اۆتوكەرۋەنگە 44 ميلليون تەڭگە قارجى قاراستىرىلعان

2233
Adyrna.kz Telegram

قازىبەك بي بابامىزدىڭ تۋعانىنا – 350 جىل تولۋىنا وراي «قازداۋىستى قازىبەك بي جولىمەن: بابالارعا تاعزىم!» اتتى حالىقارالىق اۆتوكەرۋەن جولعا شىققانى مۇقىم ەلگە بەلگىلى. اۆتوكەرۋەننىڭ ماقساتى – قازداۋىستى قازىبەك ءبيدىڭ رۋحىنا تاعزىم ەتۋ، ساپار كەزىندە قالا جانە ەلدى مەكەندەردە مادەني ءىس-شارالاردى ۇيىمداستىرۋ، ءبيدىڭ ءومىرى مەن مەملەكەتتىك ساياسي قىزمەتىن حالىق اراسىندا كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ. اۆتوكەرۋەن ەگىندىبۇلاق سەلوسى – قارقارالى قالاسى – بوتاقارا كەنتى – قاراعاندى قالاسى – اتاسۋ كەنتى– جەزقازعان قالاسى – ساتباەۆ قالاسى – ۇلىتاۋ اۋدانى – قىزىلوردا قالاسى – ارىستان باب كەسەنەسى – تۇركىستان قالاسى–تاشكەنت قالاسى– ناۋاي قالاسى– شىمكەنت قالاسى – تاراز قالاسى – بالقاش قالاسى – اقتوعاي اۋدانى – اقسۋ-ايۋلى كەنتى – قاراعاندى قالاسىندا اياقتالادى. اۆتوكەرۋەن قۇرامىنا: تانىمال ونەر جانە قوعام قايراتكەرلەرى، قازداۋىستى قازىبەك ءبيدىڭ ۇرپاعى، تاريحشىلار، جاس اقىندار، جۋرناليستەر، ءداستۇرلى انشىلەر، كۇيشىلەر ەنگەن. بارلىعى 28 ادام بار.
وسى جەردە ويلانىپ قالاسىڭ. كەرۋەندەگى وتىز شاقتى ادامنىڭ الاۋلاتىپ، جالاۋلاتىپ بابا قورىمدارىنا، كەسەنەلەرىنە، ەسكەرتكىشتەرىنىڭ الدىنا بارىپ، زيارات ەتىپ، ازعانتاي جۇرتتى جيناپ الىپ، ميتينگ جاساعانىن اقپارات كوزدەرىنەن وقىپ وتىرمىز. ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن قوسقان ايتەكە بي جانە تولە بيلەردىڭ باسىندا زيارات جاساعان تىلەكتەرى قابىل بولسىن! بىراق ات توبەلىندەي ادامداردىڭ كونە تاريحي ەسكەرتكىشىن ارالاماس بۇرىن پوليگوننان، جۇمىسسىزدىقتان زارداپ شەككەن توي يەسى - قازىبەك بي بابا جۇرتىندا قالعان قاراشاعا قولداۋ كورسەتكەنى دۇرىس ەدى. كەرۋەن وسى جولداردى ءجۇرىپ ءوتتى دەيىك، ودان حالىققا نە كەلدى؟
