Qazaqstan prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev 26 mamyr kúni Qyrǵyzstanǵa bardy. Qazaq pen qyrǵyz Qudaı qosqan kórshi. Jumyr jerdiń sońǵy kúnine deıin, juldyzdy aspannyń sońǵy túnine deıin solaı bolyp qala beredi. Sondyqtan sheshilýi tıis túıinder, rettelýi tıis máselelerdi der ýaqytynda anyqtap, rettep otyrý mańyzdy.
Sapar qyrǵyz basshysynyń resmı shaqyrtýy boıynsha iske asty. Atalmysh sapar barysynda mańyzdy kelisimder men hattamalarǵa, memorandýmdarǵa qol qoıyldy. Jalpy sany 13 qujat.
Qazaqstan atalmysh saparda sý máselesin aıryqsha kóterdi. Jyl ótken saıyn Ortalyq Azııada sý tapshylyǵy artty, al geografııaǵa kóz júgirtsek bes eldiń úsheýi tájik pen qyrǵyz jerin kesip ótetin ózenderge táýeldi. Transshekaralyq ózender tatýlyqty buzbaýy tıis, al qolaısyzdyqtar men máseleler qarýmen emes, kelissózben rettelýi qajet. Qyrǵyzstan arqyly keletin ózendermen elimizdiń biraz óńiri egin sýaryp, sharýashylyq dóńgeletip otyr. Ásirese Jambyl oblysy. Alaıda jaz sý azaıyp, ónim qýrap qalatyn, qys kerisinshe sý kóbeıip, sý shaıyp ketetin sátter az emes-tin. Mine, osy másele kezdesýde aıtyldy. Retteý joldary talqylandy. Qazaqstan kelisimshartty tolyq oryndaıtynyn aıtty, Qyrǵyzstan sý jolyna bóget bolmaıtynyn jetkizdi. Onyń ústine biz "Qambar-Ata" GES-in modernızaııalaýǵa qatysyp qalýymyz da múmkin. Sýdy rettep alsaq, aramyz sýymaıdy.
Qazaqstan Ystyq kól oblysyndaǵy kún energııasymen qýat beretin stanııanyń qurylysyna qarjy quıýǵa daıyn ekenin jetkizdi. Bul shamamen 300 mln dollardyń jobasy bolýy yqtımal.
Shekarada qańtaralyp júk kólikteri turyp qalatyn sát az emes. Ol beketterdi modernızaııalaý máselesimen de baılanysty. Sonymen birge "biz qujattary durys emes" dep qyrǵyz tarapyn aıyptasaq, "kólikti tekserýdi tym uzaq júrgizedi" dep qyrǵyzdar bizdi aıyptap keledi. Ózara aıyptaý abyroı ápermeıdi, ekonomıkany eselemeıdi. Sondyqtan shekaradaǵy kezekti azaıtý úshin júk ótkizý kólemin arttyrý sharalary jasalatyn boldy, kelisimge qol qoıyldy, syqıtyp mór basyldy. Atap aıtqanda, eki el úkimetteri arasyndaǵy baılanystardyń jandanýy, jańǵyrǵan «Qordaı – Aq jol» ótkizý beketiniń ashylýy, turaqty gýmanıtarlyq kómek kórsetý jáne elektr energııasymen almasý jóninde sóz bolyp, sharttar jasaldy.
Elder arasyndaǵy qatynas eskertkish ashýmen emes, saýda qatynasymen, taýar aınalymymen ólshenedi. Keshegi kezdesýde qazaq-qyrǵyz saýda qatynasyn 2 mlrd dollarǵa jetkizemiz dep ýaǵdalasty. Buryn ol 1 mlrd dollar edi. Iaǵnı eki ese.
Abaıǵa eskertkish ashyldy. Bul qazaqqa qurmeti dep túsinemiz. Biz Manas batyrǵa eskertkish ashamyz dep málimdedik. Manasqa qatysty prezıdent jaqsy fakt keltirdi. Arǵysy Shoqan "Manastaný" negizin qalaǵanyn, bergisi jyrdy saqtap qalýda Muhtar Áýezov baryn salǵanyn aıtty. Bul "qazaq qyrǵyzdyń da jyryn, qundylyǵyn saqtap qalýda aıanbady" degeni ǵoı. Qazaqtyń qyrǵyzǵa degen shynaıy peıilin kórsetedi.
"Fılosof, gýmanıst tulǵa, qazaqtyń uly aqyny Abaıǵa Bishkek qalasynda qoıylǵan eskertkishtiń ashylýymen barshańyzdy quttyqtaımyn. Eki elge ortaq tulǵaǵa dıplomatııamyzdyń 30 jyldyǵy qarsańynda qurmet kórsetilip otyrǵany – erekshe oqıǵa. Jazda jaılaýy, qysta qystaýy qońsy qonǵan eki halyqtyń rýhanı áleminiń jaqyndyǵyn Abaı men Toqtoǵuldyń, Muhtar men Shyńǵystyń muralary kórsetip keledi. Abaıdyń 175 jyldyǵy kezinde Ulttyq kitaphanadan arnaıy mádenı burysh ashylǵanyn da eske salǵym keledi. Bizdiń baýyrlas qazaq halqymen dostyǵymyz barlyq salada damı beretinine senemin", – dedi Qyrǵyzstan Prezıdenti.
Qyrǵyzstan men Qazaqstan arasynda áskerı tehnıkalyq kómek kórsetý boıynsha da kelisim jasaldy. Taraptar qysyltaıań sátte bir-birine qarý-jaraq, áskerı tehnıka berýge ýaǵdalasty. Qazaqstan jyl saıyn Qyrǵyzstanǵa áskerı kómek kórsetip keledi, endi onyń kólemi artýy múmkin. Bul aımaqtaǵy qaýipsizdik máselesin kúsheıtý sharasy, sebebi Aýǵanstandaǵy turaqsyzdyq Ortalyq Azııaǵa áser etýi yqtımal.
"Adyrna" ulttyq portaly
