Baspa salasynda júrgen soń, shetel baspasy men ádebıetin zerttep júrmin. Máselen, qazir ótip jatqan Frankfýrt kitap jármeńkesin aıtamyn. Álemniń men degen jazýshylary osynda kezdesý ótkizip júr, sebebi baspa salasy ádebıettiń lokomotıvi.
Kóp elder bir-bir stend qurypty. Túrkııany kórdim. Taıvanniń baspagerleriniń buryshy unady.
Eger Qazaqstan bolyp kelsek, ne kórsetemiz dep oılanyp qaldym. Joq bolǵan soń da kelmeıtin shyǵarmyz.
Qazaq ádebıeti ólmese de soǵan jaqyn. Zamanaýı nemiz bar? Balalar ádebıeti desek, “Meniń atym Qoja” men “Kókserekti” eske alamyz. Eı, ol qazirgi qazaqtardyń emes, burynǵylardyń eńbegi, qazirgi júıeniń emes, sol kezde ádebıetke qanat bitirgen burynǵy júıeniń jemisi. Kitap ıllıýstratorlarynan kimder bar? Qandaı shyǵarma “Hárrı Potter” sekili shet tilderine aýdarylyp jatyr? Dym joq qoı. Bas baspalar memtapsyryspen memlekettik oqý baǵdarlamasyna kitap shyǵarýmen álek. Olar shyǵaratyn kitaptardy aıtpaı-aq qoıaıyn.
Endi, jaqynda “Qazaqstannyń halyq jazýshysy” degen ataq zańnama negizinde qaralmaqshy. Ony Senat qaramaqshy. Maýlen Ashımbaev Qaraı bersin, jaqsy! Biraq bul ataq ta úlken problema bolady kúni erteń. Prezıdent Ákimshiliginiń sol qulaǵyna tynyshtyq bolmaıdy. Jazýshylar eki jylda bir beretin memsyılyqqa qalaı talasady. Talasqan taraptar eki jyl boıy bir-birimen kórispeı júredi. Almaǵandar bıliktiń taǵy da sol qulaǵyn shýyldatady. Ádette almaı qalǵandar kóp bolady.
Áńgime onda da emes. Áńgime dál osy ataq qazaq ádebıetin damytyp jibere me? Bul Keńes kezinde qalyptasqan ataq. Biraq ol kezdegi ádebıetti bul ataq emes, sol júıeniń jazýshylardy qoldaý tetikteri kúsheıtti.
Osylaı arzan abyroı jınaýdy qoıý kerek qoı. Bılikke de opa bermeıtin, jazýshylarǵa da egosyn qanaǵattandyrǵannan basqa paıdasy joq trıýkterdiń ne keregi bar. Qajet bolsa, túbegeıli ózgeris ákeletin paradıgmalyq, júılik sheshim shyǵar, bolmasa, kosmetıkanyń qajeti qansha?!
Men úshin bizdiń jazýshylar talasatyn ataqtar “Halyq jazýshysy” nemese memsyılyq ıegeri emes, Booker Prize ben Pulitzer Prize. Nobel syılyǵyn aıtpaı-aq qoıaıyn. Qashan da saıasılanǵan syılyq. Degenmen ony da kil myqtylar alady. Booker Brıtanııanyń syılyǵy, Pulitzer Amerıkanyń syılyǵy. Myna sýret - Pulitzer beriletin Kolýmbııa ýnıversıtetiniń aldy.
Bizge "Halyq jazýshysy" degendeı ataqtar emes, ádebıet salasynda global birnárse oılap tabý kerek. Eń bolmaǵanda túrik ne ıslam álemi, ary ketsek Azııany túgel qamtıtyn, jylda Qazaqstanda beriletin bir syılyq kerek. Ony jáne Parlament talqylap, PÁ maquldap, Úkimet bekitetin emes, qoǵamdyq negizde, Jazýshylar odaǵy bas bolatyndaı, bılik qarjylaı qoldaıtyn joba kerek.
Solaı ma, Amangeldi Keńshilikuly?
