Qazaq tılı sabaǧynda aitylym, tyŋdalym, jazylym, oqylym degen tıldık daǧdylar bar. Būlardy oquşylar bastauyş synyptardan bastap meŋgeretın bolsa kerek. Endı öz basym sonyŋ nätijesın baiqai almai jürmın. Öitkenı 5-synypty aitpaǧanda, 9-synyp oquşylarynyŋ da tarih pänınen mätınmen jūmysta oqyǧanyn tüsındıre almaityn kezderı jiı bolady. Oqyǧandy tüsınbegesın, jazbaşa jūmystan da qinalady.
Mūǧalımder qauymy kezınde diktant, mazmūndama men şyǧarma jazudy alyp tastaudyŋ saldary jaqsy bolmaitynyn aitty. Būǧan sol kezde joǧarydaǧylar qūlaq aspap edı. Biylǧy oqu jylynan bastap diktant, şyǧarma degenderdı qaitadan engızıptı. Degenmen sonyŋ özıne de bır sabaqty qimai, kırıktırıp qoiǧan sekıldı.
Orta bılım beru jüiesınde soŋǧy jyldary köptegen keleŋsızdıkter boldy. Oqulyqty resurs dep bır bylyqtyrdy. Özım qazırgı baǧytyna qarap, oqulyqtyŋ olqylyqtary tüzeledı degenge senuden qaldym.
Oqulyqta oqu maqsatyna qatyssyz materialdar bolmauy kerek.
Būryndary ata-analar da, sabaqqa kelmegen oquşylar da auyzşa sabaqtardy özderı oqyp, tüsıne beruşı edı. Endı sol mümkın bolmai kettı. Sondyqtan da oqulyqtaǧy materialdar meilınşe tüsınıktı bolsa deimın.
Taqyryptardyŋ da, oqu maqsattarynyŋ da kelıspeitın jerlerı barşylyq. 6-synyptyŋ Qazaqstan tarihynda Altyn Orda joq ta, Aq Orda bar. 8-synypta Aqpan burjuaziialyq revoliusiiasy men sonyŋ Qazaqstanǧa äserı jäne Qazaqstan azamattyq qarsylyq jyldarynda degen taqyryptarda HH ǧasyrdyŋ basyndaǧy Qazaqstandaǧy qoǧamdyq-saiasi prosesterge baǧa beru degen tym jalpylama oqu maqsaty alynǧan. 1920 jyldy HH ǧasyrdyŋ basy degenı-taǧy kelmeitın sekıldı.
2017 jyldan bastap, ädıstemelık nūsqaulyq hatta tarih pänın oqytuda adam attary men datalarǧa ekpın tüsırmei, tarihi oilauǧa, analitikaǧa basymdyq beru kerektıgı jazyldy.Tarih oqulyǧyna kım körıngen ene bermeidı. Belgılı bır tarihi oqiǧanyŋ oryn alǧan uaqyty bolady. Ekı tarihi oqiǧany salystyryp, analitika jasau üşın tūlǧalardy da, datany da bılmek kerek. Bır ökınıştısı, ekı jyldai būryn, Qyzyljar qalasynda ötken tarih pänı mūǧalımderınıŋ sezınde atalmyş tezistı eks-ministr A.Aimaǧambetov sözbe-söz qaitalaǧan bolatyn.
2017 jyldyŋ küzınde audan ortalyǧynda NZM mūǧalımderı seminar-keŋes ötkızdı. Būǧan körşıles Qaratöbe audanynyŋ mūǧalımderı de qatysqan bolatyn. Sol kezde adam aty men datalarǧa asa män bermei oqytudyŋ qosstandartqa ūryndyryp, ŪBT-da oquşylarǧa ziianyn tigızetının aitqanymda, oblystyq bılım basqarmasynan kelgen ädıskerımız D.Şakaeva sözımdı joqqa şyǧarǧan edı. Ainalyp kelgende, oquşylar aqyly kurs jaǧalap kettı.
Bölım boiynşa jiyntyq baǧalau men toqsandyq jiyntyq baǧalaudyŋ da keremet paidasy bolyp jatyr dep aita almaimyn. Būl ekeuın de oŋtailandyrmasa, nätijesın beretın türı joq. Balanyŋ jas deŋgeiıne kelmeitın, qastanşyqpaǧyr baǧdarlamany da jöndemei bolmaidy. Qysqasy, qyzyldy-jasyldy şaralardy qoiyp, orta bılım beru jüiesın jolǧa qoiatyn kez äldeqaşan keldı.
Serık Ziiatov
Ūqsas jaŋalyqtar
