Ашхабад ауған босқындарын қабылдаудан бас тартты

2615
Adyrna.kz Telegram

Түркіменстан билігі Ауғанстан шекарасын бетон қабырға мен торлы қоршаумен қоршауға дайындалып жатыр. Ашхабад босқындардың келуінен қорқады, негізінен шекара аймағында тұратын ауған түрікмендеріның уайымы күш, деп хабарлайды "Адырна" тілшісі.

Бірнеше себеп бар: Түркіменстан энергетикалық жобаларды жүзеге асыру үшін Ресейде тыйым салынған «Талибан» қозғалысымен қарым -қатынасты дамытқысы келеді; апатты эпидемиологиялық жағдайға байланысты. Ресей президенті Владимир Путиннің Орталық Азия елдеріне босқындарды қабылдаудан бас тарту жөніндегі ұсынысы да ескерілген, бірақ ЕО жақсы төлеуге уәде бергенімен, ауғандықтардың Еуропаға кірмеуі басты мақсат болып отыр.

Ашхабад шекарадағы жағдай бақылауда екенін мәлімдейді - шекараны дрондардың көмегімен күшейтілген режимде күзетеді. Түрікмен билігі ұзақ уақыт бойы шекараны нығайтумен, әскери кадрларды даярлаумен айналысты.

Сондықтан бұл мәселелер бойынша көмек сұрауға негіз жоқ.

Алайда осындай қиын жағдай Ашхабадты Ауғанстанмен шекарада инженерлік құрылыстар салу туралы ойлануға мәжбүр етті. «Хроника Туркменистана» (ХТ) порталының хабарлауынша, бос бетон қабырғаларға торлы қоршаулар салу бойынша бірнеше жоба қарастырылуда. Шекараның ұзындығы 800 шақырымға жуық, ал мұндай құрылымдардың құрылысы қомақты қаражат пен уақытты қажет етеді. Қазіргі шекарадан - тікенек сыммен өрілген екі қатар тіреуіштен өту оңай. Мұны Ауғанстанда тұратын этникалық түрікмендер жиі қолданған. Алайда, олар жиі кері қайтарылатын. Шекараның ең әлсіз учаскелері-Мары аймағындағы Серетабад облысы (Кушка) мен Керки қаласынан 30 км қашықтықтағы Акина-Андхой кеден бекеті. Бұл екі алаңды босқындар мен радикалды топтардың содырлары Ауғанстаннан қару тасымалдау үшін пайдаланады.

Тамыз айының соңында 11 этникалық түрікмен отбасы Керки шекара отрядының жауапты аймағындағы қоршаулар астынан туннель жасап, қауіпсіз түрде түрікмен аймағына өтті. Қашқындар ұсталды. Түркіменстан баспана бермегендіктен, олардан Тәжікстанға көшуді сұрады.

Осылайша, түркімен билігінің бұл әрекетін Еуропалық Кеңестің президенті Чарльз Мишельдің өз елінен қашқан ауғандықтарды қабылдауға және ЕО қабылдаушы елдерге уәде еткен 600 миллион доллардағы өз үлесін алуға ұсынысына жауабы деп санауға болады.

Шындығында, президент Гурбангулы Бердімұхамедов бұған дейін шекараның сол жағындағы адамдарды қабылдаудан бас тартты, бұл пандемияға тікелей байланысты.

Түрікменстан, Австрия және Тәжікстанның сыртқы саясат және көші-қон басқармаларының онлайн -форумы кезінде ауған босқындарына көмек көрсету мәселесі де талқыланды. Түркімен тарапы бұл мәселе бойынша тағы да нақты ұстаным білдірмеді. Тек «Ашхабад халықаралық серіктестерді ауған халқына гуманитарлық көмек көрсетудің өзара қолайлы жолдарын іздеуге шақырады» деп жарияланды.

Сонымен қатар, билік әлі де Түркіменстанда эпидемия жоқ деп мәлімдейді, бірақ ауруханалардың лық толғаны ешкімге құпия емес, пневмониямен ауыратын науқастар стационарға ПТР оң нәтиже бергенде және 50 пайызы өкпенің зақымдануымен КТ сканерленген жағдайда ғана жатқызылады. Қалғандары үйде емделеді.

1 қыркүйектен бастап мектептерде оқу тек 1-6 сынып оқушылары үшін басталды. Жоғары сынып оқушылары үшін демалыс 1 қазанға дейін ұзартылды. Университеттердегі сабақтар тоқтатылды. Ашхабадта ірі сауда орталықтары жабылды. Ал елордада жұмыс істейтін әр аймақ тұрғындарына кіруге тыйым салынды. Олар ақылы немесе ақысыз демалысқа жіберілді. ХВҚ Түркіменстанға COVID-19 пандемиясымен күресу үшін 325 миллион доллар бөлді.

Алайда босқындарды қабылдаудан бас тартудың нақты себебі басқа мәселеде жатыр. Түрікмен билігі Ауғанстанда тұратын этникалық түрікмендер Кеңес өкіметі кезінде ата-бабалары тастап кеткен жерлерін өздеріне қайтарып алады деп қорқады.

Әлбетте, бұл Түркіменстан билігінің Ауғанстаннан сенімді түрде оқшаулануға және сол жақтан кез келген қауіптің енуіне жол бермеуге деген ұмтылысын түсіндіреді. Шекарада не тұрғызылатынын - бетон қабырға немесе жеңіл сым қоршау ғана ма, оны әдеттегідей, президент Бердымұхамедов шешеді. Алайда шекара тек инженерлік құрылымдармен ғана бекітілген. ХТ хабарлағандай, шекараға Ішкі істер министрлігі мен Ұлттық қауіпсіздік министрлігінің (Ұлттық қауіпсіздік министрлігі) арнайы жасақтары көшірілуде. Студенттерге қосымша шақыру мен 30 жасқа дейінгі резервшілерді жұмылдыру жарияланады. Дегенмен, билік Ауғанстанды қамтитын энергетикалық жобаларды есте ұстайды. Оларды жүзеге асыру елеулі кірісті уәде етеді.

"Адырна" ұлттық порталы

Пікірлер