قازاق حالقىنىڭ گەنەتيكالىق ەرەكشەلىكتەرىن زەرتتەپ، ءتول تاريحىمىزدى تىڭ دۇنيەلەرمەن بايىتقان اقىلمان اقساقال، كوشەلى عالىم، 92 جاسقا كەلگەن اكادەميك ورازاق سماعۇلۇلىنىڭ "قازاق ەلى مەن جەرىنىڭ يەسى تەك قازاقتار" ەكەندىگىن عىلىمي نەگىزدەمەسە سۇيەنە وتىرىپ دالەلدەگەن ءسوزى اقپاراتتىق كەڭىستىكتە تاراپ جاتىر. بۇل جايلى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى حابارلادى.
اقىلمان اقساقال وسى ۋاقىتقا دەيىن قازاق توپىراعىنداعى وزگە ۇلت وكىلدەرىنە قاتىستى ۇندەلىپ، ۇگىتتەلىپ كەلگەن جالاڭ تۇسىنىككە ءبىرجولاتا توقتاۋ قويادى. حالقىن دۇرىس، ورنىقتى عىلىمي نەگىزدەمەگە يلاندىرادى.
"قازاقستاندا 130 دەي مە، 140 دەي مە ۇلت تۇرىپ جاتىر دەيدى. بىزدە ۇلت تۇرىپ جاتقان جوق، ۇلت وكىلدەرى تۇرىپ جاتىر. ولاردى دياسپورا دەيدى. سوندىقتان "ۇلتارالىق" دەگەن ءسوزدى ايتا المايمىز. قازاقستاندا ءبىر-اق ۇلت بار. ول – قازاقتار. مىسالى ورىستار ءارى رەسەيدە ءجۇرىپ ۇلت بولادى، وزبەكستاندا، قازاقستاندا، يراندا ءجۇرىپ تاعى ۇلت بولادى. ونداي عىلىمي-تاريحي انىقتاما كاتەگوريا جوق. حالىق ءبىر-اق جەردە پايدا بولادى، ءوسىپ-ونەدى. ال تارالعانداردىڭ بارلىعى دياسپورا. ماسەلەن، قاجى-تارحاندا [استراحاندا]، قىتايدا، وزبەكستاندا تۇرىپ جاتقان قازاقتاردى ولار دياسپورا دەيدى عوي. سوندىقتان تاريحي داۋىردە قالىپ قويعان ورىستار، دۇنگەندەر، ۇيعىرلار، كۇرتتەر ەشقايسىسى ۇلت بولىپ سانالمايدى. وسىنى سىزدەر جاقسى تۇسىنە بىلىڭىزدەر، - دەيدى عالىم.
كەيىننەن قوعامدا دۇرىس تۇسىنىك قالىپتاستىرماي، قازاق پەن وزگە دياسپورالاردىڭ اراسىنا سىنا قاعىپ وتىرعان نەگىزسىز، جالعان "ۇلتارالىق قاتىناستى" اشىپ جازادى. ءسوزىنىڭ تۇيىنىندە:
بىزدە ۇلتارالىق ەمەس، ءبىر ۇلت پەن دياسپورالاردىڭ اراسىنداعى ساياسي-مادەني قاتىناستار بار", - دەپ قورىتادى اكادەميك.
بۇعان قاتىستىموقىرماندار:
"قازاق جەرىندە تەك قازاق بار، قالعاندارى قوناقتار بۇگىن بار ەرتەڭ جوق",
"تالاي ايتىلعان ءسوز. "ەلباسيزمنەن" تولىق ارىلماي، بۇل ءسوزدىڭ دە قايتالانا بەرەتىنىنە كوزىم جەتتى!",
"ورازاق سماعۇلۇلى اعامىز وتە ورىندى ايتقان! قازاقستاندا تەك قانا ءبىر ۇلت - قازاقتار، ال قالعاندارى دياسپورا مەن ەتنوستار!" دەگەن پىكىر قالدىردى.
