Búgin Begalın kitaphanasynda Almaty qalasynyń Qoǵamdyq damý basqarmasynyń qoldaýymen «Adyrna» ulttyq-etnografııalyq birlestigi «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasyn júzege asyrý maqsatynda 1932-33 jyldardaǵy asharshylyq pen 1937-38 jyldardaǵy saıası qýǵyn-súrginge arnalǵan «Zulmat jyldar qasireti» atty dóńgelek ústel ótkizdi.
Dóńgelek ústeldiń moderatory bolyp, sózdiń álqıssasyn, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty, qaýymdastyrylǵan professor Fakııa Shamshıdenova bastap, bul is sharany Adyrna birlestigi jyl saıyn ótkizetinine alǵysyn aıtyp, ótken tarıhymyzdy ár qashan jadymyzda saqtaı júrý kereginiń mańyzdylyǵyn aıtsa, tarıh ǵylymdarynyń doktory, professor Beıbit Qoıshybaev aǵamyz, aqıqattan eshqashan qashpaýymyz keregin, NKVD niń qııanytyń zor ekenin, osyndaı tarıh qaıtalanbaý úshin, ótkenimizdiń aqıqatyn zertteý keregin aıtty.
Al tarıh ǵylymdarynyń doktory, saıasatker Ázimbaı Ǵalı aǵamyz, bul qazaqqa jasalǵan genoıd, men genoıd degen sózdi jıi aıtqanym úshin, prokýratýraǵa aryz bergenderde boldy, biraq bul tarıh, bizdi otarsyzdaný tarıhy, kommýnısterge bizdiń jerimiz kerek boldy biz emes, sondyqtan bizdi qyrdy, bul tarıhty eshqandaı ult arazdyq ot salý dep qaramaý kerektigin aıta ótken bolsa, tarıh ǵylymdarynyń doktory Ahmet Toqtabaı aǵamyz, 1913 jyly alty jarym mıllıon sany bar, qyryq bes mıllıon maly bar qazaqtyń, 1939 jyly bes aq mıllıon maly qalǵandyǵyn aıta kelip, óz oıyn, kommýnısterdiń eki qarýy bolǵan, birinshisi repressııa, qyryp joıý bolsa, ekinshisi ótirik aıtyp halyqty aldaý ekendigin aıta ótti. Sonymen qatar taǵy bir belgili tarıhshy aǵamyz Tynysbek Końyratbaı, ár urpaq tarıhpen tárbıelenip, eń aldymen tarıhtan nár alýymyzdyń qajettiligin jastarǵa jete túsindire ketti.
"Zulmat jyldar qasireti" atty dóńgelek ústeldiń barysynda saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryna arnalǵan Jańalyq mýzeıinen dırektorynyń orynbasary Nııaz Orazymbetov aǵamyz, jańadan ashylǵan mýzeı jaıly jastardy aqparattandyrdy.
Jalpy bul "Zulmat jyldar qasireti" taqyrybyndaǵy dóńgelek ústelge qoǵam belsendileri Marǵulan Boranbaı, Aman Mámbetalıevter qatysyp, tarıhshy, jastar, stýdentter, qoǵam belsendileri arasynda pikir almasý men sabaqtastyq bolyp, náýbetti jyldardyń qasiretin aıtyp, dóńgelek ústelge qatysqan ár adamnyń oı túıip qaıtqan is shara boldy.
Bekzat Bolatuly
