2023 jyly 3,5 mln qazaqstandyq oqýshy mektepke bardy. Birinshi synypqa barǵan oqýshylar sany – 380 myń. Byltyr oqý jylyn 3,7 mıllıonnan astam oqýshy aıaqtady, 172 myń oqýshy 11-synypty támamdap, úlken ómirge qadam basqan.
Bala bilim alatyn orynnyń sapaly turǵyzylýy, qaýipsiz bolýy asa mańyzdy. Áıtkenmen, elimizde zamanaýı standartqa saı kelmeıtin bilim oshaqtary áli de bar. QR Ulttyq statıstıka bıýrosynyń málimetinshe, elimizde 7687 jalpy bilim beretin mektep jumys isteıdi. Onyń 52-si – apatty jaǵdaıdaǵy mektep. Odan bólek 300-den astam mektep aǵashtan jáne ózge de sapasyz materıaldardan turǵyzylǵan. Bular endi keńestik zamannyń sarqynshaqtary.
Úkimettiń málimetinshe, jańa oqý jylynda otandyq mektepterde oqýshy oryndarynyń tapshylyǵy 270 myńnan asady. Eń kóp oryn tapshylyǵy halqy tyǵyz ornalasqan Túrkistan jáne Almaty oblystarynda, sondaı-aq Astana, Almaty jáne Shymken qalalarynda baıqalady. Bul óńirler men qalalar jalpy kórsetkishten oqýshy oryndarynyń tapshylyǵynyń 60%-n qurap otyr.
Oryn tapshylyǵy jaqynda ǵana paıda bolǵan problema emes. Bıyl 143 mektep úsh aýysymda jumys istep jatyr eken. 2021-2022 oqý jylynda Qazaqstanda 169 úsh aýysymdy mektep bolypty. Elordasy Astana qalasynda da 26 myńnan astam oqýshyǵa orny jetispeıdi eken. Jyl saıyn turǵyndar sany artyp otyrǵan megapolıs halqy amalsyzdan balalaryn jekemenshik mektepterge jeteleýge májbúr.
Memleket basshysy Qasym Jomart Toqaev oqýshylardyń laıyqty bilim alýy úshin barynsha jaqsy jaǵdaı jasaýdy tapsyrdy. Aldymen, úsh aýysymdyq mektepter bolmaýy qajet. Sebebi ol bilim sapasyna keri áser etedi. Osy tusta «Jaıly mektep» ulttyq jobasy júzege asatyn bolady. «Jaıly mektep» – jaı mektep emes. Aty aıtyp turǵandaı bala úshin jaıly jaǵdaı jasalýy shart. Sportzaldary úlken, ashanalary da keń, bólek, bastaýysh synyp pen joǵary orta jáne joǵary synyp oqýshylary bólek oqıdy, oǵan qosa zamanaýı úlgide jabdyqtalǵan synyptarda bilim alady.
Prezıdent tapsyrmasy boıynsha memlekettik baǵdarlamalar ulttyq jobalar formatyna kóshiriledi. «Bilimdi ult» sapaly bilim berý» ulttyq jobasy osy maqsatta jańa josparlardy júzege asyrady. Tórt baǵyttan turatyn ulttyq joba aýyl men qala mektepterindegi araqashyqtyqty azaıtý, bilim sapasyn arttyrý, tehnıkalyq, kásiptik bilim alýshylarǵa qoldaý kórsetý, óńirlik joǵary oqý oryndarynyń básekege qabilettiligin arttyrýǵa baǵytalǵan.
Qazirgi tańda atalǵan joba qarqyndy júzege asyrylyp jatyr. Mysaly, mektepterdegi qaýipsizdik máselesi jolǵa qoıyldy. Barlyq bilim oshaqtaryna beınebaqylaý kameralary ornatyldy. Tipti keıbir mektepterde Face ID-siz ishke kirý múmkin emes. Iaǵnı, bet-beınesi júıege engizilgen oqýshy men ustaz ǵana mektepke kire alady. Bul bógde adamdardan qorǵanýǵa arnalǵan.
Sońǵy jyldary muǵalim mártebesiniń artyp, mereıi kóterilýi úshin barynsha ıgi ister júzege asty. Sonyń eń mańyzdysy «Pedagog mártebesi týraly» zań. Jańa zańnyń múmkindikteri muǵalimniń jeke damýyna jáne oqý úderisin jetildirip, onyń alańsyz bilim berýine oraı qarastyrylǵan. Osynyń arqasynda pedagogtiń oqytý men tárbıeleýdiń avtorlyq ádisterin ázirleý jáne qoldaný, oqý quraldaryn tańdaý, aqparattyq resýrstardy tegin paıdalaný, biliktilikti arttyrý jáne taǵylymdamadan ótý formalaryn tańdaý boıynsha kásibı quqyqtary keńeıtildi. Qaǵazbastylyq azaıdy. Pedagog mindetine kirmeıtin is-sharalardan bosatyldy. Atalǵan normalar buzylǵan jaǵdaıda quqyq buzýshylyq sýbektisine baılanysty 20-dan 120 aılyq eseptik kórsetkishke (AEK) deıin aıyppul salynady.
Ustaz Aınur Túsipova «Pedagog mártebesi týraly» zań muǵalimder úshin der kezinde qabyldanǵanyn aıtty.
«Men hımııa páninen sabaq beremin. «Pedagog mártebesi týraly» zań aıasynda ustazdardyń quqyǵy qorǵalatyn boldy. Pedagog toltyrýǵa mindetti qujattar sany azaıdy. Sapaly bilim berýdi uıymdastyrý jolǵa qoıyldy. Pedagog mamandardyń balalaryn balabaqshaǵa ornalastyrýda basymdyq berý, yntalandyrý sharalarynyń bir júıege keltirilýi úlken jańalyq boldy. Ustazdar endi óz sanattaryn qorǵap, ózindik bilim deńgeıi kórsetkishine qaraı jalaqy alatyn boldy. Bul ustazdardyń básekege qabilettiligin arttyrady. Ádil bilim berý júıesi qalyptasty. Sol úshin Memleket basshysy men mınıstrlikke alǵys aıtamyn», – deıdi ol.
