Alaştyŋ Asylbegı. Bügın - Asylbek Seiıtovtıŋ tuǧan künı

6682
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2024/01/adbba066-2188-40e2-a5f1-7ee33ac03a19.jpeg

Bügın - Alaş qairatkerı, HH ǧasyrdyŋ bas kezınde «Qazaq», «Aiqap» sekıldı basylymdarǧa halqynyŋ mūŋ-mūqtajyn köteretın maqalalardy üzdıksız jazyp tūrǧan ūltjandy, ziialy azamat Asylbek Seiıtovtıŋ tuǧanyna 130 jyl.

Asylbek Jūmanūly Seiıtov 1894 jyly 22 qaŋtarda Omby qalasynda Batyc Sıbır general-gubernatory keŋsesı audarmaşysynyŋ otbasynda düniege kelgen. Ol aldymen orys mektebınde, sodan soŋ Ombynyŋ klassikalyq erler gimnaziiasynda oqyǧan.

1911 jyly Omby gimnaziiasyn bıtırıp, Tom memlekettık universitetınıŋ medisina fakultetıne oquǧa tüsken.

1916 jyly Aqmola uezınde auylşaruaşylyǧy boiynşa sanaq jūmystary jürgızılgende A.Seiıtov onyŋ oŋtüstık bölıgı komissiiasyn basqarady. Ony 1917 jyly bıtırıp, Pavlodar oblysyndaǧy Baianauyl beketınde därıger bolyp jūmys ıstedı. Halyq arasynda jiı kezdesetın süzek, bezgek, tyrysqaq aurularyna qarsy medisinalyq kömek ısın ūiymdastyrdy. Sondai-aq, osy jyldary qoǧamdyq saiasi ömırge aralasyp, aldyŋǧy qatarly ziialy qauymnyŋ qatarynan körındı.

1917 jyly säuırdıŋ soŋy mamyrdyŋ basynda ötken Aqmola oblystyq Qazaq siezınde aldymen hatşylyqqa, siez soŋynda töraǧanyŋ orynbasarlyǧyna sailanǧan.

Al 1917 jyly Orynborda ötken bırınşı jalpyqazaq siezıne katysyp, onda ol töralqa qūramynda M.Dulatovpen bırge hatşylyqqa ūsynylady. Osy siezde A.Seiıtov Aqmola oblysy atynan Qūryltai jinalysyna deputatyqqa sailanǧan. Osy Qūryltaiǧa sailanǧan deputattarǧa baǧa berılgende «Qazaq» gazetı ol turaly: «Asylbek Seiıtov - jas doktor, qyz mınezdı, aq qaǧazdan aq, ūltşyl jas. Oblastnoi qazaq komitetınde predsedatel orynbasary» - dep jazǧan edı. A.Seiıtov Alaşordanyŋ Aqmola oblystyq komitetı basşylarynyŋ bırı bola otyryp, ūlt-azattyq qozǧalysyna ülken üles qosty.

1921 jyly Orynborda ötken Qazaqstan därıgerlerınıŋ siezıne, 1922 jyly Qazaq AKSR-ı keŋesterınıŋ siezıne delegat bolyp qatysty. Ol Baianauylda bas därıger qyzmetın atqarǧan.

1922 jyldan bastan 15 jyl boiy Semei qalasyndaǧy guberniialyq densaulyq saqtau basqarmasynyŋ bastyǧy bolyp jūmys ıstedı. Semei oblysynda tuberkulezdı emdeitın «Auyl» jäne «Berezovka» sanatoriilerın aşuǧa atsalysty (ol emdeu oryndary osy künge deiın jūmys ısteidı).

1937 jyly Qazaq KSR-ı Densaulyq saqtau halyq komissariatynyŋ josparlau-qarjylau bölımınıŋ meŋgeruşısı, Almaty qalasyndaǧy №5 emhanany alǧaş ūiymdastyruşylardyŋ bırı jäne onyŋ bas därıgerı boldy. Onyŋ «Taŋ» jurnaly betterınde jariialanǧan publisistikalyk maqalalary bar.

1937 jyly 1 jeltoqsanda ūstalyp, 8 jeltoqsanda atu jazasyna kesıldı. Onyŋ tuǧan bauyrlary Mūsylmanbek jäne Mūratbek te «Alaş» partiiasynyŋ müşelerı retınde repressiiaǧa ūşyrady.

Pıkırler