قازاقستاندىق مامانداردىڭ تاجىريبە الماسۋ جانە بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ ساپارى انادولى مادەنيەتتەرى مۋزەيىنەن باستالدى. مۋزەي ديرەكتورى ەنۆەر ساعىر تۇركيا مۋزەيلەرىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، قازاقستاندىق ارىپتەستەرىمەن الداعى ۋاقىتتا بىرلەسكەن جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا نيەتتى ەكەندىگىن جەتكىزدى.
«مۋزەي ءىسى سالاسىندا تۇركيانىڭ ءوز ەرەكشەلىگى بار. بىزدە بۇل سالادا بەلگىلى ستاندارتتار قالىپتاسقان. سوندىقتان مۋزەي عيماراتىن سالۋ ىسىنەن باستاپ، ىشكى ءاربىر جۇمىسىنا ءجىتى ءمان بەرەمىز. مۋزەيىمىز ارحەولوگيالىق قازبالار كەزىندە تابىلعان قۇندىلىقتارمەن تىعىز بايلانىستى بولعاندىقتان، قازبا جۇمىستارىن دا جۇرگىزەمىز. نەگىزىنەن بۇل ىسپەن ەلىمىزدىڭ جوعارى وقۋ ورىندارى اينالىسادى. وقۋ ورىندارى ۇيىمداستىرعان قازبا جۇمىستارى ارينە مۋزەيلەرمەن بىرلەسە جۇرگىزىلەدى»، - دەدى ە.ساگىر.
انادولى مادەنيەتتەرى مۋزەيىمەن تانىسۋ بارىسىندا قازاقستاندىق ماماندار تۇركيانىڭ اقش، ۇلىبريتانيا، فرانتسيا ءتارىزدى ەلدەردەگى مۋزەيلەرىنەن ۇلتتىق تاريحي قۇندىلىقتارى بولىپ سانالاتىن ەكسپوناتتارىن قايتارىپ الۋ جۇمىستارىنا ەرەكشە ءمان بەردى. مىسالى، بىلتىرعى جىلى مۋزەيگە وسمان مەملەكەتى تۇسىنا ءتان ەكسپوناتتىڭ بىرنەشەۋى قايتارىپ الىنعان ەكەن.
سونىمەن قاتار، قازاقستاندىق مۋزەي قىزمەتكەرلەرى ەتنوگرافيا مۋزەيى، سۋرەت جانە ءمۇسىن مۋزەيى، «تۇركيا ءىى-ءشى ۇلى ۇلتتىق ءماجىلىسى» رەسپۋبليكالىق مۋزەيى ءتارىزدى ءىرى مۋزەيلەرىنىڭ دە جۇمىستارىمەن كەڭىرەك تانىسۋعا مۇمكىندىك الدى. اتاپ ايتساق، مۋزەيلەردىڭ قور تولىقتىرۋ، تاريحي نىسانداردى مۋزەيلەندىرۋ، بالالارمەن جۇمىس ىستەۋ، ەكسپوزيتسيا زالدارىن كۇتىپ ۇستاۋ، «مۋزەيلەر بارشاعا قولجەتىمدى بولۋى كەرەك» سياقتى پرينتسيپتەرىمەن جۇمىس ىستەۋى قازاقستاندىق مامانداردىڭ كوڭىلىنەن شىقتى.
ءىس-ساپاردىڭ جوسپارىنا سايكەس قازاقستاندىق ماماندارعا انكارانىڭ رەستاۆراتسيا جانە كونسەرۆاتسيالاۋ لابوراتورياسىنىڭ تاجىريبەسىمەن جاقىننان تانىسۋعا مۇمكىندىگى بولدى. اتالعان لابوراتوريا قازىرگى ۋاقىتتا تۇركيانىڭ ورتالىق ايماعى مەن انكارانىڭ بىرنەشە مۋزەيىنىڭ جۇمىسىن قامتاماسىز ەتىپ وتىر. لابوراتوريا ديرەكتورى چەنگيز وزدۋوعلى تۋريزم سالاسىنىڭ جانە سونىڭ ىشىندە مۋزەي ءىسىنىڭ دامۋىنا بايلانىستى لابوراتوريا جۇمىستارىنا سۇرانىستىڭ وتە جوعارى ەكەندىگىن ايتتى.
