الەم حالقى كوروناۆيرۋس دەرتىمەن كۇرەسىپ جاتقالى بۇگىندە ەكى جىلعا تاياپ كەلەدى. وسى جىلدار ىشىندە ىندەتكە توسقاۋىل قويار ءتۇرلى ارەكەت جاسالعانىمەن، ناتيجە از. «Covid-19» اۋرۋىنا شالدىعىپ جاتقانداردىڭ كۇننەن-كۇنگە سانى كوبەيمەسە، ازاياتىن ءتۇرى جوق. عىلىمى، ەكونوميكاسى دامىعان ەلدەر ءالى دە اۋرۋدىڭ بەتىن تولىق قايتارا الماۋدا. اۋرۋمەن قاتار ءار ەلدە حالىقتىڭ وي-ساناسىن جاڭىلىستىراتىن جالعان اقپاراتتار دا جارىسىپ تاراۋدا. مۇنداي اقپاراتتاردىڭ كەسىرىنەن قوعام بيلىك پەن رەسمي وكىلدەرگە سەنۋدەن قالىپ بارادى. دۇربەلەڭ بولعان شاقتا حالىق تا جالعان اقپاراتقا سەنۋدى كوبەيتىپ، بىلمەستىك تانىتۋدا. ەندەشە، تاريحتا قالار ىندەت جايىندا قانداي جالعان اقپاراتتاردىڭ بولعانىن تارازالايىق.
دەرت شارپىعان العاشقى ۋاقىتتا ەڭ كوپ تارالعان قاۋەسەت بۇل – «كوروناۆيرۋس زەرتحانادا قولدان جاسالعان اۋرۋ». بۇل ماسەلەگە بايلانىستى ايتىلاتىن ءتۇرلى تۇجىرىمداردىڭ سانى كوپ. سونىڭ نەگىزگى ەكەۋى بۇل ۆيرۋس قىتاي عالىمدارىنىڭ نەمەسە اقش اسكەريلەرىنىڭ ويلاپ تاپقان باكتەريولوگيالىق قارۋى. نەگىزگى رەسمي مالىمەتتەر بويىنشا، قاۋىپتى ينفەكتسيا قىتايدىڭ ۋحان قالاسىندا پايدا بولىپ، ادامدارعا جارقاناتتاردان تاراعان. 2015 جىلى قاراشا ايىندا ايگىلى بريتاندىق عىلىمي «Nature» اتتى جۋرنال باسىلىمىندا اۆتورلارى سولتۇستىك كارولينا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ون شاقتى عالىمدارى بولاتىن «عالىمدار تۇماۋدىڭ اسا قاۋىپتى ءتۇرىن ويلاپ تاپتى» دەگەن ماقالاسى جارىق كوردى. ادامدارعا تەز جۇعىپ، ءتىپتى ولىمگە اكەلەتىن بۇل ۆيرۋستى قىتايداعى جارقاناتتىڭ وكپەسىنەن الىنعان ۆيرۋسپەن شاعىلىستىرىپ، ناتيجەسىندە مۋتانت ۆيرۋس پايدا بولعان. بۇل ماقالانىڭ باسىلىم بەتىنە شىققانىنا التى جىل كولەمىندەي بولدى دەسەك، عالىمداردىڭ ماقالاسى قانداي ماقساتتا جاريالانعان دەگەن وي كەلەدى. ۆيرۋس قولدان جاسالدى دەگەن قاۋەسەتتەر كوپ تاراعان كەزدە، قىتاي مەن اقش ەلدەرىنىڭ باسشىلارى كىنانى ءبىر-بىرىنە سىلتەگەن ەدى. كەيىن اقش سەناتورى توم كوتتون عالىمداردىڭ لابوراتورياداعى ۆيرۋستى باقىلاي الماي قالۋىنان، ۋحاندا جاپپاي اۋرۋ تارادى ما دەگەن ساۋالعا بىلاي دەپ جاۋاپ قايىرادى: «بيولوگيالىق قاۋىپ تۇرعىسىنان ءتورتىنشى دارەجەلى سانالاتىن، اسا قاتەرلى ميكرواعزالارمەن جۇمىس ىستەيتىن قىتايدىڭ بىردەن-ءبىر سۋپەر زەرتحاناسى ۋحان قالاسىندا ورنالاسقان. باسقا جەردە ونداي لابوراتوريا جوق. وزدەرىڭىز باعامداي بەرىڭىزدەر». بىراق