Túrkistan oblysy, Saıram aýdanynda ««Dala Fruit.kz» JShS-niń baý alqabynda «Egisten sórege deıin» jobasy aıasynda aýyl sharýashylyǵy ónimderin ótkizý naryǵyn keńeıtý jóninde respýblıkalyq semınar-keńes ótti, dep habarlaıdy “Adyrna” ulttyq portaly.
Semınar-keńeske QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstri Erbol Qarashókeev, Túrkistan oblysynyń ákimi Ómirzaq Shókeev, QR Saýda jáne ıntegraııa birinshi vıe-mınıstri Erlan Battaqov oblys jáne respýblıkalyq mańyzy bar qala ákimdikteriniń salalyq orynbasarlary, qarjy mekemeleri, iri saýda jelileriniń basshylary, aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshiler men kásipkerler qatysty.
Sharanyń maqsaty– aýyl sharýashylyǵy sýbektilerin, bıznes ókilderin qoldaı otyryp, baǵa turaqtylyǵyn qamtamasyz etý, aýyl sharýashylyǵyn damytý boıynsha jańa tásilder men tehnologııalardy engizý joldaryn talqylaý.
Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń 2020 jylǵy tapsyrmasymen daǵdarysqa qarsy is-sharalar jospary boıynsha «Egisten sórege deıin» pılottyq jobasy elimizde keńinen júzege asyrylýda. Bul rette semınar-keńeske qatysýshylar Túrkistan oblysy dıqandary men agrarlarynyń jetistikteri men tájirıbelerin joǵary baǵalady. Sonymen birge dıqandardyń ónimin tikeleı naryqqa usynatyn «Ekobazardyń» salaǵa oń serpin beretinin atap ótti. Túrkistan oblysynyń ákimi qatysýshylarǵa óńirde qolǵa alynǵan jumystarmen tanystyrdy.
“Túrkistan oblysynyń basqa óńirlerimen ereksheligi – kúnniń ystyq jáne jyly kúnderdiń uzaq bolýynda. Óńirde aýyl sharýashylyǵyn damytýda jańa tehnologııalarǵa basymdyq berýdemiz. Sý únemdeý, tamshylatyp sýǵarý, úıirgelik jerge kókónis egý, agroqurylymdardy irilendirý jumystary júrip jatyr. Jumys kúshi de jetkilikti. 2019 jyldan beri «Bir alqaptan jylyna 2-3 ónim alý» tájırıbesi keńinen endirilýde. Joba arqyly sharýalardyń tabysy 2-3 ese ulǵaıdy. Bıyl «Bir alqaptan jylyna 2-3 ónim alý» tásili arqyly 133 aýyldyq okrýgtegi 8,4 myń gektar jerde 3000 joba júzege asyrylýda. Elimizdiń ózge óńirlerine kókónis jetkizýge múmkindik mol”, – dedi Ómirzaq Shókeev.
Túrkistan oblysynda jańa pisken kókónister basqa óńirlerge qaraǵanda 1,5-2 aı erte jınalady. Bıyl erte pisetin 200 myń tonna qyryqqabat oblys qajettiligin 12 esege artyq qamtamasyz etedi. Jalpy Túrkistan oblysy respýblıka halqyn áleýmettik mańyzy bar erte pisetin mezgildik kartop, pııaz, sábizben qamtamasyz etýge qaýharly. Endi osy ónimderdi satý jáne tasymaldaý jeńildeıtin boldy. Sebebi semınar-keńes barysynda Túrkistan oblysy ákimdigi men oblys jáne respýblıkalyq mańyzy bar qala ákimdikteri arasynda aýyl sharýashylyǵy ónimderin ótkizý jóninde ózara yntymaqtastyq týraly memorandýmǵa qol qol qoıyldy. Osy arqyly sharýalardyń ónimdi satýdaǵy jumysy jeńildemek. Sonymen birge baǵany turaqtandyrýǵa da oń áserin tıgizedi degen jospar bar.
