Qazaq balalar ǧylymynyŋ jetıstıkterı

Ǧylymy joq eldıŋ ǧūmyry joq. Sebebı ǧylymsyz alǧa adymdau mümkın emes. Biyl elımızde ǧylym salasyn damytuǧa 160 mlrd teŋge qarjy bölınıptı. Jaman emes, jyl saiyn ūlǧaiyp keledı. Būl älı de az. Alysty aitpai-aq körşı Özbek elınıŋ ǧylymdaǧy jetıstıgı bızge ülgı. Künı keşe qaterlı ısık auruyn emdeuge kömektesetın därı oilap tauypty. Äitpese, aty jaman aurudy emdeuge ūmtylyp jatqan älem alpauyttarynyŋ özı mūndai nätije körsete alǧan joq. Özbek aǧaiyn ǧylymda joǧary jetıstıkke qalai qol jetkızıp otyr? Keşegı observatoriia salǧyzǧan Ūlyqbektıŋ ūrpaqtary ǧoi desek, qatelesemız. Būl bır künde bola qalǧan dünie emes. Qanşama jyldar boiy ǧylym salasyna degen yqylastyŋ körınısı. Jas ūrpaqty jastaiynan ǧylymǧa bauludyŋ aiqyn dälelı. Bıraq būl jerden qazaq ǧylymy kenjelep tūr degen oi tumauy tiıs. Äsılı, ondai emes. Qazaq ǧylymyna degen közqaras Jaŋa Qazaqstanda jaŋaşa sipat aluda. Äsırese, qazaq balalar ǧylymy auyz toltyryp aitarlyq nätijelerge toly. Mäselen, bügın Qaraǧandylyq oquşylar älemde tapşy qūrylǧy oilap tapty. Ol qandai dersız... Jas daryndar jürek aurularyn aldyn ala anyqtap, emdeuge arnalǧan qūrylǧy jasap şyǧarǧan. Nebärı 9-synyp oqityn Aldiiar Naqyp pen Alpamys İsabekovtyŋ maqsattary aiqyn, qadamdary nyq. Ekeuı osyǧan deiın jüzdegen jobaǧa qatysyp ülgerıptı. Būǧan ne deisız?! Al qūrylǧyǧa keler bolsaq, ol eŋ aldymen terı astyna jäne qan tamyrlary arqyly jürekke ornatylatyn körınedı. Sodan keiın aurudy bırden anyqtap, ıske kırısedı eken. Elektrlık impulstar jıberu arqyly emdeu satysyna köşedı. Jürek būlşyqetterınıŋ jūmysyn tejeu ne tezdetu arqyly jürek aurularynyŋ aldyn alady. Mıne, jetıstık. Qarapaiym mektep oquşylarynyŋ ǧylymdaǧy asuy, baǧyndyrǧan belesı. Al endı aqtöbelık oquşy Arman Jalǧasbaev «aqyldy betperde» oilap tauypty. Şyny kerek, būl betperdenıŋ qajettılıgı koronovirus örşıgen sätte qatty sezıldı. Armannyŋ aituynşa, betperde auadan ziiandy zattardy anyqtaǧanda adamǧa signal beredı. Söitıp, adamdy auasy lastanǧan aimaqtan aulaq boluǧa şaqyrady. Betperde auany süzgılep, qūramynda ziiandy zattar bar-joqtyǧyn anyqtap, taza auany ǧana ötkızedı eken. Betperde ekı qabattan tūrady. Ekınşı qabaty auadaǧy ziiandy zattardy ūstap qaluǧa kömektesedı. Elımızde auanyŋ lastanuynan japa şegıp jatqan adamdar köp ekenın eskersek, betperde tek qana koronavirustan qorǧap qana qoimaidy. Auanyŋ lastanuynan paida bolatyn aurulardyŋ da aldyn ala alady. Taza auamen tynystauǧa mümkındık beredı. Tütını töbemızde tūratyn tırşılıktıŋ tazaruyna sep bolady. Oiymyzdy taǧy bır oquşynyŋ önertabysymen tüiındei ketsek. Kentaulyq, 5-synyp oqityn Aqniet Elemesovanyŋ qazaq dästürın robottar arqyly älemge tanytsam degen asqaq armany bar jäne ūlttyq önerdı tehnika salasymen ūştastyrsam deidı. Būl armanyna äste-äste qol sozyp keledı. Oilap qaraŋyz 5-synyp oquşysy osyndai oilau deŋgeiınde. Qalai taŋ qalmaimyz?! Ol robottarǧa qazaqtyŋ «Qara jorǧa» biın biletıp jür. Alda basqalaryn da synap körmek. Aitalyq, «Arqan tartu», «Kökpar», «Teŋge alu» syndy ūlttyq oiyndardy robottarǧa üiretetın oiy bar. Bişı robotyn jaqynda Nauryz merekesınde tanystyrǧan. Aita berseŋ tausylmaidy: «Aqyldy protezder», Aiaq-qoldary är türlı adamdarǧa arnalǧan robot taban», «Bükırlıkpen küresetın» qūrylǧylar t.b. Mūnyŋ barlyǧy qazaq balalar ǧylymynyŋ jemısı. Salany damytuǧa jasalynyp jatqan äreketterdıŋ nätijesı deuge bolady. Osyndai jetıstıkterdı körıp, közıŋ quanyp, ışıŋ jylidy. Osylai jalǧastyra bersek, qazaq ǧylymy aldaǧy 20-30 jyldyqta adam senbestei därejege qol jetkızerı anyq.