حالىقتى الەۋمەتتىك قولداۋ جونىندەگى بەلسەندى شارالاردىڭ ارقاسىندا 2001-2020 جىلدار كەزەڭىندە قازاقستاندا كەدەيلىك دەڭگەيى، ياعني تابىسى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنەن تومەن حالىقتىڭ ۇلەسى 46,7%-دان 5,3%-عا دەيىن تومەندەدى. بۇل تۋرالى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى جازدى، دەپ حابارلايدى «ادىرنا» ءتىلشىسى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ 2019 جىلعى 2 قىركۇيەكتەگى قازاقستان حالقىنا جولداۋىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن 2020 جىلدان باستاپ قولدانىستاعى ااك بەرۋ جۇيەسى تۇزەتىلگەن. باستى باعدار ەڭبەككە ىنتالاندىرۋ، از قامتىلعان ازاماتتاردىڭ تابىستارىن ەسەپكە الۋعا جانە مەملەكەتتىك قولداۋ مولشەرىنە قاتىستى اشىقتىق پەن ادىلدىكتى قامتاماسىز ەتۋ بولدى.
ەنگىزىلگەن شارالاردى ىسكە اسىرۋ كەشەندە جۇزەگە اسىرىلادى، مەملەكەتتىك قولداۋ مىنالاردى قامتيدى:
- كوپ بالالى انالاردى قولداۋ;
- جاڭعىرتىلعان ااك;
- كەپىلدىك بەرىلگەن الەۋمەتتىك توپتاما.
ااك كورسەتۋدىڭ جاڭا تاسىلدەرى:
4 جانە ودان دا كوپ كامەلەتكە تولماعان بالالارى بار كوپ بالالى وتباسىلارعا تابىسىنا قاراماستان 46 760 تەڭگەدەن (4 بالا) 186 688 تەڭگەگە (16 بالا) دەيىن سارالانعان مولشەردە تولەنەتىن مەملەكەتتىك جاردەماقى ەنگىزىلدى. بۇل رەتتە ااك شەڭبەرىندە بالالارعا بەلگىلەنگەن تولەمدەر الىنىپ تاستالدى.
2021 جىلعى 1 قازانداعى جاعداي بويىنشا بۇل جاردەماقىنى ورتا ەسەپپەن 443,5 مىڭ وتباسى جالپى سوماسى 210,2 ملرد تەڭگەگە الدى.
اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك كورسەتۋدىڭ قولدانىستاعى جۇيەسى جاڭعىرتىلدى:
- توقسان سايىنعى ااك تاعايىنداۋ قايتارىلدى;
- ااك ەڭبەككە قابىلەتتى الۋشىلارعا قويىلاتىن تالاپتار كۇشەيتىلدى، ياعني ولار جۇمىسپەن قامتۋعا جاردەمدەسۋدىڭ ۇسىنىلعان بەلسەندى شارالارىنان باس تارتقان جاعدايدا، ااك الۋ قۇقىعىن وتباسىنىڭ بارلىق مۇشەلەرى جوعالتادى;
- ۋچاسكەلىك كوميسسيالار ينستيتۋتى كۇشەيتىلدى. ولاردىڭ قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن وتباسىنىڭ ماتەريالدىق جاعدايىنا تەكسەرۋ جۇرگىزۋ مەرزىمى 3 كۇننەن 7 كۇنگە دەيىن ۇزارتىلدى.
«اعىمداعى جىلدىڭ 1 قازانىنا ااك 189 مىڭ وتباسىنا نەمەسە 903,9 مىڭ ادامعا تاعايىندالدى، ونىڭ ىشىندە شارتسىز اقشالاي كومەك – 129,2 مىڭ ادام نەمەسە بارلىق ااك الۋشىلاردىڭ 14,3% - ى (35,7 مىڭ وتباسى), شارتتى اقشالاي كومەك – 774,7 ادام نەمەسە 85,7% (153,3 مىڭ وتباسى).
شارتتى اقشالاي كومەك الاتىن ەڭبەككە قابىلەتتى ااك الۋشىلار سانىنان (252,5 مىڭ ادام) جۇمىسپەن قامتىلعاندار مەن جۇمىسپەن قامتۋعا جاردەمدەسۋدىڭ بەلسەندى شارالارىنا تارتىلعاندار سانى 176,6 مىڭ ادامدى نەمەسە 69,9% – دى قۇرادى»، – دەدى اسقار نيازوۆ.
وقۋ ورنى بويىنشا تەگىن تاماقتانۋدى، قالالىق قوعامدىق كولىكتە جەڭىلدىكپەن جول ءجۇرۋدى، مەكتەپ فورماسىمەن جانە كەرەك – جاراقتارمەن قامتاماسىز ەتۋدى، مەكتەپ جاسىنا دەيىنگى بالالار ءۇشىن ازىق – تۇلىك جيىنتىقتارىمەن جانە گيگيەنالىق كەرەك-جاراقتارمەن قامتاماسىز ەتۋدى كوزدەيتىن 1 جاستان 18 جاسقا دەيىنگى از قامتىلعان وتباسىلار قاتارىنداعى بالالار ءۇشىن كەپىلدىك بەرىلگەن الەۋمەتتىك توپتاما ەنگىزىلدى.
اعىمداعى جىلعى 1 قازانداعى جاعداي بويىنشا الەۋمەتتىك توپتاما الۋشىلاردىڭ سانى 450,3 مىڭ بالانى قۇرادى، ونىڭ ىشىندە 1 – دەن 6 جاسقا دەيىنگى بالالار – 230,5 مىڭ، مەكتەپ جاسىنداعى بالالار – 219,8 مىڭ.
جالپى، رەسپۋبليكا بويىنشا 2021 جىلعى 1 قازانداعى جاعداي بويىنشا 55,4 ملرد تەڭگە تولەندى، ونىڭ ىشىندە ااك – 47,2 ملرد تەڭگە، الەۋمەتتىك توپتاما – 8,2 ملرد تەڭگە.
«ەڭبەككە ىنتالاندىرۋعا جانە تابىسى از وتباسىلاردىڭ ومىرلىك قيىن جاعدايدى ەڭسەرۋىنە باعىتتالعان ەنگىزىلگەن شارالار ااك الۋشىلار سانىن 2,3 ەسەگە – 2019 جىلعى 2 ملن 177,2 مىڭ ادامنان 2020 جىلى 936,2 مىڭ ادامعا دەيىن تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەردى.
جالپى، جاڭا تاسىلدەر تابىسى از ازاماتتارعا كومەك كورسەتۋدىڭ اتاۋلىلىعىن، اشىقتىعىن جانە ادىلدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەردى جانە ولارعا ەڭبەككە جاڭا ىنتالاندىرۋ بەرەدى»، – دەپ تۇيىندەدى اسقار نيازوۆ.
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
