بۇگىن — قازاقستان حالقىنىڭ تىلدەرى كۇنى. بۇرىن 22 قىركۇيەكتە اتاپ وتىلەتىن بۇل مەرەكە 2017 جىلدىڭ 31 قازانى كۇنگى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا مەرەكە كۇندەر تىزبەسىن بەكىتۋ تۋرالى» №689 قر ۇكىمەتىنىڭ قاۋلىسىنا سايكەس 5 قىركۇيەكتە تويلاناتىن بولدى.
ءتىل مەرەكەسىنىڭ 5 قىركۇيەك بولىپ بەلگىلەنۋىنىڭ دە وزىندىك سەبەبى بار. بۇل كۇن - "ۇلتتىڭ ساقتالۋىنا دا، جوعالۋىنا دا سەبەپ بولاتىن نارسەنىڭ قۋاتتىسى - ءتىل" دەپ ۇلاعاتتى ءسوز قالدىرعان، قازاق حالقىنىڭ تاعدىرى، ءتىلى ءۇشىن كۇرەسكەن الاش ارىسى، ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ تۋعان كۇنى.
قازاقتىڭ ادەبيەت زەرتتەۋشى عالىمى، تۇركىتانۋشى، پۋبليتسيست، پەداگوگ، اۋدارماشى، قوعام قايراتكەرى احمەت بايتۇرسىنۇلى 1872 جىلى 5 قىركۇيەكتە قازىرگى قوستاناي وبلىسى، جانگەلدى اۋدانى، سارىتۇبەك اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن.
"...وزگە وقىعان مىرزالار شەن ىزدەپ جۇرگەندە، قورلىققا شىداپ، قۇلدىققا كونىپ، ۇيقى باسقان قالىڭ قازاقتىڭ ۇلت نامىسىن جىرتىپ، ۇلتتىق ارىن جوقتاعان پاتشا زامانىندا جالعىز-اق احمەت ەدى" دەپ ساكەن سەيفۋللين باعا بەرگەن قازاقتىڭ اسىل ۇلى احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ تۋعان كۇنى ەلىمىزدە ءتىل مەرەكەسىمەن قوسا تويلاناتىنى قالىڭ قازاق ءۇشىن وتە قۋانىشتى جاعداي.
احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ ساياسي قىزمەت جولى 1905 جىلى باستالعان. 1905 جىلى قوياندى جارمەڭكەسىندە جازىلىپ، 14500 ادام قول قويعان قارقارالى پەتيتسياسى (ارىز-تىلەگى) اۆتورلارىنىڭ ءبىرى دە احمەت بولاتىن. قارقارالى پەتيتسياسىندا سول كەزدەگى قازاق جۇرتشىلىعىنىڭ مۇددەسى قامتىلعان ەدى. پەتيتسيادان كەيىن جاندارمدىق باقىلاۋعا الىنعان بايتۇرسىنۇلى 1909 جىلى 1 شىلدەدە گۋبەرناتور تروينيتسكيدىڭ بۇيرىعىمەن تۇتقىندالىپ، سەمەي تۇرمەسىنە جابىلدى. رەسەي ءىىم-ءنىڭ ەرەكشە كەڭەسى 1910 جىلى 19 اقپاندا احمەتتى قازاق وبلىستارىنان تىس جەرگە جەر اۋدارۋ جونىندە شەشىم قابىلدادى. وسى شەشىمگە سايكەس احمەت بايتۇرسىنۇلى ورىنبورعا 1910 جىلى 9 ناۋرىزدا كەلىپ، 1917 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن سوندا تۇردى.
ۇلت ۇستازى اتانىپ، سوڭىنا وشپەس ءىز قالدىرعان احمەت 1937 جىلى جەلتوقساندا جازىقسىز اتىلىپ كەتتى.
اقىننىڭ العاشقى كىتابى - «قىرىق مىسال» 1909 جىلى جارىق كورگەن. حالقىن «ماسا» بوپ وياتقان احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ قازاق ادەبيەتىنىڭ دامۋ كەزەڭدەرىن عىلىمي نەگىزدە توپتاپ بەرگەن. «ادەبيەت تانىتقىش» - سان-سالالى ادەبيەت تابيعاتىن جان-جاقتى اشىپ، تالداپ-تۇسىندىرگەن عىلىمي زەرتتەدى. بايتۇرسىنۇلى «ادەبيەت تانىتقىشىمەن» قازاق ادەبيەتتانۋ عىلىمىنىڭ نەگىزىن سالدى.
سونداي-اق ول - ادەبيەت تاريحىنىڭ مۇراسىن، اۋىز ادەبيەتى ۇلگىلەرىن جيناعان زەرتتەۋشى عالىم. كوركەمدىگى ايرىقشا «ەر سايىن» جىرى (1923) مەن قازاق تاريحىنىڭ ءتورت ءجۇز جىلىن قامتيتىن «23 جوقتاۋ» جيناعىن (1926) كىتاپ ەتىپ شىعاردى. وسىلايشا ول قازاق ءتىلىنىڭ ءتىل بولىپ قالىپتاسۋىنا، ونىڭ دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوستى.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
