ايەل الەمى ادەمىلىكپەن ارلەنسە، جۇرەگى ماحاببات پەن مەيىرىمگە مالىنعان. نازىك جاراتىلىس يەلەرىنەن قاتىگەزدىك شىعادى دەپ كۇدىكتەنۋ قاتەلىك. ومىردە ايەلدەردىڭ ورنى ەرەكشە. ويتكەنى ولار ارداقتى انا، اق جاۋلىقتى اجە، اياۋلى جار، سۇيكىمدى قىز جانە ەنە. ارقايسىسىنان ءارتۇرلى جىلىلىق ەسەدى. اجەنىڭ الاقانىنان، انانىڭ قۇشاعىنان، ال ەنەدەن شە؟ بۇلاردىڭ مەيىرىمى تىلىندە ەكەن عوي...
اۋدانداعى ەڭ ادەمى تويحانادا ۇيلەنۋ تويىمىز ءوتىپ جاتتى. ءبارى قۋانىشتى. بي قىزىپ، ءان شىرقالىپ، جىلى لەبىزدەر اقتارىلۋدا. ءبىر كەزدە ءسوز كەزەگى مەنىڭ اقتوبەلىك قۇربىما كەلدى. ول تىلەك اراسىندا: «سيىردىڭ جاۋى – كەنە، قىزدىڭ جاۋى – ەنە» دەمەكشى، قۇندىز ەنەڭدى ءوز اناڭداي سىيلا!» دەمەسى بار ما؟ قاسىندا قۋانىشتان جۇرەگى جارىلارداي بولعان ەنەم تۇر. ونىڭ جۇزىندەگى وزگەرىستى كوزىمنىڭ كورۋى ناشار بولعاندىقتان بايقاي المادىم. مۇمكىن ەلەمەگەن بولار، تىڭداماعان شىعار دەگەن جاقسى نيەت تە كوڭىلگە كەلدى.
توي سوڭىندا ميكروفوندى يەمدەنگەن ەنەم: «اينالايىن، كەنەنىڭ دە، ەنەنىڭ دە ءتىلىن تاپقانبىز»، – دەپ جاۋاپ قايىردى. مەن تۇرمىن جەلى شىققان شارعا ۇقساپ. «ەندى نە بولار ەكەن؟» دەگەن سۇراقپەن تويحانادان اياعىمدى ساناپ باسىپ شىعىپ كەلە جاتسام: «ويباي، قۇندىز، ەنەڭنەن ابايلا. ءتىلىنىڭ اششىلىعى بار مىنەزدى كىسى سياقتى»، – دەپ قۇربىم قۇلاعىما سىبىرلاپ كەتتى. جىعىلعانعا جۇدىرىق سياقتى انامنىڭ: «ەرتەڭ ەنەڭ كورسەتەدى ساعان كوكەڭدى» دەگەنى ەسىمە ءتۇسىپ، جانىم جابىرقادى.
ءبىراز ۋاقىت جۇرەكسىنىپ ءجۇردىم. جات جەرگە بىردەن بەيىمدەلىپ، ءسىڭىسىپ كەتۋ وڭاي ەمەسى انىق. «بىردەڭە دەي مە ەكەن، سوندا مەن نە ايتامىن؟» دەگەن وي مازا بەرمەدى. قويشى، ايتەۋىر، قورقىنىش سەيىلدى-اۋ. الايدا ەنەم بويىمنان كەمشىلىك ىزدەپ، كوكتىككە سالىنبادى. كورگەندىلىگىنىڭ بەلگىسى شىعار، تەكتىلىكتىڭ ءتول الىپپەسىن ءۇنسىز عانا ۇيرەتتى. كەمشىلىگىمە كەشىرىممەن قاراپ، وزىنە دە ءۇيدىڭ تىرشىلىگىنە دە بەيىمدەدى. شىن مانىندە، ونىڭ ديپلومى جوق پسيحولوگ ەكەنىن ءتۇسىندىم. ايتپەسە، قولىنان تۇك كەلمەيتىن كەلىندى جەردەن الىپ، جەرگە سالىپ، تىلىمەن ۋ شاشىپ، كوڭىلگە قاياۋ، جۇرەككە جارا ءتۇسىرىپ، جەككورىنىشتى كورىنىپ جۇرگەن ەنەلەر قانشاما؟!
اۋىلدىق جەردە تۇرعاندىقتان اۋلامىزدا مال قورا بار. كىشكەنە سۇيرەتپە اربامەن سىرتتان سۋ تاسيمىز. كادىمگى اۋىل ءومىرى. ءبىر كۇنى ءۇيدىڭ دە، ءتۇزدىڭ دە جۇمىسىن ءوز جاۋاپكەرشىلىگىنە العان ەنەمدى الىستان باقىلادىم. سول ۋاقىتتا كوز الدىما كەزىندە كوز مايىن تاۋىسىپ وقىعان ادەبي كىتاپتارداعى ايەل بەينەسى كەلدى. كيىمى، ۇستىندەگى تونى، باسىنا تاققان ورامالى، شاي ۇستىندە ايتقان اڭگىمەلەرى، ءوزىن-ءوزى ۇستاۋى، قۇددى ءبىر ۇلپان وتىرعانداي. كوزدەرىندەگى قۋانىشتىڭ تەرەڭىندە رەنىش جاسىرىنىپ، بەتىندە ءومىردىڭ سۇرلەۋ ىزىندەي ءاجىم جاتىر. سوندا دا اجارلى، جۇزىندە نۇر بار. نەگە دەيسىز عوي؟ سەبەبى ول ەشكىمگە ارىزدانىپ، شاعىم بىلدىرمەيدى. بىرەۋدى كىنالاۋدان اۋلاق. مەنىڭ كوزىمشە ەرىنە «ءاي» دەپ تە، «قوي» دەپ تە ايتىپ كورمەپتى.
تىرشىلىكتىڭ تەپەرىشىنە كوندىگە ءجۇرىپ، بالالارىنىڭ باقىتىن كوكسەگەن ەنەمنىڭ ۇيدە ورنى بولەك. «جاقسى ايەل ۇيىندە حانىم ءارى كۇڭ» دەگەن ناقىل ءسوزدى ۇستانعان ول ارداقتى دا ابزال ادام. ءاجىمدى ءجۇزى وزىنە ءسان بەرگەن ۇلىمنىڭ اجەسى، سۇيگەنىمنىڭ اناسى بارلىق قۇرمەتكە لايىق. جاستارى وتىزعا تاياعان ۇل-قىزدارىنان قولداۋ مەن كومەگىن اياماي، سانالى عۇمىرىن سولارعا قۇربان ەتكەن ەنەمنىڭ ونەگەلى ءومىرى – بىزدەي كەلىندەرگە بەرىك باعدارشام.
قۇندىز اسكەربەك
جانقوجا باتىر اۋىلى
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
