Qazaq halqynyń genetıkalyq erekshelikterin zerttep, tól tarıhymyzdy tyń dúnıelermen baıytqan aqylman aqsaqal, kósheli ǵalym, 92 jasqa kelgen akademık Orazaq Smaǵululynyń "Qazaq eli men jeriniń ıesi tek qazaqtar" ekendigin ǵylymı negizdemese súıene otyryp dáleldegen sózi aqparattyq keńistikte tarap jatyr. Bul jaıly "Adyrna" ulttyq portaly habarlady.
Aqylman aqsaqal osy ýaqytqa deıin qazaq topyraǵyndaǵy ózge ult ókilderine qatysty úndelip, úgittelip kelgen jalań túsinikke birjolata toqtaý qoıady. Halqyn durys, ornyqty ǵylymı negizdemege ılandyrady.
"Qazaqstanda 130 deı me, 140 deı me ult turyp jatyr deıdi. Bizde ult turyp jatqan joq, ult ókilderi turyp jatyr. Olardy dıaspora deıdi. Sondyqtan "ultaralyq" degen sózdi aıta almaımyz. Qazaqstanda bir-aq ult bar. Ol – qazaqtar. Mysaly orystar ári Reseıde júrip ult bolady, Ózbekstanda, Qazaqstanda, Iranda júrip taǵy ult bolady. Ondaı ǵylymı-tarıhı anyqtama kategorııa joq. Halyq bir-aq jerde paıda bolady, ósip-ónedi. Al taralǵandardyń barlyǵy dıaspora. Máselen, Qajy-Tarhanda [Astrahanda], Qytaıda, Ózbekstanda turyp jatqan qazaqtardy olar dıaspora deıdi ǵoı. Sondyqtan tarıhı dáýirde qalyp qoıǵan orystar, dúngender, uıǵyrlar, kúrtter eshqaısysy ult bolyp sanalmaıdy. Osyny sizder jaqsy túsine bilińizder, - deıdi ǵalym.
Keıinnen qoǵamda durys túsinik qalyptastyrmaı, qazaq pen ózge dıasporalardyń arasyna syna qaǵyp otyrǵan negizsiz, jalǵan "ultaralyq qatynasty" ashyp jazady. Sóziniń túıininde:
Bizde ultaralyq emes, bir ult pen dıasporalardyń arasyndaǵy saıası-mádenı qatynastar bar", - dep qorytady akademık.
Buǵan qatystymoqyrmandar:
"Qazaq jerinde tek Qazaq bar, qalǵandary qonaqtar búgin bar erteń joq",
"Talaı aıtylǵan sóz. "Elbasızmnen" tolyq arylmaı, bul sózdiń de qaıtalana beretinine kózim jetti!",
"Orazaq Smaǵululy aǵamyz óte oryndy aıtqan! Qazaqstanda tek qana bir ult - qazaqtar, al qalǵandary dıaspora men etnostar!" degen pikir qaldyrdy.
