Bügın, 2024 jyly 20 nauryzda QR Parlamentı Mäjılısınıŋ jalpy otyrysynda Mäjılıs deputaty Qazybek İsa Ükımet basşysy Oljas Bektenovke Joşy han negızın qalaǧan Ūlyq ūlystyŋ 800 jyldyǧy men Altyn Orda brendı turaly “Aq jol” fraksiiasynyŋ deputattyq saualyn jariialady.
– Älemdegı jer kölemı jaǧynan eŋ ülken, quaty jaǧynan eŋ küştı jäne eŋ ūzaq jasaǧan alyp imperiia Altyn Ordanyŋ naǧyz mūragerı - Aqordaly Qazaq Elı!
Altyn Orda astanasy Saraişyq jatqan Atyraudaǧy qūryltaida Prezident Toqaev aitqandai, Qazaqstannyŋ memlekettılık dästürınde airyqşa oryn alatyn, 6 ǧasyr boiy Ortalyq Euraziianyŋ taǧdyryna tıkelei yqpal etıp, ūlan-ǧaiyr aumaqta bırtūtas örkeniet qūryp, jer jüzıne Altyn Orda degen atpen tanylǧan eŋ quatty memleket Joşy ūlysynyŋ negızı qalanǧanyna 800 jyl toluy toilanatynyn el quana qoldauda.
Qazaq halqy älemdı bilegen qahannyŋ qūrmetıne ūldaryna Şyŋǧys dep at qoiyp, Altyn Ordanyŋ atasy, Qazaq handarynyŋ babasy -Joşy han kesenesıne ziiarat etıp, alyptar jaily aŋyzdar men küilerdı tyŋdap ösken el.
Altyn Ordanyŋ 750 jyldyǧy Qazaq Elı tarihynda tūŋǧyş ret 2019 jyly memleket basşysy Q.Toqaevtyŋ bastamasymen toilandy. Būǧan deiın Altyn Ordanyŋ da, Alaş Ordanyŋ da atyn bilık auzyna almaityn...
2019 jyly Ūlttyq keŋestıŋ alǧaşqy otyrysynda bız Altyn Ordanyŋ 750 jyldyq toiyn 2024 jyly Joşy ūlysynyŋ 800 jyldyǧymen jalǧastyru jaily ūsynys jasaǧan edık. Endı mıne, memleket basşysy Joşy ūlysynyŋ mereilı belesın laiyqty atap ötıp, elımızdı älemge tanytu üşın Altyn Orda brendın tolyq paidalanu qajettıgıne basa nazar audardy.
İä, elımızdıŋ älemdık imidjın nyǧaitu üşın Altyn Orda brendı kez kelgen el qyzyǧar taptyrmas altyn qazyna.
Qazaq jerınde jatqan Ūlyq ūlystyŋ negızın qalaǧan ūly han Joşyǧa da, alyp imperiianyŋ astanalary bolǧan Ūlytau men Saraişyqqa da älem nazaryn audarar kezeŋ bastaldy.
1.Osyndai älem tarihyndaǧy salmaǧy orasan saŋlaq tūlǧalar men maŋyzy zor tarihi qalalar özge bır eldıŋ enşısınde bolsa, ne bolar edı... Şaǧyn ǧana Moŋǧoliia Şyŋǧys han arqyly dünie jüzıne dübırın tanytyp jatyr... Bız de Şyŋǧys hannyŋ alyp eskertkışınen kem emes kemel eskertkış keşenın tūrǧyzarmyz. Ol keşende Joşy hannyŋ da, äkesı Şyŋǧys hannyŋ da, ūly Batu hannyŋ da, şeşesı, Şyŋǧys hannyŋ eŋ jaqyn keŋesşısı bola bılgen, törtkül dünienı bilegen tört ūlyn tuǧan qazaq qyzy Börte ananyŋ da eskertkışı tūruy kerek. Ūlystyŋ ūly bileuşılerınıŋ, batyrlardyŋ, bilerdıŋ, aqyndardyŋ, asyldardyŋ müsınderın qoiu kerek.
Altyn Ordaǧa arnalǧan mūndai alyp memorialdyq keşen tūrǧyzyp jatsaq, ūlt ruhy dür sılkıner dübırlı dünie bolar edı...
2.Joşy ūlysynyŋ 800 jyldyǧyn merekeleu - eldık maŋyzy erekşe zor ruhani serpılıs boluy tiıs. Alaş ruhyn köterer alyp imperiia Altyn Ordamyzdyŋ tarihyn kündelıktı när berer ruhani ainalymǧa qosu üşın memlekettık ūlttyq saiasat kerek. Altyn Ordadan Alaş Ordaǧa deiıngı otanşyldyq ör ruh Azattyǧyq alǧanymyzǧa otyz jyldan assa da, älı jolǧa qoiylmaǧan Ūlttyq ideologiiamyzdyŋ altyn özegıne ainaluy tiıs!
Altyn Ordanyŋ atasy Joşy han qūrǧan Ūlyq Ūlystyŋ 800 jyldyq toiyna memleket boluyna "osy ortaǧasyrlyq derjavanyŋ geosaiasi mūrasy negız bolǧan”, kezınde Altyn Ordaǧa salyq tölegen bırqatar Euraziia memleketterı basşylaryn şaqyru kerek. Sonda "Qazaq elı bolmaǧan" dep jürgenderdıŋ tarihi sauatyn aşar taǧylymdy sabaq bolar edı...
Altyn Orda imperiiasy jahandy qylyşpen jaulasa, mūragerı - Qazaq Memleketı älemdı bılım-ǧylymymen, ädebietı men önerımen jaulauy tiıs!
Ūsynystarymyz:
1.Altyn Orda tarihy, Joşy hannyŋ erekşe tūlǧasy turaly derektı jäne körkem filmder, serialdar men animasiialyq tuyndylar tüsıru kerek.
2. Altyn Orda däuırınıŋ tarihi eskertkışterı Joşy han kesenesı, Saraişyq qalaşyǧy jäne «Qyzyl oba» qorymyn turisttık ortalyqtarǧa ainaldyru kerek. Turistık infraqūrylymdy zaman talabyna laiyqtau qajet.
3.Astanada Altyn Orda däuırınıŋ ūly mūrasyn aişyqtaityn asqaqtaǧan alyp monument tūrǧyzu kerek.
4.Ädebietımız ben mädenietımızde, beineleu önerınde de Joşy han men Altyn Orda tarihy Täuelsız eldıŋ ūstanymymen beinelenuı kerek.
5.Mektep pen joǧary oqu oryndarynda Altyn Orda däuırı bügıngı kün talabymen oqyluy tiıs.
Bız būl ūsynystarymyzdy 2019 jyly da aitqan edık, taǧy da qaitalap otyrmyz.