Semınar-keńeste oblys ákimdigi tarapynan AShTÓ-niń aınalym qarajattaryn tolyqtyrý úshin QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligine kóktemgi dala jumystaryna beriletin jeńildetilgen nesıe kólemin ulǵaıtý jóninde birneshe usynys engizildi. Ózge óńirden kelgen kásipkerler men dıqandar, basshylar da mınıstr men vıe-mınıstrge ótkir suraqtar qoıyp, máselelerin jasyrmaı aıtty.
Atap aıtsaq, sharýalar elimizde gaz ben elektr jáne kómir tarıfiniń qymbat ekenin, respýblıkalyq deńgeıde kómek kerek ekenin jetkizdi. Sonymen birge sheteldik baqsha ónimderine jaǵdaıǵa qaraı shekteý qoıyp, otandyq óndirýshilerge jan-jaqty qoldaý kórsetýdi usyndy.
QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstri Erbol Qarashókeev semınar-keńeste kóterilgen máseleler nazarǵa alynyp, sharýalarǵa qoldaý kórsetý baǵytynda jumys kúsheıetinin jetkizdi. Otandyq naryqty otandyq azyq-túlikpen qamtý isine basymdyq beriletine toqtaldy. QR Saýda jáne ıntegraııa birinshi vıe-mınıstri Erlan Battaqov óńiraralyq saýda jáne ekononomıalyq qatynastardy damytý jóninde oı qozǵasa, kásipkerler men ǵalymdar da aýyl sharýashylyǵy salasyn damytý boıynsha bilgenderin ortaǵa saldy. «Aýyl sharýashylyǵy ónimderin ishki jáne syrtqa naryqqa ótkizý jáne týyndaǵan máseleleri» taqyrybynda «Dala Fruit.kz» JShS-niń bas dırektory Bolat Alıevtiń usynystary tyńdaldy.
Jıyn sońynda Túrkistan oblysynyń 40-tan astam aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshileriniń ónimderi kórmesi usynylyp, birneshe tonna kókónis ózge oblystarǵa jiberildi. Onyń ishinde Reseıge jáne Nur-Sultan men Almaty qalalaryna 80 tonnadaı erte pisetin baqsha daqyldary saýdalanyp, joldandy.
Túrkistan óńirinde aýyl sharýashylyǵy salasy ónimdiligin arttyrý úshin 3 negizgi baǵytty damytýǵa basymdyq berilgen.
- Birinshi baǵyt – jeke qosalqy úı sharýashylyqtaryn damytý. 2021 jyly jańadan 525 otbasylyq sharýashylyq qurylsa, onyń ishinde 162 úı sharýashylyǵyna «Eńbek» baǵdarlamasy arqyly granttyq qoldaý kórsetilgen.
- Ekinshi baǵyt – «Bir alqaptan jylyna 2-3 ónim alý» jobasy arqyly byltyr 8 myńnan astam gektarda 3 myńǵa jýyq joba júzege asyrylyp, 280 myń tonna ónim jınaldy.
- Úshinshi baǵyt – agroqurylymdardy irilendire otyryp, óndiriske zamanaýı ozyq tehnologııalardy engizý boıynsha «Túrkistan qalasy aýmaǵynda azyq-túlik beldeýin qalyptastyrý» jobasy qolǵa alyndy.
Jalpy quny 35,1 mlrd. teńgeni quraıtyn 6 serpindi ınvestıııalyq joba júzege asyrylýda. 11 myń gektarǵa jańbyrlatyp sýǵarý tehnologııasy endiriledi. Búginde 3 kooperatıv negizinde 2,2 myń gektarǵa 65 dana jańbyrlatyp sýǵarý qondyrǵylary ornatyldy. Tehnologııanyń tıimdiligi: daqyl túrine qaraı aǵyn sýdy 2 ese únemdeýmen qatar, ónimdilikti 3 esege deıin arttyrady.
”Adyrna” ulttyq portaly