قازىبەك ءبيدىڭ قارا قىلدى قاق جارىپ ايتقان شەشەندىك سوزدەرىن جۇرت ەندى عانا تانىپ، ءبىلىپ وتىرعان جوق. ءۇش جارىم عاسىر بويى بابادان بۇگىنگى ۇرپاققا جەتىپ وتىرعان ءبيدىڭ ءومىرى مەن مەملەكەتتىك ساياسي قىزمەتىن ەل ارالاپ، ات توبەلىندەي جينالعان قاۋىمعا ناسيحاتتاپ جاتىرمىز دەگەنى اقىلعا قونىمسىز. قازىرگى زاماندا ەلدىڭ ءبارى ساۋاتتى.
بۇل تويدا نەگىزىگى نىسانعا – بي بابانىڭ اتا قونىسىن الۋ كەرەك ەدى. وسىنشاما قىرۋار قارجىعا ەگىندىبۇلاق سەلوسىنا قولداۋ كورسەتۋ جاعىن قاراستىرۋ كەرەك ەدى. پوليگوننان زارداپ شەككەن دىمكاس ادامدار كوپ. اۋرۋحاناسىن جوندەپ، اۋىلدارعا باراتىن جولداردى قالپىنا كەلتىرىپ، كوپتىڭ باتاسىنا بولەنگەنى دۇرىس بولاتىن ەدى.
ەگىندىبۇلاق ماڭايىنداعى كەيبىر اۋىلداعى مەكتەپتەر جابىلىپ قالدى. سونىڭ ءبىرى قوعام قايراتكەرى نىعمەت نۇرماقوۆتىڭ تۋعان اۋىلىنداعى مەكتەپ. بۇعان دەيىن مەكتەپتە ۇستاز بولىپ، جان باعىپ جۇرگەن ۇستازدار جۇمىسسىز قالدى. بالالارىن امالسىز اۋدان ورتالىعى بولماسا قالاداعى تۋعان-تۋىستارىنىڭ قولىنا جىبەرىپ وتىرعان اتا-انالار قامقورلىققا ءزارۋ. ەلدىڭ ءبارىنىڭ قولى وقۋ گرانتىنا جەتە بەرمەيدى. مەكتەپتى جاقسىعا بىتىرسە دە گرانتقا ىلىگە الماي، اقىلى وقۋعا تۇسۋگە اتا-اناسىنىڭ جاعدايى جەتپەي قالعان قانشاما جاستار بار. 44 ميلليون تەڭگەنىڭ تىم بولماسا، 10 ميلليونىنا بابا توپىراعىنداعى تۇرمىس جاعدايى شەكتەۋلى، مۇگەدەك جانداردىڭ بالاسىن اقىلى وقۋ ورنىنا تىم بولماعاندا ءبىر جىل بولسا دا وقىتىپ بەرسە نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى. بولامىن دەگەن بالانىڭ باعى جانار ەدى.
قازداۋىستى قازىبەك بي: «ءسوزدىڭ اتاسى – بىرلىك، اناسى – شىندىق

