Būǧan deiın būqaralyq aqparat qūraldarynda «Resei saiasatkerı, deputat Konstantin Zatulin Qazaqstanǧa kıre almady» degen aqparat taraǧan bolatyn. Keiın ıle-şala deputattyŋ ekı el syrtqy ıster ministrlıkterınıŋ aralasuymen elge kırıp, Baiqoŋyrǧa barǧany belgılı boldy. Qazaq elınıŋ tūtastyǧyna qarsy ūstanymdaǧy saiasatkerge keŋşılık tanu qanşalyqty dūrys? Onyŋ qandai şarty bar? Saldary qandai?
Būǧan deiın Konstantin Zatulin Qazaqstannyŋ tarihi jerıne köz alartyp, aumaqtyq tūtastyǧyna kümän keltırgen bolatyn. Ol Qazaqstan prezidentı Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Lugansk jäne Donesk separatisterı jariialaǧan «memlekettı» moiyndamaitynyn aitqannan keiın, Qazaqstanda Ukraina ssenariiı qaitalanuy mümkın degen pıkır aityp, Qazaqstannyŋ bırqatar aimaǧy tarihi tūrǧydan Reseige tiesılı degen bolatyn.
Mıne, osyndai ūstanymdaǧy deputatty äuelı şekaradan ötkızbei bır äurelep alǧan soŋ, keiın ekı eldıŋ Syrtqy ıster ministrlıgınıŋ aralasuymen ony berı ötkızgenı belgılı boldy. Zatulinnıŋ söitıp Baiqoŋyrǧa barǧany köpşılıktıŋ nazaryn audartqan. Qoǧamdy bır-bır du etkızgen būl mäselege Qazaqstan deputattary özderı bılıp, eşteŋe demedı. Mäselenıŋ el täuelsızdıgıne qatysty ekendıgın eskersek, şyryldaǧan janyn şüberekke tüigender biık mınberlerdı tolqytyp jatsa kerek edı.
Osy mäselenı Mäjılıstıŋ keibır deputattarynan sūrap kördık.
KEŞIRIM SŪRASA ELGE KELE BERSIN – AIDOS SARYM
- Men endı onyŋ anyq-qanyǧyn bılmeimın. Älı Syrtqy ıster ministrlıgınıŋ azamattarmen söilesken joqpyn. Qara tızımge engenı anyq, bıraq jalǧyz ol emes. Bızdıŋ aşyq derekterdı qarasaŋyz, myŋdaǧan azamattar bar. Onyŋ ışınde Reseidıŋ saiasatkerlerı de bar. Bıraq ol Resei dumasynyŋ sanksiiaǧa ūşyraǧan tūŋǧyş deputaty bolyp sanalady.
Meilı ol ministr nemese deputat bolsyn, Qazaqstannyŋ tūtastyǧyna, egemendıgıne qarsy pıkır aitatyn bolsa, onyŋ Qazaqstanǧa keluge qaqysy bolmauy tiıs. Ne bolmasa aǧynan jarylyp keşırım sūrap, sözın terıstegennen keiın kırgızuge bolatyn şyǧar. «Men jaŋylysyppyn, tarihtan beihabar ekenmın, qazaqtarmen kezdesıp edım, közımdı aşyp berdı» dese, kelsın. Bız qonaqjai elmız.
TÜSINISPEUŞILIK TUDYRADY – MAKSİM ROJİN
- Äuelde Zatulindı Qazaqstanǧa «kırgızbei jatyr» degende, öz basym bır quanyp qalǧanmyn. Keiınnen «Syrtqy ıster ministrlıgınıŋ aralasuymen elge kırgızdı» degen aqparat şyqty. Jalpy bızde osyndai maŋyzdy mäselelerde bır jaqty pozisiia bolu kerek. Öitkenı mūndai qaişy aqparat halyqtyŋ tüsınıspeuşılıgın tudyrady.
Sondaida bız öz müddemızge sai äreket jasauymyz kerek. Būǧan qosa är eldıŋ saiasatyna aralasyp, artyq «keŋes» bermei, är eldıŋ deputaty öz halqynyŋ jaǧdaiymen ainalysuy kerek dep sanaimyn.
KÖRŞINI AUYSTYRA ALMAIMYZ – RUSLAN BERDENOV
- Menıŋ bıluımşe Zatulinge «Qazaqstanǧa barmai-aq qoi. Sebebı negativ bar» degen söz keŋes retınde aityldy. Sol üşın şekaradan äzer ötkızdı. Özderıŋız bılesızder, qazır Reseidıŋ ışkı saiasaty üşın ärtürlı körşılerıne bailanysty jalǧan aqparat aitylady. Sondyqtan da mūndai aqparat taratatyn adamdarǧa keŋes retınde «syrtqa şyqpai-aq qoiyŋyz» degen keŋestıŋ aityluy oryndy.
Alaida eŋ bastysy – diplomatiialyq qarym-qatynasty da oilau kerek. Är adamnyŋ aitqan sözıne köŋıl bölıp, qaraityn bolsaq, ekı eldıŋ diplomatiiasyn qūrtyp aluymyz mümkın. Ony da bız eskeruımız kerek. Būl bırınşı närse. Ekınşıden, qanşa jerden tūlǧalar söilep jatsa da, qasymyzdaǧy körşını auystyra almaimyz. Sondyqtan eŋ basty prioritet ekı eldıŋ diplomatiialyq qarym-qatynasyn oilau kerek. Ekonomikalyq, tauar ainalym jaǧynan qaraityn bolsaq, Resei – bızdıŋ basty serıktestıgımız.
Al tarihty aşyp qaraityn bolsaq, bır kezde Mäskeudıŋ özı bızge salyq tölegen ǧoi. Astrahan, Tomsk, Omby, Orynbor turaly aitsaq ta, jetkılıktı. Tarihty aşatyn bolsaq, är bır ūlttyŋ «mynau – bızdıŋ jer» dep aita alatyn tūstary bolady. Mäselen, Taşkent te, qatelespesem 58 jyl boiy bızdıŋ astanamyz bolǧan. Bıraq ony qazır köterıp «Taşkent – bızdıŋ jer» dep aitu oryndy närse emes. Är närsenıŋ özınıŋ orny men tarihy bar.
Serık Joldasbai
