Ekonomikalyq ösım boiynşa Şymkent köş bastap tūr. Būl turaly energyprom.kz jariialady, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly.
Biylǧy bırınşı jartyjyldyqtyŋ qorytyndysy boiynşa, Qazaqstan ekonomikasynyŋ ösımı 3,6 paiyzdy qūrady. Aimaqtyq kontekste Qazaqstan Respublikasynyŋ 20 aimaǧynyŋ tek 9-y ǧana respublika boiynşa ortaşa deŋgeiden joǧary serpındı körsettı. Respublikalyq maŋyzy bar qalalar arasynda respublika boiynşa üzdık körsetkışter Şymkentte (plius 6,3%) tırkeldı. Öŋırler arasynda Aqmola (plius 7,6%) jäne Atyrau (plius 6,3%) köş bastady.
Şymkenttı aitar bolsaq, eŋ ırı oŋtüstık megapolis Qazaqstanda jäne älemde bolyp jatqan daǧdarysqa qaramastan oŋ damu dinamikasyn körsetıp otyr. Äsırese, qala ekonomikasynyŋ naqty sektory jaqsy körsetkışterge qol jetkızdı: qaŋtar-qyrküiek ailarynda şymkenttık käsıporyndardyŋ önerkäsıp önımınıŋ kölemı 666,4 mlrd teŋgenı qūrap, ötken jylmen salystyrǧanda 6,7%-ǧa östı.
Sonymen qatar, qūrylys industriiasy orasan ösım körsettı: bırden plius 39,7%, 131,4 mlrd teŋgege deiın. Tıkelei tūrǧyn üilerdı paidalanuǧa beru kölemı 27,5%-ǧa – 80,2 myŋnan 507,1 myŋ şarşy metrge deiın östı.
Öz kezegınde bailanys qyzmetterınıŋ kölemı 4,6%-ǧa, poşta jäne kurerlık qyzmet 3,4%-ǧa östı.
Şymkent – Qazaqstandaǧy halqynyŋ sany boiynşa üşınşı orynda, al audany boiynşa bırınşı orynda tūrǧan ırı önerkäsıptık, sauda jäne mädeni ortalyqtardyŋ bırı. 2020 jyly ol TMD-nyŋ mädeni astanasy boldy. Qalanyŋ odan ärı damu bolaşaǧy zor. Būl jaǧdaida qalaǧa qūiylǧan investisiia, sonymen qatar infraqūrylymdy damytu maŋyzdy.
Biyl negızgı kapitalǧa investisiia kölemınıŋ ösımı boiynşa Şymkent 3 öŋırdıŋ qatarynda. Mäselen, 2022 jyldyŋ qaŋtar-qyrküiek ailarynyŋ qorytyndysy boiynşa mūndaǧy investisiia kölemı 327,9 mlrd teŋgenı qūrady. Būl 2021 jyldyŋ säikes kezeŋımen salystyrǧanda 25,8%-ǧa artyq (HQŪ – 120%).
İnvestisiialar negızınen qūrylys jūmystaryna jäne ǧimarattar men qūrylystardy kürdelı jöndeuge baǧyttalǧan – segmenttıŋ ülesı 81,3% qūrady. Barlyq investisiialardyŋ 18,3%-yn maşinalar, jabdyqtar, qūral-saimandar jäne tauarlyq-materialdyq qūndylyqtar qūrady.
Jalpy, oblystaǧy qūrylys salasy qarqyndy damyp kele jatqan salalardyŋ bırı. 2022 jyldyŋ qaŋtar-qyrküiek ailarynda sektordaǧy jūmystardyŋ eŋ köp kölemı tūrǧyn üiler qūrylysyna (49,2 mlrd. teŋge nemese 37,4%) tiesılı. Şymkentte tūrǧyndarǧa arnalǧan üiler de, infraqūrylym nysandary da qarqyndy türde salynuda.
Sonymen qatar, şaharda elımızdegı eŋ ülken ippodrom salynyp jatyr. Joba 1500 oryndyq şatyry bar tribunany qarastyrady. Halyqaralyq standarttarǧa sai salynǧan ippodrom Şymkenttegı jaŋa investisiialar men biznestı damytudyŋ tartymdy ornyna ainaluy tiıs. Būl rette nysan qūrylysy bastalǧaly berı jūmys kölemı de bırşama ūlǧaiǧan. İgerıletın aumaq 1,5 esege – 24 gektardan 39 gektarǧa deiın keŋeitıldı. Jobany BI Group qūrylys kompaniiasy jüzege asyruda. İppodrom qūrylysy qūrylys saluşyǧa 6 milliard teŋgeden astam qarjy jūmsaǧan.
Bügınde ösıp, damyp kele jatqan qalaǧa jaŋa infraqūrylymdyq nysandar qajet. Şymkent halqynyŋ sany ösude, qyrküiektıŋ aiaǧynda ol 1,2 million adamdy qūrady. Būl ötken jyldyŋ säikes kezeŋımen salystyrǧanda bırden 7,2%-ǧa köp.
İnfraqūrylym men tūrǧyn üige degen fizikalyq qajettılıkten basqa, qalany abattandyru halyqty jūmyspen qamtamasyz etedı, käsıpkerlıktı damytudyŋ draiverı bolyp tabylady. Qazır Şymkentte qūrylysta 25,4 myŋ adam jūmyspen qamtylsa, būl sala halyqty jūmyspen qamtamasyz etetın 5 salanyŋ qatarynda.
Sonymen qatar, tırkelgen käsıporyndar sany boiynşa qūrylys saudadan keiıngı ekınşı sala bolyp tabylady. Mäselen, biylǧy jyldyŋ qyrküiek aiynyŋ soŋyna qarai qaladaǧy käsıporyndar sany qazırdıŋ özınde 4,1 myŋǧa jetıp, jyldyq ösım 4,5 paiyzdy qūrady.