«رۋحاني جاڭعىرۋ» دەگەنىمىز جابىلىپ قالىپ، ءوشىپ بارا جاتقان قازاقتىڭ ۇشەم ءبيىنىڭ ءبىرى - قازىبەك بي اتىنداعى اۋداندى قايتا اشىپ، تامىرىنا قان جۇگىرتۋ. وسى جولى بي بابا ۇرپاقتارى ۇكىمەتتەن ۇلكەن ءۇمىت كۇتتى. مەملەكەت حاتشىسى گ. ابدىحالىقوۆا حالىق الدىنا شىققاندا جەرگىلىكتى جۇرت ءبىر جاقسى حابار جەتكىزەدى دەپ قۇلاقتارىن تۇرگەن. بۇل ماسەلە جونىندە ءتىس جارماعاندا الدىڭعى جاقتا وتىرعان قاريالار قۇپ-قۋ بولىپ، تاياقتارىنا سۇيەنىپ وتىرىپ قالدى. ءسوز سويلەگەن قوعام قايراتكەرى، دەپۋتاتتار دا ەل تىلەگىنە ءۇن قوسپادى. تەك، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى كەنجەعالي مىرجىقباي عانا اۋدان قايتادان اشىلسا نۇر ۇستىنە نۇر بولادى دەگەن ىزگى نيەتىن جەتكىزدى. وسى توپىراقتىڭ تۋماسى عاليا ماۋسىمباەۆا:
- ءبəرى ءوتتى، ءبəرى كەتتى، ەلدىڭ كۇتكەن ءۇمىتى زور ەدى، بىراق كوڭىل سۋ سەپكەندەي
باسىلدى. سەبەبى ەشقانداي وزگەرىس بولمادى، تەك كەزىندە كوشىپ كەتكەن جان-جاقتاعى اعايىن ءبىر-ءبىرىن كورىپ قاۋىشتى، تۋعان جەر توپىراعىنا اۋناپ تارقاستى. شىركىن، اۋدان بولىپ اشىلسا قايتىپ كەلەر ەدىك دەگەندەرى دە بولدى...بىراق ءبəرى تاز قالپىنا قالا بەردى. ءبىز سياقتى قاراپايىم حالىق كيىز ۇيلەردىڭ سىرتىنان ءجۇرىپ قانا قىزىقتادىق، ارى قاراي ايتپاسا دا تۇسىنىكتى عوي...، - دەيدى جۇرەگى قان جىلاپ. شىنىندا دا جەرگىلىكتى حالىق وزدەرى تىككەن ۇيدە سىرتتان كەلگەن قوناقتارعا ەت اسىپ، شاي قۇيۋدان بوسامادى. اۋىلداستارىمنىڭ اماندىعىن بىلەيىن دەپ تۋعان اۋىلىم نىعمەت نۇرماقوۆ اتىنداعى اۋىل تىككەن كيىز ۇيگە باس سۇققانمىن. كيىز ءۇيدىڭ سىرتىندا ەرلەر جاعى اعاش بۇتالاپ، ايەلدەر قازاننىڭ جانىندا كۇيبىڭدەپ ءجۇر. مەنى كورىپ قۋانىپ، «الىسقا ۇزاما، قازىر س.سەيفۋللين اتىنداعى قازاق دراما تەاترىنىڭ ارتىستەرى وسى جەردەن تۇستەنەدى.سولارمەن بىرگە بول» دەپ قوناقجايلىق تانىتىپ جاتىر. جۇزدەرىنەن جارقىراعان نۇرلى شۋاق كورمەدىم. قاباقتارىندا كولەڭكە بار. سەبەبى تۇسىنىكتى بولدى، اۋىلداعى مەكتەپ جابىلىپ قالعان. ونداعى ۇستازدار جۇمىسسىز قالعان. قولداعى مالمەن كۇن كورىپ وتىر. كىسى كۇتۋمەن باباسىنىڭ تويىن قىزىقتاۋعا دا ۋاقىت جوق. سوندا اۋىلعا بابا تويىنان نە كوردىم دەپ بارادى؟! ۇكىمەت، بيلىك باسىنداعىلار بابا توپىراعىنا قانداي قۋانتارلىق حابار اكەلدى دەپ بارادى.؟!
ەندى ءبىر جەردە بىرەۋلەر بي بابانىڭ سۋرەتى سالىنعان بلوكنوت، شەشەندىك سوزدەرى جازىلعان شاعىن كىتاپشا، كۇنتىزبەنى، بيگە ارنايى شىعارعان جۋرنالداردى ساتىپ، ساۋداسىن قىزدىرىپ جاتتى. ەگىندىبۇلاق جونىندە جازىلعان ەنتسيكلوپەديا اقىلى بولسا دا قولعا تۇسپەدى. قارا حالىق قارايىپ تۇرعان بابا ەسكەرتكىشىنە قارايلاي قاراپ، «اتتەگەن – اي» دەپ كەتە باردى.
سوندا دەيمىن، قازىبەك بي بابامىزدىڭ مۇراسىن وسىلاي ناسيحاتتاۋىمىز كەرەك پە؟
قازىبەك بي اۋدانىن قايتا اشۋدى سۇراعان بي بابا ۇرپاقتارىنىڭ ياعني حالىقتىڭ مىنا ءوتىنىشىن كىم قۇلاعىنا قىستىرادى ەكەن؟!


جۇلدىز تويبەك، 

قاراعاندى 

پىكىرلەر