«تۇركيا بويىنشا ءدال وسىنداي 10 لابوراتوريا بار. بارلىعى دە مۋزەيلەر مەن مۋزەيلىك مەكەمەلەرگە قىزمەت كورسەتەدى. جۇمىستارىمىز نەگىزىنەن قابىلداۋ، رەسمي تىركەۋ، الدىن الا قورىتىندى جاساۋ، لابوراتوريالىق تەكسەرىستەن وتكىزۋ، كەلىپ تۇسكەن ەكسپوناتتاردى ماماندارعا بەكىتۋ جانە رەستاۆراتسيالاۋ، تاپسىرۋ ءتارىزدى كەزەڭدەردەن تۇرادى. ءبىزدىڭ لابوراتوريامىزدا قالىپقا كەلتىرۋ قيىندىعى وتە جوعارى ءبىرتالاي ەكسپوناتتار «قايتا ءتىرىلدى». بۇل ىستەگى تاجىريبەمىز وتە مول»، - دەدى چ.وزدۋوگلى.
قازاقستاندىق مامانداردى لابوراتورياداعى مەتالل، ماتا جانە اينەكپەن جۇمىس ىستەۋگە ارنالعان رەنتگەندىك زاماناۋي تەحنولوگيالار ەرەكشە قىزىقتىردى.
مۋزەي ماماندارىنىڭ ءىس-ساپارى بارىسىندا اتاتۇرىك ماۆزولەيى جانە مۋزەيىمەن تانىسىپ كورۋ شاراسى ۇيىمداستىرىلدى. انكارانىڭ تاريحي قورعاندارى مەن مەشىتتەرىن جانە مونۋمەنتالدىق ەسكەرتكىشتەرىن تاماشالاۋ ءتارىزدى مادەني شارالارمەن دە تولىقتىرىلدى.
تاعىلىمدامانىڭ رەسمي كەزەڭىندە تۇركيانىڭ مادەنيەت جانە تۋريزم مينيسترلىگى مادەني مۇرالار جانە مۋزەيلەر باس ديرەكتسياسىنىڭ باسشىسى يالچىن كۋرت باستاعان مۋزەي باسشىلارى مەن قىزمەتكەرلەرى قازاقستاندىق دەلەگاتسيامەن كەزدەسىپ، ەكىجاقتى پىكىر الماستى.
جيىندى اشقان يا.كۋرت تۇركى الەمىنىڭ رۋحاني بايلىعى جانە بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ساقتالعان تاريحي جادىگەرلەر تۋرالى ەگجەي-تەگجەي مالىمەت بەرىپ، ەكى باۋىرلاس ەل اراسىنداعى مادەني-گۋمانيتارلىق سالاداعى قارىم-قاتىناستىڭ نىعايۋىنا زور ۇلەس قوسقان ەلباسىنىڭ ءرولىن اتاپ ءوتتى. بۇدان كەيىنگى كەزەكتە مۋزەيلەردى دامىتۋ بويىنشا قازاقستان مەن تۇركيا اراسىنداعى بايلانىستى كۇشەيتۋگە نيەت بىلدىرگەندىگىن جەتكىزدى. سونداي-اق، انادولۋ جەرىنىڭ ءوزى اسپان استى مۋزەي ەكەندىگىن ايتا كەلە، «تۇركيانىڭ مۋزەيلەرى ورتالىقتاندىرىلعان باسقارۋ جۇيەسى ارقىلى باسقارىلادى. قازىرگى ۋاقىتتا ديرەكتسياعا تىكەلەي 201 مەملەكەتتىك، 239 جەكە مۋزەي قارايدى. تۇركيا بويىنشا مۋزەيدەگى ەكسپوناتتاردىڭ سانى 3 ملن-نان اسادى. مۋزەيلەرىمىز دەربەس قۇندىلىعىمەن ەرەكشەلەنەدى. جۇمىستارى جاعىنان دا سان الۋان ەكەندىگىن ايتقىم كەلەدى», - دەپ باس ديرەكتور مالىمەت بەردى.
