Audarma ısınde eŋ kürdelı tūstardyŋ bırı – mädeni kodtardy jetkızu. Sözder men söilemderdı audaru oŋai, bıraq olardyŋ artynda jatqan ūlttyq bolmys, dästür, oilau jüiesı, tarihi täjıriktı jaŋa tılde däl beru är audarmaşynyŋ aldynan şyǧatyn eŋ ülken synaq. Ädebiet pen önerde būl mäsele aiqynyraq körınedı, öitkenı jazuşynyŋ ärbır metaforasy, maqal-mätelı, obrazdary onyŋ ūltynyŋ dünietanymymen tyǧyz bailanysty. Mysaly, qazaq ädebietınde jiı kezdesetın “qūlaqqa ūrǧan tanadai” tırkesın alaiyq. Būl – auyl ömırıne tän obraz, ony tura aǧylşynǧa “silent as a struck calf” dep berseŋ tüsınıksız bolady. Oqyrmanǧa äserın jetkızu üşın “silent as the grave” nemese “utterly silent” dep audaruǧa tura keledı. Maǧyna saqtalady, bıraq ūlttyq boiau joǧalady. Osyndaida audarmaşy tüpnūsqanyŋ ruhyn joǧaltpai, oqyrmanǧa da tüsınıktı qylyp jetkızu jolyn ızdeidı.
Korei ädebietındegı “한” (han) ūǧymy da däl osyndai. Būl bır ǧana sözdıŋ ışınde qaiǧy, ökınış, mūŋ, ädıletsızdıkke qarsylyq sekıldı tūtas filosofiia bar. Qazaqşaǧa “şer”, “mūŋ” dep audaruǧa bolady, bıraq ol tolyq jetkızbeidı. Keide qosymşa tüsınıkteme beruge tura keledı. Iаǧni audarmaşy jai tılmaş emes, mädeni tüsındıruşıge ainalady. Mädeni kod köbıne ūlttyq merekeler men tūrmystyq zattarda da baiqalady. Mysaly, aǧylşyn tılındegı “Thanksgiving dinner” tırkesın qazaq oqyrmany üşın jai ǧana “alǧys aitu künı keşkı asy” dep audaru jetkılıksız. Sebebı būl merekenıŋ tarihi maŋyzy, dästürlı as mäzırı bar. Sondyqtan audarmaşy ony mätınge qosymşa tüsındırmemen beruı mümkın.
Audarmaşynyŋ mındetı – ekı älemnıŋ arasyndaǧy näzık tepe-teŋdıktı saqtau. Bır jaǧynda tüpnūsqanyŋ ūlttyq bolmysy bar, ekınşı jaǧynda jaŋa tıldıŋ oqyrmany tūr. Eger mätındı sol küiınde jetkızseŋ, oqyrman tüsınbei qalady; eger tym beiımdep jıberseŋ, tüpnūsqanyŋ mädeni reŋkı joǧalady. Şyn mänınde käsıbi audarmanyŋ qūndylyǧy osy tepe-teŋdıktı dūrys tabuda.
Mädeni kodtardy jetkızu – jai ǧana tıldık jūmys emes, ol halyqtyŋ ruhani bolmysyn jaŋa ortaǧa alyp şyǧu. Är audarylǧan mätın – bır ūlttyŋ özındık erekşelıgın ekınşı halyqqa tanytatyn köpır. Sondyqtan audarmaşy är sözımen ūlttyq bolmysty saqtap qaluǧa tyrysady, bıraq sonymen bırge jaŋa oqyrman üşın de tüsınıktı boluyn qamtamasyz etedı. Däl osy sät audarmany naǧyz şyǧarmaşylyq önerge ainaldyrady.
