Resei astanasy Mäskeuge Ukraina dronmen şabuyl jasap kele jatqanyna bırneşe ai boldy. Köpşılık «būl nätije bermeidı» deidı. Alaida şabuyl ne üşın jasaluda, onyŋ negızgı maqsaty qandai?
Tarihtan mysaldar keltırıp köreiık. 1941 jyly, 7-jeltoqsanda Japoniia AQŞ-tyŋ Gavaii aralyndaǧy Perl-Harbor äskeri bazasyn bombalady. Japoniia men AQŞ arasynda soǧys bastaldy. Tokio AQŞ ūşaqtary Japoniia jerıne jete almaidy dep sendı. Alaida Vaşington «kek alu jäne japon senımın küiretu» operasiiasyn daiyndap jatqan edı.
Podpolkovnik Djeims Dulittl bastaǧan, özge ūşqyştar qostaǧan reid 1942 jyly, 18-säuırde boldy. AQŞ-tyŋ 16 bombalauşy B-25 Mitchell ūşaqtary bırden Tokiony bombalauǧa şeşım qabyldandy. Tokio, japondardyŋ astanasy. Būl asa qauıptı operasiia bolatyn. Alaida Perl-Harbordan keiın eŋsesı tüsken AQŞ halqyn serpıltıp, ruhy köterılgen japon halqyn jasytu qajet edı. Söitıp 16 ūşaqqa otyrǧan 80 ūşqyş Tokiony bombalady. Reid ıske asty. Olar Tokioda 20-ǧa juyq nysandy joidy. AQŞ tarapynan bombalau bolady dep oilamaǧan japondar ūşaqtardy atyp tüsırude qiyndyq kördı. Tarihta būl oqiǧa «Dulittl reidı» degen atpen qaldy.
Reidke qatysqandardyŋ taǧdyry ne boldy dersız. Tokiony bombalaǧan soŋ, ūşaqtar Qytaiǧa bet aldy. Ol sätte Qytai men Japoniia soǧysyp jatqan bolatyn. Qytaidyŋ jarty aumaǧy japon okkupasiiasynda edı. 4 ūşaq kürış alqaptaryna qūlap, ūşqyştary qaza tapty. 11 ūşaqtyŋ janarmaiy tausylyp, ūşqyştar paraşiutpen jerge sekırıp, aman qaldy. 8 ūşqyş Qytaidaǧy japondar basyp alǧan aumaqqa tüsıp, olardy japondar tūtqynǧa aldy. Keiın olardyŋ bırazyn Tokio ölım jazasyna kestı. Qalǧan ūşqyştar Qytaidyŋ özge aimaqtaryna tüsıp, aman qaldy. 16 ūşaqtyŋ ışınde bır ūşaq qana öz erkımen äuejaiǧa qona bıldı. Ol KSRO aumaǧyna ötıp, Unaşi äuejaiyna qonǧan bolatyn.
KSRO men Japoniia «beitarap saiasat» kelısımın jasaǧandyqtan, Keŋes odaǧy öz aumaǧyna AQŞ ūşaqtarynyŋ qonuyna kelısım bermegen bolatyn. Sebebı būl KSRO men Japoniia arasyndaǧy soǧysqa äkeler edı. Alaida Vaşington lend-liz zaŋyn qabyldap, Mäskeuge kömektesetını belgılı bolǧandyqtan Mäskeu AQŞ ūşqyştaryn aldymen Özbekstanǧa jetkızdı, artynşa Türkımenstanǧa aparyp, keiın İranǧa ötkızıp jıberdı. İran ol sätte Ūlybritaniia baqylauynda bolǧandyqtan, aǧylşyndar ūşqyştardy AQŞ-qa äkettı. Qytai jerındegı AQŞ ūşqyştary da keiın KSRO-ǧa jetkızılıp osy marşrut boiynşa elıne qaitty. Mäskeu Tokioǧa «AQŞ ūşqyştary qaşyp kettı» dei saldy.
Endı KSRO-ǧa keleiık. 1941 jyly 22-mausymda Germaniia KSRO-ǧa basyp kırdı. Söitıp soǧys bastalyp kettı. KSRO äskerı bırneşe apta ışınde tas-talqan boldy. Qalalar ekı-üş künnıŋ ışınde nemısterdıŋ qolyna ötıp jatty. Milliondaǧan äsker tūtqynǧa tüstı. KSRO halqynyŋ eŋsesı ezıldı. Halyqty serpıltıp, jauǧa ses körsetu qajet edı. Söitıp Mäskeu bırden Berlindı bombalaimyz dep şeşım qabyldady. 1941 jyldyŋ 7-tamyzynan 8-tamyzyna qaraǧan tünı 13 keŋestık DB-3 tipındegı ūşaq Berlindı bombalady. Ūşaqtar bır bombadan bastap, kerı qaitty. Būl Germaniia bilıgı üşın ülken psihologiialyq soqqy boldy. Öitkenı olar «KSRO aviasiiasy joiyldy, reih astanasyna bır bomba da tüspeidı» degen bolatyn. Ol sözdıŋ mif ekenı baiqaldy. Sondyqtan Germaniia ūşaqtardy «KSRO emes, Ūlybritaniianyŋ ūşaqtary» degen jalǧan aqparatty taratty. KSRO «soǧys bastalǧaly bır jarym ai öttı, al bız jau astanasyn bombalaudamyz» dep jar saldy.
Endı tüsınıktı bolar, ne üşın Ukraina Mäskeudı dronmen atqylap jatqany. Kremlge dronmen şabuyl jasaldy, artynşa Mäskeudegı bırneşe audanǧa kamikadze drondar soǧyldy. Mäskeudıŋ eŋ qymbat audany sanalatyn Mäskeu-sitige ekı märte soqqy jasaldy. Būl psihologiialyq soqqy operasiiasy, qandai da bır äskeri mındettı aldynda qoimaidy, alaida qoǧamnyŋ «Putin bızdı qorǧaidy» degen senımıne selkeu tüsıredı. «Qarapaiym dron soǧylyp jatsa, erteŋ quatty zymyranmen atsa ne bolmaq» dep oilana bastaidy. «Rasymen de bızdıŋ PVO/PRO şybyndy da ötkızbeitındei keremet emes-au» deidı kei källä. Sondyqtan Mäskeuge dron soqqysyn äskeri tūrǧydan emes, psihologiialyq tūrǧydan baǧalaǧan jön. Qysqaşa osy.
Ūqsas jaŋalyqtar