بۇل قاۋەسەت تاراعان العاشقى ساتتەردە-اق قىتاي ماماندارى مۇنى تەرىسكە شىعاردى. كەيىن دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى مەن باسقا دا مەملەكەتتەر بۇل شەشىمدى قۇپتادى. رەسمي دەرەك بويىنشا، «Covid -19» ۆيرۋسى قولدان جاسالعان اۋرۋ دەگەن اقپارات جالعان بولىپ سانالادى. بۇل جاعدايدى قاستاندىق دەپ ويلايتىن بولساق تا، قازىر ەشقانداي ەلگە دە بۇل ىندەت پايدا اكەلىپ جاتقان جوق. اۋرۋى اسقىنعان ەلدەردىڭ ەكونوميكاسى تۇرالاپ، حالىق سانىنىڭ كوپشىلىك بولىگىن جوعالتۋدا.
ۆيرۋس الەمدى شارپىپ جاتقان العاشقى كەزدە ءدال وسى قىتايدىڭ ۋحان قالاسىندا كوپتەگەن جالعان اقپاراتتار تاراپ جاتتى. سونىڭ ءبىرى – سۋدا ءجۇزۋ كوروناۆيرۋستى جويادى. بۇل قاۋەسەت قىتايدىڭ ءجۇزۋ سپورتشىسى سۋن يانعا بايلانىستى تارادى. سپورتشىنىڭ قحر-نىڭ ۇلتتىق مەديتسينا كوميسسياسىنا ۆيرۋسقا قارسى قۇرىلعى ويلاپ تابۋ ءۇشىن ەرىكتى رەتىندە شاقىرىلعانى تۋرالى اقپاراتتار Whatsapp جەلىلەرىندە تاراعان ەدى. بىراق، بۇل اقپارات تۋرالى رەسمي وكىلدەردەن جاۋاپ تا بولمادى. جۇزۋمەن اينالىسۋ كوروناۆيرۋستى جوياتىنىن ءتىپتى ددسۇ-دا ناقتى اقپارات كوزى بەرىلمەگەن.
ءۇي جانۋارلارى ۆيرۋستى تاراتادى. وڭتۇستىك كورەيا ەلى ىندەتتىڭ جانۋارلار ارقىلى تارالىپ، الەمگە ۇلكەن شىعىن مەن زيان ءتونۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتىپ قاۋىپتەنگەن ەدى. بىراق ناقتى دالەلدەر كەلتىرىلمەدى. كەيىن گونكونگتە ءوز يەسىنەن ۆيرۋس جۇقتىرعان يتكە تالداۋ جاسالدى. ناتيجەسىندە، عالىمدار ءۇي جانۋارلارىنا كوروناۆيرۋس جۇعادى، بىراق ادامعا تاراتپايدى دەگەن قورىتىندىعا كەلگەن. بۇل قاۋەسەتتەردەن كەيىن الەمدىك باق-دا ءۇي جانۋارلارىنا قاتىستى دەرەكتەر كەزەكپەن-كەزەك جاريالانىپ جاتتى. بىراق، ددسۇ-ى جانۋارلارعا شاڭ جۋىتپادى. مۇنداي تۇجىرىمعا كەلۋدىڭ نەگىزى ءارى تولىق دالەلدىڭ جوعىن ايتقان ەدى. تەك ءۇي جانۋارلارىمەن بايلانىستا گيگيەنالىق تالاپتاردى ساقتاسا بولعانى دەپ مالىمدەمە جاسادى. شوشقا تۇماۋى، قۇس تۇماۋى بار دەسەك، سونىمەن قاتار كوروناۆيرۋستى جارقاناتتان كورەتىن كەيبىر ساراپشى-ماماندار ءالى دە بولسا، جانۋارلاردان سەكەم الادى. ويتكەنى، بۇل ۆيرۋستىڭ وشاعى وتكەن جىلى قاراشا ايىندا دانياداعى بىرنەشە فەرمادان تابىلىپ، ميلليونداعان كۇزەننىڭ كوزىن جويعىزدى. ۇلىبريتانيا مەن اقش-تا ءۇي جانۋارلارىنان دا قاۋىپتى ۆيرۋس تابىلدى. بۇل پىكىرلەر ىقتيمالدىعى بار، بىراق ناقتىلانباعان دۇنيە. سوندىقتان، اركىمنىڭ بولجامى ءارتۇرلى.
