Qazaqstannyń halyq jazýshysy, tarıhshy, fılologııa ǵylymdarynyń doktory, pýblııst, qazaqtyń aýyz ádebıetin zertteýshi ǵalym Muhtar Maǵaýın ómirden ótti. Bul týraly jazýshynyń uly Edige Maǵaýın áleýmettik jelidegi paraqshasynda jarııalady, dep habarlaıdy “Adyrna” ulttyq portaly.
“Arystan ákem fánıden baqıǵa attanyp ketti, AQSh-tyń Merılend shtatyndaǵy úıinde, bala-shaǵasynyń ortasynda, 2025 jylǵy qańtardyń 9-y, jergilikti ýaqyt boıynsha saǵat 19:55-te (Qazaqstan ýaqyty boıynsha qańtardyń 10-y, saǵat tańǵy 5:55)”, - delingen jazbada.
Jazýshynyń janazasy 11 qańtar kúni AQSh-tyń Merılend shtatynda jergilikti ýaqytpen 10:00–de túriktiń Diyanet Center of America meshitinde ótedi jáne sol shtattyń zıratyna jerlenedi. Bul týraly Amerıkadaǵy qazaqstandyqtar agenttikke málimdedi.
“Muhtar Maǵaýınniń janazasy qańtardyń 11-i, senbi kúni saǵat 10:00–de Lenhem qalasyndaǵy túriktiń Diyanet Center of America meshitinde oqylady, qonaqasy da sol orynda 13:00–de beriledi. Jerleý rásimi 11:00–de Parklawn Memorial zıratynda ótedi”, — dep jazylǵan jazýshynyń uly Edige Maǵaýınniń otandastaryna jibergen habarlamasynda.
Muhtar Maǵaýın 1940 jyly 29 qańtar (metirke boıynsha 2 aqpan) kúni Semeı obylysynyń Shubartaý aýdany (búginde Abaı oblysy), Shyńǵystaýdyń kúngeı etegi, Baqanas ózeniniń boıyndaǵy ata jurty Kópbeıit-Bosaǵa degen qonysta, aýyl muǵaliminiń otbasynda týǵan.
Ol 1957 jyly Shubartaý aýdany, Barshatas kystaǵynda orta mektepti bitiredi.
1957-1962 - Qazaq ýnıversıteti fılologııa fakýltetiniń stýdenti;
1960-1961 - Alǵashqy ángimeleri: «Bir ýys bıdaı», «Tilenshi», «Áıel mahabbaty», «Keshqýrym», «Jańylysý», t.b.
1961-1962 - Alǵashqy zertteý eńbek «Er Tarǵyn» jene qazaq eposy»;
1962-1965 - osy ýnıversıtette qazaq ádebıeti kafedrasynyń aspıranty.
1964-1965 - «XV-XVIII ǵasyrlarda jasaǵan qazaq aqyn, jyraýlary» atty kandıdattyq dıssertaııa.
1965 jyly qańtar - úılenedi. Ómirlik jary - Baqytjamal Nurǵalıqyzy, 1944 j.t. Elý jyldan astam ortaq shańyraqta alty bala tárbıelep ósirgen, jıyrma shaqty nemere súıip, ázirshe bes-alty shóbere kórdi.
1965 jyly qazan - 1967jyly 30 sáýir - «Qazaq ádebıeti» gazetinde ádebı syn bóliminiń meńgerýshisi.
1967 jyly mamyr - 1971 jyly qarasha - «Jazýshy» baspasynda bas redaktordyn orynbasary bolǵan.
Budan sońǵy kezeńde kórkem prozaǵa kóbirek den qoıdy. Negizgi shyǵarmalary da osy janyrda. Muhtar Maǵaýın kóptegen áńgimelerdiń, «Tazynyń ólimi» (1969), «Bir atanyń balalary» (1973), «Kókbalaq» (1978), «Júıriktiń taǵdyry» (1979), «Shaqan-Sheri» (1984) t.b povesteriniń, «Kók munar» romany (1971) men «Alasapyran» roman-dıologııasynyń (1980-1982) avtory. Jazýshynyń negizgi shyǵarmalary orys tiline aýdarylǵan; SSSR halyqtary men shet el tilderinde basylǵan. 1984 jyly M.Maǵaýınge «Alasapyran» tarıhı roman-dıologııasy úshin Qazaq SSR-ynyń Abaı atyndaǵy memlekettik syılyǵy berildi.
Sonymen qatar, «Sary qazaq» romany, «Men» memýarlyq dılogııasy, «Kuńfýdzynyn danalyq dáristeri» kitabyn, «Shıpaly Arasan» hıkaıaty, «Tamyzdan sońǵy ángimeler», «Odaǵaı áńgimeler» toptamalary, “Jarmaq” romanyn jazdy.
Sondaı-aq, jazýshynyń “Adyrna” ulttyq portalynda esse-estelikteri, maqalalary, jańa romanynan úzindileri shyǵyp otyrdy. Sońǵysy Abaı óleńderiniń tekstologııasyna arnalǵan maqala bolatyn.
Aıta ketsek, Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Muhtar Maǵaýınniń dúnıeden ótýine baılanysty onyń otbasy men jaqyn-jýyqtaryna kóńil aıtty.
«Muhtar Muqanuly ǵıbratty ǵumyryn kıeli sóz ónerine arnaǵan, ulttyq ádebıetimiz ben tarıhymyzdyń kókjıegin keńeıtýge eleýli úles qosqan zańǵar tulǵa edi. Tól rýhanııatymyzdyń tórge ozýyna, ult tarıhnamasynyń tasqa basylýyna óziniń alǵa qoıǵan asyl muratymen, qaıtpas qajyr-qaıratymen qaltqysyz eńbek sińirdi. Halyq jazýshysynyń qýatty qalamynan týǵan shyǵarmalary, tarıhı eńbekteri, estelik-esseleri qalyń oqyrmannyń júreginen óz ornyn tapty. Sońyna baı ádebı mura qaldyryp, ónegeli ómir súrgen Muhtar Muqanulynyń qaıtalanbas esimi halqymyzdyń jadynda saqtalady. Marqumnyń ımany salamat, jany jánnatta bolsyn», – delingen jedelhatta.
Álem tanyǵan klassık jazýshy Muhtar Muqanuly Maǵaýınnyń otbasy men jaqyndaryna, tutas qazaq halqyna qaıǵyra kóńil aıtamyz!
