Baspa salasynda jürgen soŋ, şetel baspasy men ädebietın zerttep jürmın. Mäselen, qazır ötıp jatqan Frankfurt kıtap järmeŋkesın aitamyn. Älemnıŋ men degen jazuşylary osynda kezdesu ötkızıp jür, sebebı baspa salasy ädebiettıŋ lokomotivı.
Köp elder bır-bır stend qūrypty. Türkiiany kördım. Taivannıŋ baspagerlerınıŋ būryşy ūnady.
Eger Qazaqstan bolyp kelsek, ne körsetemız dep oilanyp qaldym. Joq bolǧan soŋ da kelmeitın şyǧarmyz.
Qazaq ädebietı ölmese de soǧan jaqyn. Zamanaui nemız bar? Balalar ädebietı desek, “Menıŋ atym Qoja” men “Kökserektı” eske alamyz. Ei, ol qazırgı qazaqtardyŋ emes, būrynǧylardyŋ eŋbegı, qazırgı jüienıŋ emes, sol kezde ädebietke qanat bıtırgen būrynǧy jüienıŋ jemısı. Kıtap illiustratorlarynan kımder bar? Qandai şyǧarma “Härri Potter” sekılı şet tılderıne audarylyp jatyr? Dym joq qoi. Bas baspalar memtapsyryspen memlekettık oqu baǧdarlamasyna kıtap şyǧarumen älek. Olar şyǧaratyn kıtaptardy aitpai-aq qoiaiyn.
Endı, jaqynda “Qazaqstannyŋ halyq jazuşysy” degen ataq zaŋnama negızınde qaralmaqşy. Ony Senat qaramaqşy. Maulen Aşimbaev Qarai bersın, jaqsy! Bıraq būl ataq ta ülken problema bolady künı erteŋ. Prezident Äkımşılıgınıŋ sol qūlaǧyna tynyştyq bolmaidy. Jazuşylar ekı jylda bır beretın memsyilyqqa qalai talasady. Talasqan taraptar ekı jyl boiy bır-bırımen körıspei jüredı. Almaǧandar bilıktıŋ taǧy da sol qūlaǧyn şuyldatady. Ädette almai qalǧandar köp bolady.
Äŋgıme onda da emes. Äŋgıme däl osy ataq qazaq ädebietın damytyp jıbere me? Būl Keŋes kezınde qalyptasqan ataq. Bıraq ol kezdegı ädebiettı būl ataq emes, sol jüienıŋ jazuşylardy qoldau tetıkterı küşeittı.
Osylai arzan abyroi jinaudy qoiu kerek qoi. Bilıkke de opa bermeitın, jazuşylarǧa da egosyn qanaǧattandyrǧannan basqa paidasy joq triukterdıŋ ne keregı bar. Qajet bolsa, tübegeilı özgerıs äkeletın paradigmalyq, jüilık şeşım şyǧar, bolmasa, kosmetikanyŋ qajetı qanşa?!
Men üşın bızdıŋ jazuşylar talasatyn ataqtar “Halyq jazuşysy” nemese memsyilyq iegerı emes, Booker Prize ben Pulitzer Prize. Nobel syilyǧyn aitpai-aq qoiaiyn. Qaşan da saiasilanǧan syilyq. Degenmen ony da kıl myqtylar alady. Booker Britaniianyŋ syilyǧy, Pulitzer Amerikanyŋ syilyǧy. Myna suret - Pulitzer berıletın Kolumbiia universitetınıŋ aldy.
Bızge "Halyq jazuşysy" degendei ataqtar emes, ädebiet salasynda global bırnärse oilap tabu kerek. Eŋ bolmaǧanda türık ne islam älemı, ary ketsek Aziiany tügel qamtityn, jylda Qazaqstanda berıletın bır syilyq kerek. Ony jäne Parlament talqylap, PÄ maqūldap, Ükımet bekıtetın emes, qoǧamdyq negızde, Jazuşylar odaǧy bas bolatyndai, bilık qarjylai qoldaityn joba kerek.
Solai ma, Amangeldı Keŋşılıkūly?
Ūqsas jaŋalyqtar
