تاۋەلسىزدىك جىلدارى قازاقستاندا تاۋ-كەن سەكتورى قالاي دامىدى؟

6808
Adyrna.kz Telegram

قازاقستاننىڭ باستى بايلىقتارىنىڭ ءبىرى – پايدالى قازبالار. الەمنىڭ جەتەكشى ەلدەرى عالىمدارىنىڭ باعالاۋى بويىنشا قازاقستان تابيعي رەسۋرستار قورى بويىنشا الەمدە التىنشى ورىن الادى. ونىڭ ىشىندە ۆولفرام قورى بويىنشا 1-ورىن، حروم كەنى– 2-ورىن، قورعاسىن جانە مىرىش – 5-ورىن، مىس – 12-ورىن، التىن بويىنشا 15-ورىن. قازاقستانداعى نەگىزگى پايدالى قازبالار قورلارىنىڭ جالپى قۇنى 3 ترلن اقش دوللارىن قۇرادى، ال ولاردىڭ الىناتىن قۇنى 2 ترلن اقش دوللارىنان اسادى.

قازاقستاندا نارىقتىق ەكونوميكاعا كوشكەننەن كەيىن باستاپقىدا ەكونوميكالىق قۇلدىراۋ بايقالدى، كەيىننەن ول ەلەۋلى وسىممەن الماستىرىلدى. ناقتى ءجىو تۇراقتى باعادا ءىس جۇزىندە ورنىقتى. بۇل كەزەڭ ءوندىرۋشى سەكتوردىڭ، اتاپ ايتقاندا مۇناي جانە تاۋ-كەن ونەركاسىبىنىڭ ءوسىپ كەلە جاتقان تابىستارىنا بايلانىستى. بۇگىندە ءوندىرۋشى سەكتور قازاقستان جالپى ىشكى ءونىمىنىڭ 30% - عا جۋىعىن قامتاماسىز ەتەدى. مينەرالدىق وتىنعا ەكسپورتتىق تۇسىمدەردىڭ شامامەن 60% -ى، ال قاتتى پايدالى قازبالار مەن مەتالدارعا 22% -ى تيەسىلى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەگەمەندىككە يە بولۋىمەن، سونداي-اق نارىقتىق قاتىناستاردىڭ قالىپتاسۋىمەن مينەرالدىق-شيكىزات كەشەنىنىڭ الەۋەتىن پايدالانۋدىڭ تۇبەگەيلى جاڭا ساياساتىن ازىرلەۋ قاجەتتىلىگى تۋىندادى. بۇل كەزەڭ بەلسەندى زاڭ شىعارۋ پروتسەسىمەن سيپاتتالادى. وسىلايشا، جەر قويناۋىن پايدالانۋ سالاسىنداعى قاتىناستاردى رەتتەۋگە باعىتتالعان بىرقاتار ماڭىزدى زاڭنامالىق اكتىلەر قابىلداندى. 1992 جىلى «جەر قويناۋى جانە مينەرالدى رەسۋرستاردى كەشەندى وڭدەۋ تۋرالى» كودەكس، 1994 جىلى «ينۆەستيتسيالار تۋرالى» زاڭ، 1995 جىلى «مۇناي تۋرالى» زاڭ، 1996 جىلى «جەر قويناۋى جانە جەر قويناۋىن پايدالانۋ تۋرالى» جارلىق، 2010 جىلى «جەر قويناۋى جانە جەر قويناۋىن پايدالانۋ تۋرالى» زاڭ قابىلداندى.

قر يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگى مالىمەتىنشە، تاۋەلسىزدىك جىلدارى قازاقستاندا تاۋ-كەن سەكتورىندا شامامەن 189,2 ملرد دوللار تىكەلەي شەتەلدىك ينۆەستيتسيا (96,5 ملرد دوللار تاۋ-كەن ونەركاسىبىنە، 92,7 ملرد دوللار گەولوگيالىق بارلاۋعا) تارتىلدى. قاتتى پايدالى قازبالار بويىنشا جەر قويناۋىن پايدالانۋعا ينۆەستيتسيالار جىل سايىن 2 ترلن تەڭگە قۇرايدى، ونىڭ ىشىندە عزتكج 24 ملرد-تان استام، الەۋمەتتىك سالاعا 10 ملرد-تان استام، قازاقستاندىق كادرلاردى وقىتۋعا 4,4 ملرد تەڭگەدەن استام.

 

پىكىرلەر