Qaraǧandy oblysynyŋ arheologtary Aqtoǧai audanyndaǧy Qarabie qorymynda 2,5 myŋ jyldan astam uaqyt būryn ömır sürgen erte saq däuırıne jatatyn jerleu ornyn tapty. Būl jaŋalyqty oblystyq tarihi-ölketanu muzeiınıŋ mamandary jariialady, dep habarlaidy “Adyrna”.
Ekspedisiiany muzeidıŋ jalpy tarih, arheologiia jäne etnografiia bölımınıŋ meŋgeruşısı Dauren Jüsıpov basqarǧan. Onyŋ aituynşa, qorǧan döŋgelek pışındı, üstı tastarmen jabylǧan, al jerleu orny būzylmaǧan küiınde saqtalǧan.
«Bız ädettegı saq zamanynyŋ qaldyqtaryn tabamyz dep oiladyq. Alaida qorǧannyŋ tūtastai saqtalǧany – öte sirek jaǧdai. Būl bızge ejelgı jerleu räsımın sol qalpynda köruge mümkındık berdı, – dedı Jüsıpov.
Qazba barysynda arheologtar jauyngerdıŋ süiegın tapqan. Ol arqasymen jatqyzylyp, basy soltüstık-batysqa qaraǧan. Onyŋ janynan ekı jüzdı metall aqinaq, bes jebe ūşy jäne altyn syrǧa tabyldy. Aqinaqtyŋ saby arqar müiızı men jyrtqyş qūstardyŋ beinesımen äşekeilengen.
«Mūndai aqinaqty bız Ortalyq Qazaqstanda alǧaş ret kezdestırıp otyrmyz. Qūimanyŋ sapasy men örnegınıŋ kürdelılıgı saq şeberlerınıŋ joǧary deŋgeiın däleldeidı», – dedı ekspedisiia jetekşısı.
Mamandardyŋ aituynşa, tabylǧan jädıgerler b.z.d. VII–VI ǧasyrlarǧa jatady. Artefakttar qazır arnaiy zerthanalarǧa jıberıldı. Onda metallografiialyq, radiokömırtektı jäne antropologiialyq saraptamalar jürgızılıp, olardyŋ jasy men şyǧu tegı anyqtalmaq.
Soŋǧy jyldary Qaraǧandy öŋırınde saq däuırıne tän qaru-jaraq pen äşekeiler jiı tabylyp keledı. 2023 jyly Qarqaraly audanynda köbelek pışındı aiqyşy bar qola aqinaq, al 2024 jyly Taldin tarihi-arheologiialyq parkınde qan aǧyzyp şyǧuǧa arnalǧan jolaǧy bar temır qylyş tabylǧan bolatyn.
«Ärbır osyndai olja – tek tarihi artefakt emes. Ol bızdıŋ dalamyzdyŋ ejelden-aq qolöner men jauyngerlık mädeniettıŋ ortalyǧy bolǧanyn däleldeidı», – dedı arheologtar.
Būǧan deiın Jambyl oblysynyŋ Baizaq audanyndaǧy Jailau-töbe qalaşyǧynda arheologtar Kanǧiui däuırıne jatatyn myŋnan astam tūrmystyq būiym men keramika synyqtaryn tapqan edı. Ǧalymdardyŋ pıkırınşe, būl — sol kezeŋdegı eŋ ırı qalaşyqtardyŋ bırı.