تۇركيا تاراپى «تۇركياداعى مۋزەي ءىسى»، «رەستاۆراتسيا جانە كونسەرۆاتسيا باعىتىنداعى جۇمىستار»، «ەكسپوزيتسيالار، جاڭا مۋزەيلەردىڭ اشىلۋى» سىندى تاقىرىپتار بويىنشا بايانداما جاساعان بولسا، ءوز كەزەگىندە قازاقستاندىق دەلەگاتسيا ەلباسىنىڭ قازاقستان حالقىنا ارناعان جولداۋى مەن «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى بويىنشا نەگىزگى باعىتتاردى اتاپ ءوتىپ، مۋزەي سالاسىنىڭ دامۋى جانە جاڭا تەحنولوگيانى پايدالانۋى ماسەلەلەرىنە قاتىستى تولىق اقپارات بەردى.
جيىن سوڭىندا شارانىڭ ۇيىمداستىرۋىنا قولداۋ بىلدىرگەن تر مادەنيەت جانە تۋريزم مينيسترلىگىنە العىس ايتىپ، تىلەك بىلدىرگەن «Kazmuseum.kz» قورىنىڭ جەتەكشىسى نۇرسەرىك جولبارىس: «مۋزەي ءىسى سالاسىندا قازاقستاننىڭ قالىپتاسقان ءوز ءداستۇرى بار. دەگەنمەن، ءبىز داستۇرلەرىمىزدى جەتىستىكتەرىمەن تولىقتىرىپ وتىرۋدى قالايمىز. جەتىستىكتەرگە ءوزارا تاجىريبە الماسۋ، ىقپالداستىقتار ارقىلى جەتۋگە بولاتىنىن تۇسىنەمىز. سوندىقتان، ءبىز تۇركيانىڭ وزىق تاجىريبەسىمەن تانىسۋعا نيەتتىمىز», - دەپ، تۇرىك قاتىسۋشىلارىنا ەستەلىك سىيلىقتاردى تابىس ەتتى.
ءوز كەزەگىندە مينيسترلىك وكىلدەرى قازاقستاندىق ماماندارعا ءوز تاراپىنان ارنايى سەرتيفيكاتتار تاپسىردى.
ماڭىزى زور تاعىلىمدامانىڭ قورىتىندىسى قورىتىندىسى رەتىندە قازاقستاننىڭ تۇركياداعى ەلشىسى ابزال ساپاربەكۇلى مۋزەي قىزمەتكەرلەرىمەن كەزدەسۋ وتكىزدى. كەزدەسۋ بارىسىندا ەلشى ەكى ەل اراسىنداعى قارىم-قاتىناستارى تۋرالى مالىمەت بەردى.
«قازاقستان مۋزەي ماماندارىنىڭ بەلسەندىلىگىنە ءتانتىمىز. انكاراداعى ءىس-ساپارلارىڭىز سىزدەر ءۇشىن پايدالى بولاتىندىعىنا جانەجيناعان بىلىكتىلىك مەن كورگەن-بىلگەندەرىڭىزدى ەل مۇددەسى ءۇشىن جۇمسايتىندارىڭىزعا كامىلسەنەمىز. ەلىمىزدە «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى بويىنشا اتقارىلىپ وتىرعان ءىس-شارالى قىرۋار. قازىرگى تاڭدا تۇرىك اعايىندار بۇل باعدارلاماعا قىزىعۋشىلىق تانىتىپ وتىر. وسى باعىتتا قىزمەت ەتۋىمىز قاجەت. تۇركيادا مۋزەي سالاسى ءتۋريزمنىڭ وزەگىنە اينالعان. بىزگە دە وسى سالانى ارى قاراي دامىتۋ بويىنشا جۇمىسىمىزدى جالعاستىرۋىمىز كەرەك», - دەدى ا.ساپاربەكۇلى.
ايتا وتەيىك، قازاقستان مۋزەيلەرىن اقپاراتتىق-ادىستەمەلىك قولداۋعا ارنالعان «Kazmuseum.kz» قورىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەن بۇل تاعىلىمداماعا استانا، الماتى، تالدىقورعان، تۇركىستان، اتباسار، جەزقازعان، ەسىك قالالارىنان كەلگەن مۋزەي ماماندارى قاتىستى.
KAZMUSEUM.KZ
