قىرعىزستان ساپارى: نە ايتىلدى، نە شەشىلدى؟

2668
Adyrna.kz Telegram

قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ 26 مامىر كۇنى قىرعىزستانعا باردى. قازاق پەن قىرعىز قۇداي قوسقان كورشى. جۇمىر جەردىڭ سوڭعى كۇنىنە دەيىن، جۇلدىزدى اسپاننىڭ سوڭعى تۇنىنە دەيىن سولاي بولىپ قالا بەرەدى. سوندىقتان شەشىلۋى ءتيىس تۇيىندەر، رەتتەلۋى ءتيىس ماسەلەلەردى دەر ۋاقىتىندا انىقتاپ، رەتتەپ وتىرۋ ماڭىزدى.

ساپار قىرعىز باسشىسىنىڭ رەسمي شاقىرتۋى بويىنشا ىسكە استى. اتالمىش ساپار بارىسىندا ماڭىزدى كەلىسىمدەر مەن حاتتامالارعا، مەموراندۋمدارعا قول قويىلدى. جالپى سانى 13 قۇجات.

قازاقستان اتالمىش ساپاردا سۋ ماسەلەسىن ايرىقشا كوتەردى. جىل وتكەن سايىن ورتالىق ازيادا سۋ تاپشىلىعى ارتتى، ال گەوگرافياعا كوز جۇگىرتسەك بەس ەلدىڭ ۇشەۋى تاجىك پەن قىرعىز جەرىن كەسىپ وتەتىن وزەندەرگە تاۋەلدى. ترانسشەكارالىق وزەندەر تاتۋلىقتى بۇزباۋى ءتيىس، ال قولايسىزدىقتار مەن ماسەلەلەر قارۋمەن ەمەس، كەلىسسوزبەن رەتتەلۋى قاجەت. قىرعىزستان ارقىلى كەلەتىن وزەندەرمەن ەلىمىزدىڭ ءبىراز ءوڭىرى ەگىن سۋارىپ، شارۋاشىلىق دوڭگەلەتىپ وتىر. اسىرەسە جامبىل وبلىسى. الايدا جاز سۋ ازايىپ، ءونىم قۋراپ قالاتىن، قىس كەرىسىنشە سۋ كوبەيىپ، سۋ شايىپ كەتەتىن ساتتەر از ەمەس-ءتىن. مىنە، وسى ماسەلە كەزدەسۋدە ايتىلدى. رەتتەۋ جولدارى تالقىلاندى. قازاقستان كەلىسىمشارتتى تولىق ورىندايتىنىن ايتتى، قىرعىزستان سۋ جولىنا بوگەت بولمايتىنىن جەتكىزدى. ونىڭ ۇستىنە ءبىز "قامبار-اتا" گەس-ءىن مودەرنيزاتسيالاۋعا قاتىسىپ قالۋىمىز دا مۇمكىن. سۋدى رەتتەپ الساق، ارامىز سۋىمايدى.

قازاقستان ىستىق كول وبلىسىنداعى كۇن ەنەرگياسىمەن قۋات بەرەتىن ستانتسيانىڭ قۇرىلىسىنا قارجى قۇيۋعا دايىن ەكەنىن جەتكىزدى. بۇل شامامەن 300 ملن دوللاردىڭ جوباسى بولۋى ىقتيمال.

شەكارادا قاڭتارالىپ جۇك كولىكتەرى تۇرىپ قالاتىن ءسات از ەمەس. ول بەكەتتەردى مودەرنيزاتسيالاۋ ماسەلەسىمەن دە بايلانىستى. سونىمەن بىرگە ء"بىز قۇجاتتارى دۇرىس ەمەس" دەپ قىرعىز تاراپىن ايىپتاساق، "كولىكتى تەكسەرۋدى تىم ۇزاق جۇرگىزەدى" دەپ قىرعىزدار ءبىزدى ايىپتاپ كەلەدى. ءوزارا ايىپتاۋ ابىروي اپەرمەيدى، ەكونوميكانى ەسەلەمەيدى. سوندىقتان شەكاراداعى كەزەكتى ازايتۋ ءۇشىن جۇك وتكىزۋ كولەمىن ارتتىرۋ شارالارى جاسالاتىن بولدى، كەلىسىمگە قول قويىلدى، سىقيتىپ ءمور باسىلدى. اتاپ ايتقاندا، ەكى ەل ۇكىمەتتەرى اراسىنداعى بايلانىستاردىڭ جاندانۋى، جاڭعىرعان «قورداي – اق جول» وتكىزۋ بەكەتىنىڭ اشىلۋى، تۇراقتى گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتۋ جانە ەلەكتر ەنەرگياسىمەن الماسۋ جونىندە ءسوز بولىپ، شارتتار جاسالدى.

