Äke qarǧamaidy, qarǧasa oŋdyrmaidy

Bır üidıŋ erke, ädemı qyzy bolypty. Üş ūldan keiın körgen qyzǧaldaǧyn äkesı de, şeşesı de mäpelep ösırgen. Auyzynan şyqqan ärbır sözın jerge tüsırmei qaǧyp, äp sätte oryndaidy eken. Otaǧasy auyldyŋ zavhozy, al äielı esepşı bolyp jūmys ısteidı. Ekeuı de auyldyŋ syilysy, ärı maqtanyşy bolǧan. Qyryqtan asqan şaǧynda körgen qyzdy olar hanşaiymdai tärbieleuge tyrysady. Qytaidyŋ jıbek köilegın jazda kiıp, pülışten jasalǧan pältösın qysta kigen qyzyn aiaǧyn jerge tigızbei ösırgen. Uaqyt toqtaǧan ba? Zymyrap ötıp jatady. Ūldaryn üilendırıp, jalǧyz qyzy Mäskeuge oquǧa tüsedı. Künderdıŋ bırınde qyzynan telegramma keledı: "Mama, men kärıs jıgıtın süiıp qaldym. Aiaǧym auyr. Üilenemın deidı. Äkeşıme qalai aitarymdy bılmeimın?" dep jazylǧan. Ana baiǧūstyŋ qolynan bır japyraq qaǧazy tüsıp kete jazdaidy. Ol kezde basqa ūltqa küieuge şyqty degen - qara küie betıŋe jaǧyldy degenmen teŋ edı. Jalǧyz qyzynyŋ masqaralyǧyn küieuıne aita almai, keşke deiın därı ışıp, aqyry tün jarymynda qan qysymy köterılıp auruhanada köz jūmady. Süigen jarynan airylǧan otaǧasy qatty qaiǧyrady. Mäskeudegı qyzyna: "tez jet, anaŋnan airyldyq" dep telegramma jıberedı. Qyzdyŋ qūrsaǧyndaǧy balasy bes aidan asyp, ışı kädımgıdei bılınıp qalǧan edı. Qyz ne ısterın bılmei, dal bolady. Jerleu räsımıne kelgen bet-auyzy ısıp ketken erke qyzdy körgen auyldaǧylar: "Qaitsın, baiǧūs anasyna qaiǧyrǧan ǧoi" deidı aiap. Jaryqtyq būrynǧy kempırler äulie ǧoi, bıreuısı: - Şyntaǧymnyŋ auyryp tūrǧany nesı? Myna jerde qaisyŋ buazsyŋ?- dep şaidyŋ üstınde qatqyl dausymen jaqtyrmai qyzǧa qaraidy. Auyl qatyndary selt ete tüsedı. Ertesıne äŋgıme guıldep auyldy şarlap ketedı. Soŋynda ösek äke qūlaǧyna da jetedı. Üş künge kelgen qyz būl kezde şabadanyn jinap, jolǧa daiyndalyp jatqan edı. Qaharly äke: - Qyzym, eldıŋ aityp jatqany ras pa?- deidı. Qyz ündemei basyn şūlǧydy. - Qarabet, anaŋnyŋ tübıne jetken sen ekensıŋ ǧoi. Şırıgen jūmyrtqa neme, qazaqtan erkek tappadyŋ ba? Terıs batamdy berdım saǧan! -dep ekı qolyn töbege qoiyp qarǧaidy. Būl kezde üş ūl da esıktıŋ syrtynda tıstenıp tūrǧan edı. - Eşqaida barmaisyŋ! - deidı äke qaharyna mınıp. Bır aptadan soŋ kärıs jıgıt Mäskeuden bolaşaq qaiyn atasynyŋ aldynan ötuge keledı. Aǧaiyndy üşeu qaryndasymen kezdestırmeuge bel buady da, poiyzdan tüskennen aiamai ūryp soǧady. Jıgıt te bırbetkei eken. Audandyq aruhanada aptalap jatady. Milisiialar sūraǧanymen kımnıŋ ūrǧanyn aitpaidy. Taǧy keledı. Oŋbai taǧy tepkınıŋ astynda qalady. Qyzdy aǧalary qarauyldap otyrady. Jeŋgeler qaiyn sıŋılısınıŋ mūŋdy janaryn körıp, qatty aiaidy. Būl kezde erkelıktıŋ dymy da qalmaǧan. Bal-būl janǧan jüzı solǧyn tartyp, jaǧy sualyp ketken ony tanu mümkın emes edı. Süigenıne jete almai jürgen qyz ışqūsa bolady. Bır künı jeŋgelerınıŋ bıreuı: - Erkem, jıgıtıŋ keşkı jüretın poiyzben qaşaiyq dep otyr. Bügın aǧaŋ qalaǧa kettı. Äkeŋ bolsa körşı auyldaǧy aǧaiynnyŋ asynda. Jinal! Köp bolsa, men alaiyn jazaŋdy, - deidı kemseŋdep jylap. Būl kezde qys kelıp, dalada qalyŋ qar tüsken edı. Jeŋgesı qaladan kelgen aǧaiynnyŋ kölıgıne otyrǧyzdy da, qaiynsıŋılısıne: "Artyŋa qarama, erkem!" dep maŋdaiynnan süidı. Bırıne-bırı asyqqan qos ǧaşyq vokzalda kezdestı. Tüngı 12 - de jüretın poiyzdy kütude. Bır kezde poiyzdyŋ gürıldegen dauysy vokzaldyŋ ışın jaŋǧyrtty. Ekeuı alyp-ūşyp şyqqany sol edı, perronda būlardy ızdep jürgen üş aǧaiyndyny köredı. Äzıreiıldı körgendei qaşqan qos ǧaşyq qoryqqandarynan poiyzǧa qarai jügıredı. Qar borap, jel ūiytqyp tūrǧan kez edı. Jeldıŋ küşı me, älde, poiyzdyŋ pärmenınen be...Qūdaidyŋ peşenelerıne jazǧany sol boldy ma eken, kım bılsın, qas-qaǧym sätte qos ǧaşyq poiyzdyŋ astyna tüsıp, būl ömırmen mäŋgılıkke köz jūmady. - Al ışındegı bala şe? - deimız bızder äreŋ söilep. - Oi, ony sol auyldaǧy kempırler aita almai: "Aiy-künı jaqyndap qalǧan edı, būl jaryqty köre almai kettı-au" dep jylai berdı. Sonysyna qaraǧanda jaman bolǧan tärızdı, -dedı äjem köz jasyn betoramalymen sürtıp. - Būdan tüietın tüiın: Äkenıŋ qarǧysy eşuaqytta jıbermeidı. Olar qarǧamaidy, qarǧysy oŋdyrmaidy, - dep äŋgımesın kürsıne aiaqtady äjem.