2023 jyly 3,5 mln qazaqstandyq oquşy mektepke bardy. Bırınşı synypqa barǧan oquşylar sany – 380 myŋ. Byltyr oqu jylyn 3,7 millionnan astam oquşy aiaqtady, 172 myŋ oquşy 11-synypty tämamdap, ülken ömırge qadam basqan.
Bala bılım alatyn orynnyŋ sapaly tūrǧyzyluy, qauıpsız boluy asa maŋyzdy. Äitkenmen, elımızde zamanaui standartqa sai kelmeitın bılım oşaqtary älı de bar. QR Ūlttyq statistika biurosynyŋ mälımetınşe, elımızde 7687 jalpy bılım beretın mektep jūmys ısteidı. Onyŋ 52-sı – apatty jaǧdaidaǧy mektep. Odan bölek 300-den astam mektep aǧaştan jäne özge de sapasyz materialdardan tūrǧyzylǧan. Būlar endı keŋestık zamannyŋ sarqynşaqtary.
Ükımettıŋ mälımetınşe, jaŋa oqu jylynda otandyq mektepterde oquşy oryndarynyŋ tapşylyǧy 270 myŋnan asady. Eŋ köp oryn tapşylyǧy halqy tyǧyz ornalasqan Türkıstan jäne Almaty oblystarynda, sondai-aq Astana, Almaty jäne Şymken qalalarynda baiqalady. Būl öŋırler men qalalar jalpy körsetkışten oquşy oryndarynyŋ tapşylyǧynyŋ 60%-n qūrap otyr.
Oryn tapşylyǧy jaqynda ǧana paida bolǧan problema emes. Biyl 143 mektep üş auysymda jūmys ıstep jatyr eken. 2021-2022 oqu jylynda Qazaqstanda 169 üş auysymdy mektep bolypty. Elordasy Astana qalasynda da 26 myŋnan astam oquşyǧa orny jetıspeidı eken. Jyl saiyn tūrǧyndar sany artyp otyrǧan megapolis halqy amalsyzdan balalaryn jekemenşık mektepterge jeteleuge mäjbür.
Memleket basşysy Qasym Jomart Toqaev oquşylardyŋ laiyqty bılım aluy üşın barynşa jaqsy jaǧdai jasaudy tapsyrdy. Aldymen, üş auysymdyq mektepter bolmauy qajet. Sebebı ol bılım sapasyna kerı äser etedı. Osy tūsta «Jaily mektep» ūlttyq jobasy jüzege asatyn bolady. «Jaily mektep» – jai mektep emes. Aty aityp tūrǧandai bala üşın jaily jaǧdai jasaluy şart. Sportzaldary ülken, ashanalary da keŋ, bölek, bastauyş synyp pen joǧary orta jäne joǧary synyp oquşylary bölek oqidy, oǧan qosa zamanaui ülgıde jabdyqtalǧan synyptarda bılım alady.
Prezident tapsyrmasy boiynşa memlekettık baǧdarlamalar ūlttyq jobalar formatyna köşırıledı. «Bılımdı ūlt» sapaly bılım beru» ūlttyq jobasy osy maqsatta jaŋa josparlardy jüzege asyrady. Tört baǧyttan tūratyn ūlttyq joba auyl men qala mektepterındegı araqaşyqtyqty azaitu, bılım sapasyn arttyru, tehnikalyq, käsıptık bılım aluşylarǧa qoldau körsetu, öŋırlık joǧary oqu oryndarynyŋ bäsekege qabılettılıgın arttyruǧa baǧytalǧan.
Qazırgı taŋda atalǧan joba qarqyndy jüzege asyrylyp jatyr. Mysaly, mektepterdegı qauıpsızdık mäselesı jolǧa qoiyldy. Barlyq bılım oşaqtaryna beinebaqylau kameralary ornatyldy. Tıptı keibır mektepterde Face ID-sız ışke kıru mümkın emes. Iаǧni, bet-beinesı jüiege engızılgen oquşy men ūstaz ǧana mektepke kıre alady. Būl bögde adamdardan qorǧanuǧa arnalǧan.
Soŋǧy jyldary mūǧalım märtebesınıŋ artyp, mereiı köterıluı üşın barynşa igı ıster jüzege asty. Sonyŋ eŋ maŋyzdysy «Pedagog märtebesı turaly» zaŋ. Jaŋa zaŋnyŋ mümkındıkterı mūǧalımnıŋ jeke damuyna jäne oqu üderısın jetıldırıp, onyŋ alaŋsyz bılım beruıne orai qarastyrylǧan. Osynyŋ arqasynda pedagogtıŋ oqytu men tärbieleudıŋ avtorlyq ädısterın äzırleu jäne qoldanu, oqu qūraldaryn taŋdau, aqparattyq resurstardy tegın paidalanu, bılıktılıktı arttyru jäne taǧylymdamadan ötu formalaryn taŋdau boiynşa käsıbi qūqyqtary keŋeitıldı. Qaǧazbastylyq azaidy. Pedagog mındetıne kırmeitın ıs-şaralardan bosatyldy. Atalǧan normalar būzylǧan jaǧdaida qūqyq būzuşylyq subektısıne bailanysty 20-dan 120 ailyq eseptık körsetkışke (AEK) deiın aiyppūl salynady.
Ūstaz Ainūr Tüsıpova «Pedagog märtebesı turaly» zaŋ mūǧalımder üşın der kezınde qabyldanǧanyn aitty.
«Men himiia pänınen sabaq beremın. «Pedagog märtebesı turaly» zaŋ aiasynda ūstazdardyŋ qūqyǧy qorǧalatyn boldy. Pedagog toltyruǧa mındettı qūjattar sany azaidy. Sapaly bılım berudı ūiymdastyru jolǧa qoiyldy. Pedagog mamandardyŋ balalaryn balabaqşaǧa ornalastyruda basymdyq beru, yntalandyru şaralarynyŋ bır jüiege keltırıluı ülken jaŋalyq boldy. Ūstazdar endı öz sanattaryn qorǧap, özındık bılım deŋgeiı körsetkışıne qarai jalaqy alatyn boldy. Būl ūstazdardyŋ bäsekege qabılettılıgın arttyrady. Ädıl bılım beru jüiesı qalyptasty. Sol üşın Memleket basşysy men ministrlıkke alǧys aitamyn», – deidı ol.
