Túrkimenstan bıligi Aýǵanstan shekarasyn beton qabyrǵa men torly qorshaýmen qorshaýǵa daıyndalyp jatyr. Ashhabad bosqyndardyń kelýinen qorqady, negizinen shekara aımaǵynda turatyn aýǵan túrikmenderinyń ýaıymy kúsh, dep habarlaıdy "Adyrna" tilshisi.
Birneshe sebep bar: Túrkimenstan energetıkalyq jobalardy júzege asyrý úshin Reseıde tyıym salynǵan «Talıban» qozǵalysymen qarym -qatynasty damytqysy keledi; apatty epıdemıologııalyq jaǵdaıǵa baılanysty. Reseı prezıdenti Vladımır Pýtınniń Ortalyq Azııa elderine bosqyndardy qabyldaýdan bas tartý jónindegi usynysy da eskerilgen, biraq EO jaqsy tóleýge ýáde bergenimen, aýǵandyqtardyń Eýropaǵa kirmeýi basty maqsat bolyp otyr.
Ashhabad shekaradaǵy jaǵdaı baqylaýda ekenin málimdeıdi - shekarany drondardyń kómegimen kúsheıtilgen rejımde kúzetedi. Túrikmen bıligi uzaq ýaqyt boıy shekarany nyǵaıtýmen, áskerı kadrlardy daıarlaýmen aınalysty.
Sondyqtan bul máseleler boıynsha kómek suraýǵa negiz joq.
Alaıda osyndaı qıyn jaǵdaı Ashhabadty Aýǵanstanmen shekarada ınjenerlik qurylystar salý týraly oılanýǵa májbúr etti. «Hronıka Týrkmenıstana» (HT) portalynyń habarlaýynsha, bos beton qabyrǵalarǵa torly qorshaýlar salý boıynsha birneshe joba qarastyrylýda. Shekaranyń uzyndyǵy 800 shaqyrymǵa jýyq, al mundaı qurylymdardyń qurylysy qomaqty qarajat pen ýaqytty qajet etedi. Qazirgi shekaradan - tikenek symmen órilgen eki qatar tireýishten ótý ońaı. Muny Aýǵanstanda turatyn etnıkalyq túrikmender jıi qoldanǵan. Alaıda, olar jıi keri qaıtarylatyn. Shekaranyń eń álsiz ýchaskeleri-Mary aımaǵyndaǵy Seretabad oblysy (Kýshka) men Kerkı qalasynan 30 km qashyqtyqtaǵy Akına-Andhoı keden beketi. Bul eki alańdy bosqyndar men radıkaldy toptardyń sodyrlary Aýǵanstannan qarý tasymaldaý úshin paıdalanady.
Tamyz aıynyń sońynda 11 etnıkalyq túrikmen otbasy Kerkı shekara otrıadynyń jaýapty aımaǵyndaǵy qorshaýlar astynan týnnel jasap, qaýipsiz túrde túrikmen aımaǵyna ótti. Qashqyndar ustaldy. Túrkimenstan baspana bermegendikten, olardan Tájikstanǵa kóshýdi surady.
Osylaısha, túrkimen bıliginiń bul áreketin Eýropalyq Keńestiń prezıdenti Charlz Mısheldiń óz elinen qashqan aýǵandyqtardy qabyldaýǵa jáne EO qabyldaýshy elderge ýáde etken 600 mıllıon dollardaǵy óz úlesin alýǵa usynysyna jaýaby dep sanaýǵa bolady.
Shyndyǵynda, prezıdent Gýrbangýly Berdimuhamedov buǵan deıin shekaranyń sol jaǵyndaǵy adamdardy qabyldaýdan bas tartty, bul pandemııaǵa tikeleı baılanysty.
Túrikmenstan, Avstrııa jáne Tájikstannyń syrtqy saıasat jáne kóshi-qon basqarmalarynyń onlaın -forýmy kezinde aýǵan bosqyndaryna kómek kórsetý máselesi de talqylandy. Túrkimen tarapy bul másele boıynsha taǵy da naqty ustanym bildirmedi. Tek «Ashhabad halyqaralyq seriktesterdi aýǵan halqyna gýmanıtarlyq kómek kórsetýdiń ózara qolaıly joldaryn izdeýge shaqyrady» dep jarııalandy.
Sonymen qatar, bılik áli de Túrkimenstanda epıdemııa joq dep málimdeıdi, biraq aýrýhanalardyń lyq tolǵany eshkimge qupııa emes, pnevmonııamen aýyratyn naýqastar staıonarǵa PTR oń nátıje bergende jáne 50 paıyzy ókpeniń zaqymdanýymen KT skanerlengen jaǵdaıda ǵana jatqyzylady. Qalǵandary úıde emdeledi.
1 qyrkúıekten bastap mektepterde oqý tek 1-6 synyp oqýshylary úshin bastaldy. Joǵary synyp oqýshylary úshin demalys 1 qazanǵa deıin uzartyldy. Ýnıversıtetterdegi sabaqtar toqtatyldy. Ashhabadta iri saýda ortalyqtary jabyldy. Al elordada jumys isteıtin ár aımaq turǵyndaryna kirýge tyıym salyndy. Olar aqyly nemese aqysyz demalysqa jiberildi. HVQ Túrkimenstanǵa COVID-19 pandemııasymen kúresý úshin 325 mıllıon dollar bóldi.
Alaıda bosqyndardy qabyldaýdan bas tartýdyń naqty sebebi basqa máselede jatyr. Túrikmen bıligi Aýǵanstanda turatyn etnıkalyq túrikmender Keńes ókimeti kezinde ata-babalary tastap ketken jerlerin ózderine qaıtaryp alady dep qorqady.
Álbette, bul Túrkimenstan bıliginiń Aýǵanstannan senimdi túrde oqshaýlanýǵa jáne sol jaqtan kez kelgen qaýiptiń enýine jol bermeýge degen umtylysyn túsindiredi. Shekarada ne turǵyzylatynyn - beton qabyrǵa nemese jeńil sym qorshaý ǵana ma, ony ádettegideı, prezıdent Berdymuhamedov sheshedi. Alaıda shekara tek ınjenerlik qurylymdarmen ǵana bekitilgen. HT habarlaǵandaı, shekaraǵa Ishki ister mınıstrligi men Ulttyq qaýipsizdik mınıstrliginiń (Ulttyq qaýipsizdik mınıstrligi) arnaıy jasaqtary kóshirilýde. Stýdentterge qosymsha shaqyrý men 30 jasqa deıingi rezervshilerdi jumyldyrý jarııalanady. Degenmen, bılik Aýǵanstandy qamtıtyn energetıkalyq jobalardy este ustaıdy. Olardy júzege asyrý eleýli kiristi ýáde etedi.
"Adyrna" ulttyq portaly
