"حان تاعىنداعى" ءدىني دۇمشەلىك نەمەسە ەسكەرتكىشكە قاعبانىڭ قانداي قاتىسى بار؟

3081
Adyrna.kz Telegram

 

قر ءدىن ىستەرى جانە ازاماتتىق قوعام ءمينيسترى

ن.ب.ەرمەكباەۆ مىرزاعا

قر مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسرى

ا.مۇحامەديۇلى مىرزاعا

اقمولا وبلىسىنىڭ اكىمى

م.ك.مىرزالين مىرزاعا

 

كوكشەتاۋداعى بۋرابايدا ابىلاي حان وتىردى دەپ اڭىزدالاتىن "حان تاعى" دەپ اتالاتىن ەسكەرتكىشتى ءبارىمىز بىلەمىز. ونداعى اقپاراتتىق تاقتايشادا جازىلعان "بۇل جەر قۇلشىلىق جاسايتىن، تابىناتىن، ءتاۋاپ قىلاتىن جەر ەمەس" دەپ ءۇش تىلدە جازۋشىلاردىڭ جىمىسقى ويى دا تۇسىنىكتى. باياعى سەرىك قوسۋ دەگەن سىلتاۋمەن قاسيەتتى جەرلەرگە جۇرتتىڭ بارۋىنا تىيىم سالۋ عوي.

كەشەگى ماعجان، ساكەندەر جىرعا قوسقان، قۇرمەتتەگەن تاريحي ورىنعا اسىرە ءدىنشىل كەيىپكە تۇسكەن ۇرپاعىنىڭ قارىم-قاتىناسى وسى بولىپ تۇر. قازاق ەسكەرتكىشكە تابىنبايدى، قۇرمەت كورسەتۋ ارقىلى تاريحي جادىن جاڭعىرتادى، رۋحاني جاڭعىرۋ دەگەنىمىز سول. ەلباسىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى، ونىڭ ىشىدەگى «قاسيەتتى قازاقستان» كىشى باعدارلاماسى وسىنداي تاريحي ورىنداردى ءوزىمىز تانىپ قانا قويماي، شەتەلدەرگە تانىستىرۋ ەمەس پە؟ ماعلۇماتتىق تاقتايشانى قويعان مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر بولۋى مۇمكىن. ەسكەرتكىشكە قاراپايىم كىسى اقپاراتتىق تاقتايشا قويا المايدى عوي. سوندا مەمقىزمەتكەرلەر ەلباسىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنا قارسى ما؟ سونىمەن بىرگە مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر وزدەرىنىڭ ءدىني كوزقاراستارىن قىزمەتتە ءبىلدىرىپ، قولدانۋىنا تىيىم سالاتىن زاڭ شىققان جوق پا ەدى.

ال "حان تاعىنا" قىزىل X بەلىسىن قويىپ، ەشقانداي قيسىنى بولماسا دا قاعبانىڭ سۋرەتىن قويىپ، كوكپەن قولداۋ بەلگىسىن ورناتۋلارىن قالاي تۇسىنەمىز؟ قازاقتىڭ ەسكەرتكىشى كەرەك ەمەس، ودان دا مەككەگە بار /تابىنۋ/ دەگەن ويدى مەگزەپ تۇرعانداي. سيريادا، يراك، اۋعانستان ءتارىزدى ءۋاھابيزمنىڭ وتانىنا اينالعان ەلدەردە ەڭ اۋلەلى ءدال وسىلاي تاريحي ورىندار مەن جەرگىلىكتى حالىقتىڭ ءتول مادەنيەتىن، ءداستۇرىن جويۋ ارقىلى سىرت كۇشتەر ءدىني يدەولوگيالىق جۇمىستار جۇرگىزگەنى بەلگىلى. «ادىرنا» ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى ءوز جارعىسىندا كورسەتىلگەندەي قازاقتىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارىن، مادەني-رۋحاني قۇندىلىقتارىن ناسيحاتتاۋ جانە قورعاۋ ماقساتىندا وسى حاتتى جازىپ وتىر.

ءار مادەنيەتتىڭ ءوز ورىنى بار. بۇل جەردە قاعبا سۋرەتى بەرىلەتىن ەش رەتى جوق. شەتەلدىكتەردى قىدىرتىپ جۇرگەن اعامىز ماعلۇماتتىق تاقتايشانىڭ قاسىندا قوناقتاردىڭ الدىندا جەرگە كىرەردەي قىزارىپ ۇيالعانىن جەتكىزدى. ءوزىمىزدى قويشى، شەتەلدىكتەر ءوز تاريحىن تابانعا سالعان ەل دەپ ءبىزدى مازاق ەتىپ كەتەتىن شىعار. ءوز ەسكەرتكىشتەرىمىزدى ءوزىمىز قادىرلەمەسەك، وزگەلەر قۇرمەتتەر دەپ قالاي ۇمىتتەنەسىز؟

قر ءدىن ىستەرى جانە ازاماتتىق قوعام مينيسترلىگى، قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى جانە اقمولا وبلىسى اكىمشىلىگىنەن بۇل ماسەلە بويىنشا قانداي دا ءبىر شارا قولدانادى دەپ سەنىم ارتامىز.


ارمان اۋباكىر، 

"ادىرنا" ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگىنىڭ ديرەكتورى

پىكىرلەر