. Al bul túzetýlerdi qoldaǵan jumys toby bar. Siz BAQ-ty jabý týraly aıtyp otyrsyz... Biz ol týraly aıtyp otyrǵan joqpyz. Biz bireýdiń oıyna zańnamany buzý pıǵyly kelmesin dep, aldyn alý sharalary týraly aıtyp otyrmyz. Arandatý faktileri bar, - deıdi depýtat.
Esterińizde bolsa, 2014 jyly reseılik Meduza.io saıtynda 2014 jyly «Óskemen halyq respýblıkasy. Qazaqstandaǵy orystar «sypaıy adamdardy» kúte me?» degen maqala jaryq kórgen bolatyn. Bir qyzyǵy bul oqıǵa depýtattyń esine arada 10 jyl ótken soń túsip otyr. Shatalov «Medýzanyń» eski jyrynan basqa esh mysal keltire alǵan joq.
«ShEKTEÝLER ZAŃMEN ǴANA JASALÝY KEREK»
Depýtat Anas Baqqojaev ta áriptesi Nıkıta Shatalov sekildi qaı BAQ-tyń Qazaq eliniń qaýipsizdigine qater tóndirip turǵanyn ashyq aıta almady.
- Men jumys tobynyń múshesimin. Men biraz usynystardy berdim. Qoǵamdyq kólikterde memlekettik arnalardyń, radıolardyń shyǵý kerektigin aıttym. Zańnyń ártúrli tustaryn óz basym tereń zerttep otyrmyn. Konstıtýııanyń 61-babyna sáıkes, bizde jeke nemese zańdy tulǵalarǵa kez-kelgen. Al sheteldik BAQ ókilderiniń akkredıtaııasyn alar bolsaq, ol qazir Syrtqy ister mınıstrliginiń 2016 jyly bekitken erejesinde ǵana bar. Bul talap zań túrinde áli bekigen joq. Nege bizge Konstıtýııanyń normasyn oryndamasqa? Sondaıda álgi erejeni nege zań deńgeıine kótermeske degen saýal týyndaıdy. Mundaı usynysty men berip otyrmyn. Bul usynystarym erejeden zańǵa ǵana kóship jatyr. Ol eshqandaı qataıǵan, kúrdelengen jaǵy joq. Ulttyq qaýipsizdikke qaýip tóný faktileri bolǵan jaǵdaıda SIM zańǵa (zań jobasyna) sáıkes, ol akkredıtaııa berýden bas tartýyna bolady, - deıdi ol.
Depýtattardyń degenine salsaq, usynǵan ózgertýler kúshine ense, syrtqy ister mınıstrligi “ulttyq qaýipsizdikke qater tóngen jaǵdaıda” sheteldik aqparat quraldarynyń ókildikteri men olardyń jýrnalısterine akkredıtaııa bermeýdi erejemen emes, zań talabymen rettemekshi.
«BAQ ÓKILDERIN QORQYTYP, ÚRKITÝ TYIYLǴAN JOQ»
Halyqaralyq “Ádil sóz” sóz bostandyǵyn qorǵaý qorynyń zańgeri Ǵalııa Ájenova ulttyq qaýipsizdikke qater tóndirmeıtin basqa zań baryn aıtady. Sondyqtan da ol depýtattardyń ulttyq qaýipsizdikke qater tóndiredi degen sózi kúlkili ekenin eskertti.
- Qazir biz HHI ǵasyrda ómir súrip jatyrmyz. Táýelsizdik alǵaly zańnamany túzeımiz, ony qalpyna keltiremiz jáne Konstıtýııaǵa qarsy kelmeıtin joldaryn tabamyz dep júrgenimizge 20 jyldan asty. Biraq osy jyldary jýrnalısterdiń jumysyn jeńildettik dep aýyz toltyryp aıta almaımyz. Kerisinshe, jyl saıyn jýrnalısterge qaıta-qaıta kedergi jasalyp jatyr. Mysaly, halyq úshin óte mańyzdy jaǵdaı bolyp jatqanda jýrnalısterge bılik tarapynan eskertý jasaý normaǵa aınaldy. Konstıtýııa boıynsha demokratııaly el bolǵanymyzben bılik pen quqyq qorǵaý organdarynyń tarapynan BAQ ókilderin qorqytyp, úrkitý tyıylǵan joq. Aıtalyq, táýelsiz aqparat taratatyn jýrnalısterge akkredıtaııa bermeý alańdatarlyq jaǵdaı, - deıdi ol.
Úkimettiń “Mass-medıa týraly” zańyna tolyqtyrýlar Azattyq jýrnalısterine akkredıtaııa bermeý jalǵasyp jatqan tusta jarııalanǵan. Sarapshylar zańǵa usynylǵan jańa tolyqtyrýlar sóz bostandyǵy jaıyn odan ári qıyndatyp, Qazaqstandaǵy táýelsiz aqparat quraldarynyń jabylýyna ákeledi dep qaýiptenedi.
Serik Joldasbaı
«Adyrna» ulttyq portaly
