تۇركىمەنستان بيلىگى اۋعانستان شەكاراسىن بەتون قابىرعا مەن تورلى قورشاۋمەن قورشاۋعا دايىندالىپ جاتىر. اشحاباد بوسقىنداردىڭ كەلۋىنەن قورقادى، نەگىزىنەن شەكارا ايماعىندا تۇراتىن اۋعان تۇرىكمەندەرىنىڭ ۋايىمى كۇش، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ءتىلشىسى.
بىرنەشە سەبەپ بار: تۇركىمەنستان ەنەرگەتيكالىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن رەسەيدە تىيىم سالىنعان «تاليبان» قوزعالىسىمەن قارىم -قاتىناستى دامىتقىسى كەلەدى; اپاتتى ەپيدەميولوگيالىق جاعدايعا بايلانىستى. رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ ورتالىق ازيا ەلدەرىنە بوسقىنداردى قابىلداۋدان باس تارتۋ جونىندەگى ۇسىنىسى دا ەسكەرىلگەن، بىراق ەو جاقسى تولەۋگە ۋادە بەرگەنىمەن، اۋعاندىقتاردىڭ ەۋروپاعا كىرمەۋى باستى ماقسات بولىپ وتىر.
اشحاباد شەكاراداعى جاعداي باقىلاۋدا ەكەنىن مالىمدەيدى - شەكارانى درونداردىڭ كومەگىمەن كۇشەيتىلگەن رەجيمدە كۇزەتەدى. تۇرىكمەن بيلىگى ۇزاق ۋاقىت بويى شەكارانى نىعايتۋمەن، اسكەري كادرلاردى دايارلاۋمەن اينالىستى.
سوندىقتان بۇل ماسەلەلەر بويىنشا كومەك سۇراۋعا نەگىز جوق.
الايدا وسىنداي قيىن جاعداي اشحابادتى اۋعانستانمەن شەكارادا ينجەنەرلىك قۇرىلىستار سالۋ تۋرالى ويلانۋعا ءماجبۇر ەتتى. «حرونيكا تۋركمەنيستانا» (حت) پورتالىنىڭ حابارلاۋىنشا، بوس بەتون قابىرعالارعا تورلى قورشاۋلار سالۋ بويىنشا بىرنەشە جوبا قاراستىرىلۋدا. شەكارانىڭ ۇزىندىعى 800 شاقىرىمعا جۋىق، ال مۇنداي قۇرىلىمداردىڭ قۇرىلىسى قوماقتى قاراجات پەن ۋاقىتتى قاجەت ەتەدى. قازىرگى شەكارادان - تىكەنەك سىممەن ورىلگەن ەكى قاتار تىرەۋىشتەن ءوتۋ وڭاي. مۇنى اۋعانستاندا تۇراتىن ەتنيكالىق تۇرىكمەندەر ءجيى قولدانعان. الايدا، ولار ءجيى كەرى قايتارىلاتىن. شەكارانىڭ ەڭ ءالسىز ۋچاسكەلەرى-مارى ايماعىنداعى سەرەتاباد وبلىسى (كۋشكا) مەن كەركي قالاسىنان 30 كم قاشىقتىقتاعى اكينا-اندحوي كەدەن بەكەتى. بۇل ەكى الاڭدى بوسقىندار مەن راديكالدى توپتاردىڭ سودىرلارى اۋعانستاننان قارۋ تاسىمالداۋ ءۇشىن پايدالانادى.
تامىز ايىنىڭ سوڭىندا 11 ەتنيكالىق تۇرىكمەن وتباسى كەركي شەكارا وتريادىنىڭ جاۋاپتى ايماعىنداعى قورشاۋلار استىنان تۋننەل جاساپ، قاۋىپسىز تۇردە تۇرىكمەن ايماعىنا ءوتتى. قاشقىندار ۇستالدى. تۇركىمەنستان باسپانا بەرمەگەندىكتەن، ولاردان تاجىكستانعا كوشۋدى سۇرادى.
وسىلايشا، تۇركىمەن بيلىگىنىڭ بۇل ارەكەتىن ەۋروپالىق كەڭەستىڭ پرەزيدەنتى چارلز ميشەلدىڭ ءوز ەلىنەن قاشقان اۋعاندىقتاردى قابىلداۋعا جانە ەو قابىلداۋشى ەلدەرگە ۋادە ەتكەن 600 ميلليون دوللارداعى ءوز ۇلەسىن الۋعا ۇسىنىسىنا جاۋابى دەپ ساناۋعا بولادى.
