Qazaqstannyń áskerı kúshi qaýip-qaterlerge daıyn emes – Beıbit Turabaev

2093
Adyrna.kz Telegram

Beıbit Turabaev Almaty qalasyndaǵy №3 saılaý okrýgynan májilis depýtattyǵyna úmitker retinde baq synap jatyr. Jas kandıdat óziniń saılaýaldy baǵdarlamasy 5 bólimnen turatynyn aıtady.

«Men ózimniń saılaýaldy baǵdarlamamda bes baǵytqa basymdyq berip otyrmyn. Birinshi, bıliktiń barlyq adamdy estýge kóndirý. 2019 jyldyń 1 qyrkúıek kúni prezıdent Qasym-Jomart Toqaev «Halyq únine qulaq asatyn Úkimet» tujyrymdamasyn jarııalady. Osydan keıin úsh jyldan astam ýaqyt ótti. Biraq bul ıdeıa tolyqqandy júzege aspady. Mysaly pavlodarlyq qoǵam belsendisi Iýrıı Pavlenko ótken jyldyń jazynda áleýmettik jelide Ekibastuz JES apattyq jaǵjaıda turǵanyn aıtyp, prezıdentke úndeý tastady. Munyń nátıjesi qandaı boldy. Bılik estidi me? Joq. Qysta JES apat bolyp, adamdar jylýsyz qaldy. Men Parlamentke ótken jaǵdaıda depýtattyq mandatymnyń múmkindikterin paıdalanyp, osy bıliktiń halyqty shynaıy estýine jáne kórýine bar kúshimdi aıamaı salamyn.

Ekinshi meniń maqsatym elimizdiń Qarýly kúshterin reformalaý. Qazaqstannyń áskerı kúshi potenııaldy qaýip-qaterlerge daıyn emes. Munyń sebebi nede? Eń birinshi sebep álsiz qarjylandyrý dep bilemin. Tipti bizdiń áskerı kúshimiz kórshiles Belarýsııa, Qyrǵyzstan eliniń áskerı jaǵdaıynan tómen. «Óz áskerin baqpaǵan halyq, ózgeniń áskerin baǵady» degen qanatty sózdi umytpaýymyz kerek.

Ekinshiden, moraldik jáne tehnıkalyq turǵydan eskirgen qarý-jaraq jáne ımportqa táýeldilik. Qarý-jaraǵymyzdyń edáýir bóligi Keńes odaǵynan bizge muraǵa qalǵan. Odan bólek Qazaqstan áskeriniń 95 paıyzdan astamy ımportqa táýeldi jáne Reseı is júzinde jalǵyz jabdyqtaýshy bolyp sanalady. Munyń qanshalyqty qaýipti ekenin túsindirýdiń qajeti oq shyǵar.

Úshinshi áskerdegi tártip máselesine nazar aýdarý kerek. Sońǵy 10 jylda áskerde jarǵylyq qaǵıdalarǵa qatysty 700-ge jýyq qylmystyq is tirkelgen. Ózderińizde jaqsy bilesizder, áskerge barǵan jas múgedek bolyp, tipti qaıtys bolyp ketip jatyr. Munyń sebebi nede? Qorǵanys mınıtsrligi osyndaı faktilerdi ashyp aıtyp, taza zerttep, jaýapty tulǵalardy qatań tártipke tartý kerek.

Úshinshi maqsatym memlekettik tildi damytýǵa kóńil bólemin. Otyz jyldyń ishinde biz memlekettik tildiń fýnkıonaldyǵyna qol jetize almadyq. Ony ashyq moıyndaý kerek. Qoǵamdyq qyzmettiń barlyq salalarynda halyqtyń barlyq toptaryna arasynda qazaq tilin damytý jáne dáripteý aýqymdy jumystaryn júrgizý kerek. Men kandıdat retinde qazaq tilindegi oqý materıaldarynyń sapasyn arttyrý jáne qarajattyń jumsalýyn qatań qadaǵalaýdy usynamyn. Ekinshi memlekettik sýbsıdııalaıtyn qazaq tilin oqytý ortalyqtaryn ár óńirde ashý. Úshinshi qazaq avtorlarynyń shyǵarmalaryn qoljetimdi etip, álemdik ádebıettiń úzdik týyndylaryn qazaq tilinde aýdarýǵa mán berý kerek. Budan bólek qazaq tilinde kontent jasap otyrǵan azamattardy qoldaý sharalaryn júrgizý kerek.

Tórtinshi maqsatym BAQ sóz bostandyǵyn qamtamasyz etý. Bul óte mańyzdy dep bilemin.

Saılaýaldy baǵdarlamnyń besinshi baǵyty táýelsiz jastardy qoldaý. Jarnama týraly zańǵa ózgeris engizip, qumar oıyndarǵa tyıym salý kerek», – deıdi ol.

Kandıdat sóz sońynda ózi saılaýǵa túsip jatqan Almaty qalasynyń Alataý jáne Muhtar Áýezov aýdandarynyń halqyn saılaýǵa kelip, ózine daýys berýge shaqyrdy. Sondaı-aq ol halyqtyń saılaýda belsendi bolýy óte mańyzdy ekenin eskertti.

Materıal saılaý qorynan tólendi

Pikirler