Áleýmettik salaǵa basymdyq beremin – Kúnbolat Ómirbaı

1895
Adyrna.kz Telegram

Majorıtarlyq saılaý júıesi boıynsha Májilistiń 29 ornyna júzdegen adam baq synap jatyr. Solardyń biri Astana qalasyndaǵy №1 saılaý okrýgynan synǵa túsip jatqan Kúnbolat Ómirbaı. Ol óziniń saılaýaldy baǵdarlamasynda áleýmettik salaǵa basa nazar aýdaryp otyrǵanyn aıtady.

«Men ózimniń saılaýaldy baǵdarlamamda áleýmettik salaǵa erekshe kóńil bólip jatyrmyn. Óıtkeni qazirgi tańda halyqtyń áleýmettik jaǵdaıy óte tómendep ketken. Bul endi bárine belgili jaǵdaı dep bilemin. Odan keıin ekinshi basymdyq berip otyrǵan baǵyttardyń biri – bul elimizde jappaı etek alǵan korrýpııa máselesi. Úshinshi basym baǵyttardyń biri retinde ekonomıkany damytýǵa erekshe kóńil bólip otyrmyn. Onyń ishinde aýyl sharýashylyq taýaryn óndirip, halyqty azyq-túlikpen qamtamasyz etýge mán berý qajet. Sondaı-aq taýar óndirý óndirisimen aınalysatyn zaýyttar, fabrıkalar ashýǵa kóńil bólý kerek. Iaǵnı, naqty ekonomıkanyń damýyna efekti beretin salalarǵa kóńil aýdarý asa mańyzdy bolyp otyr.

Sonymen qatar Qazaqstannyń qazirgi eonomıkalyq jaǵdaıynda ár balaǵa 18 jasqa deıin 40 567 teńge berýge ábden bolady. Bul kóptegen damyǵan memleketter qoldanatyn úrdis. Balalar bizdiń bolashaǵymyz. Ár ata-ana balasynyń keleshekte úlken azamat bolǵanyn qalaıdy. Kúni keshe Áziret Sultan meshitinde juma namazyna bardym. Meshittiń aldynda turǵan adamdardyń ishinde qaıyr surap otyrǵan múgedek jandar kóp. Qazirgi kezde halyqtyń kópshiliginiń jaǵdaıy qaıyrshylyq deńgeıine túsip ketken.

Meshitten tómen tússek mektep jasyndaǵy oqýshy qurt satyp tur. Ol «Aǵalar eń bolmasa 2-3 qurttan satyp alyp ketińizdershi. Páterdiń aqshasyn tóleı almaı jatyrmyz» deıdi. Al endi sol qyz meshittiń aldynda qurt satyp turý kerek pe? Ol qyz keleshekte eline qyzmet etetin maman bolýy úshin mektepte oqyp, bilim alý kerek emes pe? Ókinishke qaraı qazirgi kún kóris deńgeıimizdiń tómendigi ony sol jerge aparyp tur. Sondyqtan memleket bir nemese bes balasy bolsa da, eń tómengi kún kóris deńgeıinde járdemaqy berý kerek. Sebebi balalarymyz meshittiń aldynda qaıyr-sadaqa surap turmaýy tıis. Ár otbasynyń jaǵdaıy ár túrli. Bir adam bala-shaǵasyn kerek-jaraqpen qamtamasyz ete alady, ekinshi adamnyń oǵan múmkindigi joq. Járdemaqy arqyly áleýmettik jaǵdaıdy retteımiz. Ekinshiden ár balaǵa 40 567 teńge járdemaqy berý eldegi demokrafııalyq jaǵdaıdy jaqsartady. Elimizdegi 20 mıllıon halyqtyń sany álemde 9 oryn alatyn memleket úshin óte az. Sondyqtan da bizge demografııalyq jaǵdaıdy kóterýimiz kerek. Al balalarǵa jaqsy deńgeıde járdemaqy beriletin bolsa, onda qordalanyp qalǵan kóp másele ózdiginen sheshiledi», – deıdi kandıdat.

Sondaı-aq Kúnbolat Ómirbaı óziniń saılaýaldy baǵdarlamasynda eń tómengi jalaqy mólsherin, eń tómengi zeınetaqy mólsherin jáne múgedektik járdemaqysyn 1,5-2 esege arttyrý kerek dep jazǵan eken. Bul usynysty oryndaý múmkin be?

«Qazir Qazaqstanda eń tómengi jalaqy 70 myń teńge. Jetpis myń teńge aılyqpen Astana qalasynda ómir súrý múmkin be? Mundaı jalaqymen qazir aýyldyq jerde ómir súrý múmkin emes. Sol sebepti eń tómengi jalaqyny eń kemi 1,5 esege kóbeıtý kerek. Jalpy eń tómengi jalaqy 100 myń teńgeden kem bolmaýy kerek. Aýyldyq jerde eń tómengi jalaqy 100 myń teńge bolyp bekise, iri qalalarda jergilikti máslıhattardyń sheshimimen eń tómengi jalaqynyń koeffııentin 1,5-2 esege kóteretin bolsaq, onda kemi 140-150 myń jalaqy tólenetin bolady. Eń tómengi jalaqyny kóterý bizge ne beredi? Kásipker nemese zaýyt-fabrıkalar qarapaıym jumysshyny jaldaıtyn bolsa, 150 myńnan az jalaqy tóleı almaıdy.

Al endi múgedektik pen zeınetaqy mólsherine keletin bolsaq, qazir kóptegen analarymyz, kókelerimiz Sovet odaǵy kezinde jumys istedi. Olar kezinde keleshek Qazaqstan úshin de jumys istegenin umytpaý kerek. Alaıda Sovet odaǵy tarqaǵannan keıin olardy jumys ótili bolmaı qaldy. Sonyń saldarynan olar 45-50 myń,  ary ketse 60 myń teńgeniń zeınetaqysyn alyp otyr. Shyn mánisinde olardyń zeınetaqysy 100 myń teńgeden joǵary bolý kerek. Olar sońǵy 25-30 jylda zańdy túrde jumys istemegen shyǵar, biraq onyń aldynda eńbek etti ǵoı. Budan bólek esh jerde tirkeýde turmaǵan, biraq kúndelikti jumys istep júrgen azamattar bar. Aýyl sharýashylyǵy salasynda jumys istep júrgen azamattar barshylyq.  Olardyń bári kún tún demeı eńbek etip jatyr.  Olarǵa qartaıǵan kezde zeınetaqy tólenýi kerek qoı. Uzyn sózdiń qysqasy zeınetaqy men múgedektik úshin beriletin járdemaqyny 2 ese kóbeıtý kerek dep esepteımin. Eger depýtat bolsam, osy máseleni Parlamentte kóteretin bolamyn», – deıdi ol.

Kandıdat sóz sońynda ózi saılaýǵa túsip jatqan Astana qalasynyń Almaty jáne Baıqońyr aýdandarynyń halqyn saılaýǵa kelip, ózine daýys berýge shaqyrdy. Sondaı-aq ol halyqtyń saılaýda belsendi bolýy óte mańyzdy ekenin eskertti.

Materıaldy Respýblıkalyq bıýdjet esebinen Astana qalasynyń saılaý komıssııasy tóledi

"Adyrna" ulttyq portaly 

Pikirler