شىندىعىندا، پرەزيدەنت گۋربانگۋلى بەردىمۇحامەدوۆ بۇعان دەيىن شەكارانىڭ سول جاعىنداعى ادامداردى قابىلداۋدان باس تارتتى، بۇل پاندەمياعا تىكەلەي بايلانىستى.
تۇرىكمەنستان، اۆستريا جانە تاجىكستاننىڭ سىرتقى ساياسات جانە كوشى-قون باسقارمالارىنىڭ ونلاين -فورۋمى كەزىندە اۋعان بوسقىندارىنا كومەك كورسەتۋ ماسەلەسى دە تالقىلاندى. تۇركىمەن تاراپى بۇل ماسەلە بويىنشا تاعى دا ناقتى ۇستانىم بىلدىرمەدى. تەك «اشحاباد حالىقارالىق سەرىكتەستەردى اۋعان حالقىنا گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتۋدىڭ ءوزارا قولايلى جولدارىن ىزدەۋگە شاقىرادى» دەپ جاريالاندى.
سونىمەن قاتار، بيلىك ءالى دە تۇركىمەنستاندا ەپيدەميا جوق دەپ مالىمدەيدى، بىراق اۋرۋحانالاردىڭ لىق تولعانى ەشكىمگە قۇپيا ەمەس، پنەۆمونيامەن اۋىراتىن ناۋقاستار ستاتسيونارعا پتر وڭ ناتيجە بەرگەندە جانە 50 پايىزى وكپەنىڭ زاقىمدانۋىمەن كت سكانەرلەنگەن جاعدايدا عانا جاتقىزىلادى. قالعاندارى ۇيدە ەمدەلەدى.
1 قىركۇيەكتەن باستاپ مەكتەپتەردە وقۋ تەك 1-6 سىنىپ وقۋشىلارى ءۇشىن باستالدى. جوعارى سىنىپ وقۋشىلارى ءۇشىن دەمالىس 1 قازانعا دەيىن ۇزارتىلدى. ۋنيۆەرسيتەتتەردەگى ساباقتار توقتاتىلدى. اشحابادتا ءىرى ساۋدا ورتالىقتارى جابىلدى. ال ەلوردادا جۇمىس ىستەيتىن ءار ايماق تۇرعىندارىنا كىرۋگە تىيىم سالىندى. ولار اقىلى نەمەسە اقىسىز دەمالىسقا جىبەرىلدى. حۆق تۇركىمەنستانعا COVID-19 پاندەمياسىمەن كۇرەسۋ ءۇشىن 325 ميلليون دوللار ءبولدى.
الايدا بوسقىنداردى قابىلداۋدان باس تارتۋدىڭ ناقتى سەبەبى باسقا ماسەلەدە جاتىر. تۇرىكمەن بيلىگى اۋعانستاندا تۇراتىن ەتنيكالىق تۇرىكمەندەر كەڭەس وكىمەتى كەزىندە اتا-بابالارى تاستاپ كەتكەن جەرلەرىن وزدەرىنە قايتارىپ الادى دەپ قورقادى.
البەتتە، بۇل تۇركىمەنستان بيلىگىنىڭ اۋعانستاننان سەنىمدى تۇردە وقشاۋلانۋعا جانە سول جاقتان كەز كەلگەن قاۋىپتىڭ ەنۋىنە جول بەرمەۋگە دەگەن ۇمتىلىسىن تۇسىندىرەدى. شەكارادا نە تۇرعىزىلاتىنىن - بەتون قابىرعا نەمەسە جەڭىل سىم قورشاۋ عانا ما، ونى ادەتتەگىدەي، پرەزيدەنت بەردىمۇحامەدوۆ شەشەدى. الايدا شەكارا تەك ينجەنەرلىك قۇرىلىمدارمەن عانا بەكىتىلگەن. حت حابارلاعانداي، شەكاراعا ىشكى ىستەر مينيسترلىگى مەن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك مينيسترلىگىنىڭ (ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك مينيسترلىگى) ارنايى جاساقتارى كوشىرىلۋدە. ستۋدەنتتەرگە قوسىمشا شاقىرۋ مەن 30 جاسقا دەيىنگى رەزەرۆشىلەردى جۇمىلدىرۋ جاريالانادى. دەگەنمەن، بيلىك اۋعانستاندى قامتيتىن ەنەرگەتيكالىق جوبالاردى ەستە ۇستايدى. ولاردى جۇزەگە اسىرۋ ەلەۋلى كىرىستى ۋادە ەتەدى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
