Shymkent: Eldiń eń iri ońtústik megapolısiniń damýyna sholý

2386
Adyrna.kz Telegram
Foto: Inbusiness.kz
Foto: Inbusiness.kz

Ekonomıkalyq ósim boıynsha Shymkent kósh bastap tur. Bul týraly energyprom.kz jarııalady, dep habarlaıdy “Adyrna” ulttyq portaly.

Bıylǵy birinshi jartyjyldyqtyń qorytyndysy boıynsha, Qazaqstan ekonomıkasynyń ósimi 3,6 paıyzdy qurady. Aımaqtyq kontekste Qazaqstan Respýblıkasynyń 20 aımaǵynyń tek 9-y ǵana respýblıka boıynsha ortasha deńgeıden joǵary serpindi kórsetti. Respýblıkalyq mańyzy bar qalalar arasynda respýblıka boıynsha úzdik kórsetkishter Shymkentte (plıýs 6,3%) tirkeldi. Óńirler arasynda Aqmola (plıýs 7,6%) jáne Atyraý (plıýs 6,3%) kósh bastady.

Shymkentti aıtar bolsaq, eń iri ońtústik megapolıs Qazaqstanda jáne álemde bolyp jatqan daǵdarysqa qaramastan oń damý dınamıkasyn kórsetip otyr. Ásirese, qala ekonomıkasynyń naqty sektory jaqsy kórsetkishterge qol jetkizdi: qańtar-qyrkúıek aılarynda shymkenttik kásiporyndardyń ónerkásip óniminiń kólemi 666,4 mlrd teńgeni qurap, ótken jylmen salystyrǵanda 6,7%-ǵa ósti.

Sonymen qatar, qurylys ındýstrııasy orasan ósim kórsetti: birden plıýs 39,7%, 131,4 mlrd teńgege deıin. Tikeleı turǵyn úılerdi paıdalanýǵa berý kólemi 27,5%-ǵa – 80,2 myńnan 507,1 myń sharshy metrge deıin ósti.

Óz kezeginde baılanys qyzmetteriniń kólemi 4,6%-ǵa, poshta jáne kýrerlik qyzmet 3,4%-ǵa ósti.

Shymkent – Qazaqstandaǵy halqynyń sany boıynsha úshinshi orynda, al aýdany boıynsha birinshi orynda turǵan iri ónerkásiptik, saýda jáne mádenı ortalyqtardyń biri. 2020 jyly ol TMD-nyń mádenı astanasy boldy. Qalanyń odan ári damý bolashaǵy zor. Bul jaǵdaıda qalaǵa quıylǵan ınvestıııa, sonymen qatar ınfraqurylymdy damytý mańyzdy.

Bıyl negizgi kapıtalǵa ınvestıııa kóleminiń ósimi boıynsha Shymkent 3 óńirdiń qatarynda. Máselen, 2022 jyldyń qańtar-qyrkúıek aılarynyń qorytyndysy boıynsha mundaǵy ınvestıııa kólemi 327,9 mlrd teńgeni qurady. Bul 2021 jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 25,8%-ǵa artyq (HQU – 120%).

Investıııalar negizinen qurylys jumystaryna jáne ǵımarattar men qurylystardy kúrdeli jóndeýge baǵyttalǵan – segmenttiń úlesi 81,3% qurady. Barlyq ınvestıııalardyń 18,3%-yn mashınalar, jabdyqtar, qural-saımandar jáne taýarlyq-materıaldyq qundylyqtar qurady.

Jalpy, oblystaǵy qurylys salasy qarqyndy damyp kele jatqan salalardyń biri. 2022 jyldyń qańtar-qyrkúıek aılarynda sektordaǵy jumystardyń eń kóp kólemi turǵyn úıler qurylysyna (49,2 mlrd. teńge nemese 37,4%) tıesili. Shymkentte turǵyndarǵa arnalǵan úıler de, ınfraqurylym nysandary da qarqyndy túrde salynýda.

Sonymen qatar, shaharda elimizdegi eń úlken ıppodrom salynyp jatyr. Joba 1500 oryndyq shatyry bar trıbýnany qarastyrady. Halyqaralyq standarttarǵa saı salynǵan ıppodrom Shymkenttegi jańa ınvestıııalar men bıznesti damytýdyń tartymdy ornyna aınalýy tıis. Bul rette nysan qurylysy bastalǵaly beri jumys kólemi de birshama ulǵaıǵan. Igeriletin aýmaq 1,5 esege – 24 gektardan 39 gektarǵa deıin keńeıtildi. Jobany BI Group qurylys kompanııasy júzege asyrýda. Ippodrom qurylysy qurylys salýshyǵa 6 mıllıard teńgeden astam qarjy jumsaǵan.

Búginde ósip, damyp kele jatqan qalaǵa jańa ınfraqurylymdyq nysandar qajet. Shymkent halqynyń sany ósýde, qyrkúıektiń aıaǵynda ol 1,2 mıllıon adamdy qurady. Bul ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda birden 7,2%-ǵa kóp.

Infraqurylym men turǵyn úıge degen fızıkalyq qajettilikten basqa, qalany abattandyrý halyqty jumyspen qamtamasyz etedi, kásipkerlikti damytýdyń draıveri bolyp tabylady. Qazir Shymkentte qurylysta 25,4 myń adam jumyspen qamtylsa, bul sala halyqty jumyspen qamtamasyz etetin 5 salanyń qatarynda.

Sonymen qatar, tirkelgen kásiporyndar sany boıynsha qurylys saýdadan keıingi ekinshi sala bolyp tabylady. Máselen, bıylǵy jyldyń qyrkúıek aıynyń sońyna qaraı qaladaǵy kásiporyndar sany qazirdiń ózinde 4,1 myńǵa jetip, jyldyq ósim 4,5 paıyzdy qurady.

Pikirler