Qazırgı älemde jahandanu ürdısı qarqyndy jürıp jatyr. Memleketter arasyndaǧy ekonomikalyq, saiasi jäne mädeni bailanystar nyǧaiyp, adamzat taǧdyry ortaq mäselelermen tıkelei bailanysty bola bastady. Alaida osy jahandanu barysymen qatar, qaqtyǧystar men soǧystar da azaimai tūr. Mūndai jaǧdaida bıtımgerşılık bastamalar älem tūraqtylyǧynyŋ negızgı kepılıne ainaldy. Qazaqstan sekıldı elder osy baǧytta belsendı äreket etıp keledı.
Jahandyq bastamalar dep bükıl adamzatqa ortaq mäselelerdı şeşuge baǧyttalǧan halyqaralyq yntymaqtastyq äreketterın ataimyz. Mysaly, klimattyŋ özgeruı, iadrolyq qarudy taratpau, azyq-tülık qauıpsızdıgı, epidemiialarmen küres – barlyǧy da bır ǧana eldıŋ emes, bükıl älemnıŋ küş-jıgerın qajet etedı.
Naqty mysal retınde 2015 jyly BŪŪ aiasynda qabyldanǧan "Tūraqty damu maqsattaryn" (Sustainable Development Goals) aituǧa bolady. Būl – 2030 jylǧa deiıngı kedeilıktı joiu, bılım men densaulyqqa qoljetımdılıktı arttyru, genderlık teŋdık pen ekologiialyq tūraqtylyqty qamtamasyz etuge baǧyttalǧan 17 maqsat. Būl bastamaǧa 190-nan asa memleket qosyldy.
Taǧy bır maŋyzdy jahandyq bastama – Parij kelısımı. 2015 jyly qabyldanǧan būl kelısım klimattyŋ jylynuyna qarsy küresu maqsatyn közdeidı. Älem elderı kömırqyşqyl gazynyŋ taraluyn şekteu arqyly jer betındegı ortaşa temperaturany 2°S-tan asyrmauǧa uäde berdı.
Bıtımgerşılık – būl tek soǧysty toqtatu ǧana emes, qaqtyǧystyŋ aldyn alu, beibıt dialog ornatu jäne zardap şekken elderge gumanitarlyq kömek körsetu. BŪŪ-nyŋ beibıtşılık missiialary osy baǧytta jūmys ısteidı.
Naqty mysal – Ruandadaǧy genosidten keiıngı BŪŪ-nyŋ äreketı. 1994 jyly Ruandada 800 000-nan astam adam qaza tapqan etnikalyq qaqtyǧys oryn aldy. Osydan keiın BŪŪ men Afrika Odaǧy elge beibıtşılıktı qalpyna keltıru missiialaryn jıberıp, qylmyskerlerdı sotqa tartu men jaraqat alǧan qoǧamdy qalpyna keltıru jūmystaryn bastady.
Taǧy bır mysal – Ukrainadaǧy soǧysqa bailanysty halyqaralyq bıtımgerşılık bastamalar. Soŋǧy jyldary Ukraina men Resei arasyndaǧy qaqtyǧysqa qatysty türlı sammitter ötkızıldı. Mysaly, Türkiia men Qytai tarapynan beibıt kelıssözderge şaqyrular, BŪŪ aiasynda gumanitarlyq kömek beru äreketterı – osyndai bastamalardyŋ körınısı.
Qazaqstan älemdık arenada özın beibıtşılık pen tatulyqty nasihattauşy el retınde körsete bıldı. 1991 jyly iadrolyq qarudan öz erkımen bas tartuy – būl jahandyq qauıpsızdıkke qosqan ülken üles. Semei poligony jabylyp, Qazaqstan älemge beibıtşılıktı bırınşı orynǧa qoiatyn el ekenın däleldedı.
Taǧy bır maŋyzdy qadam – Astana prosesı. 2017 jyldan berı Qazaqstan Siriiadaǧy daǧdarysty beibıt jolmen şeşuge baǧyttalǧan kelıssözder alaŋyn ūsyndy. Resei, Türkiia, İran jäne Siriia ökılderı Astanada bırneşe märte kezdesıp, atysty toqtatu jäne tūtqyn almasu siiaqty naqty şeşımderge qol jetkızdı.
Sondai-aq Qazaqstannyŋ bastamasymen qūrylǧan Älemdık jäne dästürlı dınder köşbasşylary sezı beibıtşılık pen dınaralyq tatulyqty nyǧaitatyn halyqaralyq platformaǧa ainaldy.
Jahandanu – tek ekonomikalyq bailanystardyŋ küşeiuı ǧana emes, būl bükıl adamzattyŋ taǧdyryna ortaq jauapkerşılık. Osy ortaqtyqty tüsınıp, soǧystyŋ ornyna dialog ornatu – bügıngı künnıŋ eŋ özektı mındetı. Bıtımgerşılık bastamalar arqyly älem elderı bır-bırıne qol sozyp, tatulyqtyŋ dänın sebude. Qazaqstan sekıldı memleketterdıŋ būl joldaǧy ülesı – bolaşaq ūrpaq üşın beibıt ömırdıŋ ırgetasy.
aitqandai: «Beibıtşılık – būl şielenıstıŋ bolmauy ǧana emes, sonymen bırge ädılettılıktıŋ boluy» - degen bolatyn Martin Liuter King Osy qaǧidany ūstanu arqyly adamzat jarqyn bolaşaqqa qadam basa alady.
