Sovet kezınde aitysty tırıltıp, sözdık qūrastyrǧan ükımet basşysy. Nūrtas Oŋdasynovtyŋ tuǧanyna - 119 jyl

Bügın - Sovet kezınde aitysty tırıltıp, sözdık qūrastyrǧan ükımet basşysy Nūrtas Oŋdasynovtyŋ tuǧanyna  - 119 jyl toldy.

Nūrtas Oŋdasynov - memleket jäne qoǧam qairatkerı, Qazaqstan Ükımetın 13 jyl basqarǧan tūlǧa. Onyŋ ömırı de, qyzmettık joly da naǧyz «tar jol, taiǧaq keşu» kezeŋde öttı. 

Aq-qarany anyqtamai, talai qyrşyndy qynadai qyryp ketken 1937 jyldyŋ soŋyna qarai bar-joǧy 34 jasta joǧary qyzmettıŋ jauapkerşılıgın arqalady.

Esımı Qazaqstannyŋ damu kezeŋımen tyǧyz bailanys­ty Nūrtas Oŋdasynov Qazaq ūlty üşın qandai eŋbek sıŋırdı?

Qyzylqūm öŋırın sulandyrudy mäsele qylyp köterdı. Şardara su qoimasyn saludy bastady;

Hruşevtıŋ Qazaqstanda mūnai ızdeuge tyiym salǧanyna qaramastan, Maŋǧystau mūnaiyn aşty. Ūlutasty alǧaş ret qūrylys materialy retınde qoldanysqa endırdı.

Oŋdasynovtyŋ tıkelei būiryǧymen Moiynty – Şu, Qandaǧaş – Or, Aqmola – Pavlodar, Öskemen – Zyrian temır joldary salyndy. Jol qūrylysyna tek qazaq jıgıtterın ǧana qatystyryp 16 myŋ adamdy jūmyspen qamtyǧan.

Qazaqstan Ükımetın Nūrtas Oŋdasynov basqarǧan tūsta Qaraǧandynyŋ şetındegı kışkentai Samarqan qalaşyǧynda soǧystan keiıngı jyldary jaŋa qūrylystar, öndırıs oryndary salynyp qala keŋeie tüstı.

Nūrtas Oŋdasyno Mäskeuge baryp, KSRO Auyr önerkäsıp ministrımen kezdesedı. Ministrge Samarqan kentın metallurgter qalasy etıp bekıtudı sūraǧan. Osy saparynan keiın Samarqan qalaşyǧy Temırtau bolyp özgerıptı. 

Sondai-aq, ol Batys aimaqtarǧa alǧaş ret kökönıs ektırgen.

Ükımettı on üş jyldai basqardy. Osy tūsta Ǧylym akademiiasynyŋ jeke şaŋyraq bolyp aşyluyna tıkelei äser ettı. Temırtau metallurgiia zauytynyŋ negızın qalady.

Ūlttyq konservatoriiany aşty, KSRO Halyq Komissarlary Keŋesınıŋ basşysy Voznesenskiige hat jazyp, Qyzdar pedagogikalyq institutynyŋ (JenPİ) aşyluyna mūryndyq boldy.

Oŋdasynovtyŋ soǧys kezınde Özbekstanǧa köşkelı tūrǧan «Mosfilm» men «Lenfilmdı», Qazaqstanǧa alyp qalǧanynyŋ arqasynda «Qazaqfilmnıŋ» negızı qalanǧan.

Sondai-aq, ol ūmytylyp ketken aqyndar aitysyn 1943 jyly tırılttı. 

Nūrtas Oŋdasynov – arnaiy ǧylym dok­tory, kandidat degen ataq-därejesı bolmaǧanymen, zeinetkerlıkke şyqqannan keiın tapjylmai jiyrma bes jyl «Arabşa-qazaqşa tüsındırme sözdık» pen «Parsyşa-qazaqşa tüsındırme sözdık» jazyp, bır ǧylymi instituttyŋ ısteitın jūmysyn jalǧyz özı atqaryp tastaǧan azamat. Üş jasynan jetımdıktıŋ tauqymetın tartyp, auyl moldasynan hat tanyǧan ol tynbai oqu ızdep, bılımdılıgımen biıktı baǧyndyrdy. Jeteleusız jemıstı eŋbek etıp, jetıstıkke jettı.