Áıel álemi ádemilikpen árlense, júregi mahabbat pen meıirimge malynǵan. Názik jaratylys ıelerinen qatygezdik shyǵady dep kúdiktený qatelik. Ómirde áıelderdiń orny erekshe. Óıtkeni olar ardaqty ana, aq jaýlyqty áje, aıaýly jar, súıkimdi qyz jáne ene. Árqaısysynan ártúrli jylylyq esedi. Ájeniń alaqanynan, ananyń qushaǵynan, al eneden she? Bulardyń meıirimi tilinde eken ǵoı...
Aýdandaǵy eń ádemi toıhanada úılený toıymyz ótip jatty. Bári qýanyshty. Bı qyzyp, án shyrqalyp, jyly lebizder aqtarylýda. Bir kezde sóz kezegi meniń aqtóbelik qurbyma keldi. Ol tilek arasynda: «Sıyrdyń jaýy – kene, qyzdyń jaýy – ene» demekshi, Qundyz eneńdi óz anańdaı syıla!» demesi bar ma? Qasynda qýanyshtan júregi jarylardaı bolǵan enem tur. Onyń júzindegi ózgeristi kózimniń kórýi nashar bolǵandyqtan baıqaı almadym. Múmkin elemegen bolar, tyńdamaǵan shyǵar degen jaqsy nıet te kóńilge keldi.
Toı sońynda mıkrofondy ıemdengen enem: «Aınalaıyn, keneniń de, eneniń de tilin tapqanbyz», – dep jaýap qaıyrdy. Men turmyn jeli shyqqan sharǵa uqsap. «Endi ne bolar eken?» degen suraqpen toıhanadan aıaǵymdy sanap basyp shyǵyp kele jatsam: «Oıbaı, Qundyz, eneńnen abaıla. Tiliniń aylyǵy bar minezdi kisi sııaqty», – dep qurbym qulaǵyma sybyrlap ketti. Jyǵylǵanǵa judyryq sııaqty anamnyń: «Erteń eneń kórsetedi saǵan kókeńdi» degeni esime túsip, janym jabyrqady.
Biraz ýaqyt júreksinip júrdim. Jat jerge birden beıimdelip, sińisip ketý ońaı emesi anyq. «Birdeńe deı me eken, sonda men ne aıtamyn?» degen oı maza bermedi. Qoıshy, áıteýir, qorqynysh seıildi-aý. Alaıda enem boıymnan kemshilik izdep, kóktikke salynbady. Kórgendiliginiń belgisi shyǵar, tektiliktiń tól álippesin únsiz ǵana úıretti. Kemshiligime keshirimmen qarap, ózine de úıdiń tirshiligine de beıimdedi. Shyn máninde, onyń dıplomy joq psıholog ekenin túsindim. Áıtpese, qolynan túk kelmeıtin kelindi jerden alyp, jerge salyp, tilimen ý shashyp, kóńilge qaıaý, júrekke jara túsirip, jekkórinishti kórinip júrgen eneler qanshama?!
Aýyldyq jerde turǵandyqtan aýlamyzda mal qora bar. Kishkene súıretpe arbamen syrttan sý tasımyz. Kádimgi aýyl ómiri. Bir kúni úıdiń de, túzdiń de jumysyn óz jaýapkershiligine alǵan enemdi alystan baqyladym. Sol ýaqytta kóz aldyma kezinde kóz maıyn taýysyp oqyǵan ádebı kitaptardaǵy áıel beınesi keldi. Kıimi, ústindegi tony, basyna taqqan oramaly, shaı ústinde aıtqan áńgimeleri, ózin-ózi ustaýy, quddy bir Ulpan otyrǵandaı. Kózderindegi qýanyshtyń tereńinde renish jasyrynyp, betinde ómirdiń súrleý izindeı ájim jatyr. Sonda da ajarly, júzinde nur bar. Nege deısiz ǵoı? Sebebi ol eshkimge aryzdanyp, shaǵym bildirmeıdi. Bireýdi kinálaýdan aýlaq. Meniń kózimshe erine «áı» dep te, «qoı» dep te aıtyp kórmepti.
Tirshiliktiń teperishine kóndige júrip, balalarynyń baqytyn kóksegen enemniń úıde orny bólek. «Jaqsy áıel úıinde hanym ári kúń» degen naqyl sózdi ustanǵan ol ardaqty da abzal adam. Ájimdi júzi ózine sán bergen ulymnyń ájesi, súıgenimniń anasy barlyq qurmetke laıyq. Jastary otyzǵa taıaǵan ul-qyzdarynan qoldaý men kómegin aıamaı, sanaly ǵumyryn solarǵa qurban etken enemniń ónegeli ómiri – bizdeı kelinderge berik baǵdarsham.
Qundyz ÁSKERBEK
Janqoja batyr aýyly
"Adyrna" ulttyq portaly