ەلدەر اراسىنداعى قاتىناس ەسكەرتكىش اشۋمەن ەمەس، ساۋدا قاتىناسىمەن، تاۋار اينالىمىمەن ولشەنەدى. كەشەگى كەزدەسۋدە قازاق-قىرعىز ساۋدا قاتىناسىن 2 ملرد دوللارعا جەتكىزەمىز دەپ ۋاعدالاستى. بۇرىن ول 1 ملرد دوللار ەدى. ياعني ەكى ەسە.

ابايعا ەسكەرتكىش اشىلدى. بۇل قازاققا قۇرمەتى دەپ تۇسىنەمىز. ءبىز ماناس باتىرعا ەسكەرتكىش اشامىز دەپ مالىمدەدىك. ماناسقا قاتىستى پرەزيدەنت جاقسى فاكت كەلتىردى. ارعىسى شوقان "ماناستانۋ" نەگىزىن قالاعانىن، بەرگىسى جىردى ساقتاپ قالۋدا مۇحتار اۋەزوۆ بارىن سالعانىن ايتتى. بۇل "قازاق قىرعىزدىڭ دا جىرىن، قۇندىلىعىن ساقتاپ قالۋدا ايانبادى" دەگەنى عوي. قازاقتىڭ قىرعىزعا دەگەن شىنايى پەيىلىن كورسەتەدى.

"فيلوسوف، گۋمانيست تۇلعا، قازاقتىڭ ۇلى اقىنى ابايعا بىشكەك قالاسىندا قويىلعان ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋىمەن بارشاڭىزدى قۇتتىقتايمىن. ەكى ەلگە ورتاق تۇلعاعا ديپلوماتيامىزدىڭ 30 جىلدىعى قارساڭىندا قۇرمەت كورسەتىلىپ وتىرعانى – ەرەكشە وقيعا. جازدا جايلاۋى، قىستا قىستاۋى قوڭسى قونعان ەكى حالىقتىڭ رۋحاني الەمىنىڭ جاقىندىعىن اباي مەن توقتوعۇلدىڭ، مۇحتار مەن شىڭعىستىڭ مۇرالارى كورسەتىپ كەلەدى. ابايدىڭ 175 جىلدىعى كەزىندە ۇلتتىق كىتاپحانادان ارنايى مادەني بۇرىش اشىلعانىن دا ەسكە سالعىم كەلەدى. ءبىزدىڭ باۋىرلاس قازاق حالقىمەن دوستىعىمىز بارلىق سالادا دامي بەرەتىنىنە سەنەمىن", – دەدى قىرعىزستان پرەزيدەنتى.

قىرعىزستان مەن قازاقستان اراسىندا اسكەري تەحنيكالىق كومەك كورسەتۋ بويىنشا دا كەلىسىم جاسالدى. تاراپتار قىسىلتاياڭ ساتتە ءبىر-بىرىنە قارۋ-جاراق، اسكەري تەحنيكا بەرۋگە ۋاعدالاستى. قازاقستان جىل سايىن قىرعىزستانعا اسكەري كومەك كورسەتىپ كەلەدى، ەندى ونىڭ كولەمى ارتۋى مۇمكىن. بۇل ايماقتاعى قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىن كۇشەيتۋ شاراسى، سەبەبى اۋعانستانداعى تۇراقسىزدىق ورتالىق ازياعا اسەر ەتۋى ىقتيمال. 

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى

پىكىرلەر