قاۋىپتى كەزەڭ بولعان العاشقى ءساۋىر-مامىر ايلارىندا قىتايدىڭ يۋننان پروۆينتسياسىندا جاڭا حانتاۆيرۋس سيندرومى تۋرالى دەرەك بۇكىل Whatsapp توپتارىندا ءبىر مەزەتتە تاراپ كەتتى. اۆتوبۋستا كورشى پروۆينتسياعا كەتىپ بارا جاتقان ەر ادامنىڭ جاعدايى كۇرت ناشارلاپ، قايتىس بولعان. ناتيجەسىندە دارىگەرلەر تۇرعىننان كەمىرگىشتەر اراسىندا ءزار ارقىلى جۇعاتىن ۆيرۋس وسى حانتاۆيرۋس كارديوپۋلمونالدى سيندروم ەكەنىن انىقتاعان. سيندروم اۋا ارقىلى دەنى ساۋ ادامنىڭ اراسىندا وتە تەز تارايدى ەكەن دەگەن اقپاراتتار پايدا بولدى. كوروناۆيرۋس از بولعانداي، ەندى جاڭا ىندەتتىڭ تۇرىنەن قورىققاندار ەلدە كوبەيدى. بىراق، شىنتۋايتىندا بۇل ۆيرۋس قىتايدا تەك ءبىر-ەكى ادامعا جۇعۋمەن شەكتەلگەن ەدى. ءبىر ادامعا جۇعۋ ارقىلى تابىلعان ۆيرۋس بۇكىل الەمگە تارايدى دەگەن جالعان اقپاراتتار ادامداردىڭ زارەسىن ۇشىردى. تەكسەرىلمەگەن اقپاراتتاردى تاراتقان باسىلىم بەتتەرىنىڭ اسەرى بۇكىل الەمنىڭ نەگىزسىز دۇرلىگۋىنە اكەلدى.
تىكۇشاق ارقىلى دەزينفەكتسيا. بۇل حالىقارالىق جالعان اقپارات. سەبەبى، ءارتۇرلى تىلدە بىرنەشە ەلدە تارالعان. «بۇگىن ساعات 23:00-دەن ساعات 05:00-گە دەيىن تىكۇشاقتار دەزينفەكتسيا جاساۋ ماقساتىندا ءدارى-دارمەك شاشادى، تەرەزەلەر مەن بالكوندار جابىق بولۋ كەرەك. ساعات 23:00-دەن كەيىن دالاعا شىعۋعا بولمايدى. اسكەري بولىمنەن حابارلادى» -دەگەن حابارلاما الەۋمەتتىك جەلىلەردە ناۋرىز ايىندا وتە كوپ تارادى. 17 ناۋرىز كۇنى قر-نىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى بۇل اقپاراتتى جوققا شىعاردى. قوعام بۇل جالعان اقپاراتتىڭ تەك ءبىزدىڭ ەلدە ەمەس، باسقا دا كورشى ەلدەردە تاراعانىن بىلمەگەن ەدى. 11-ناۋرىزدا گرۋزيا، 16-17 ناۋرىزدا رەسەي، ۋكراينا، تاجىكستان، وزبەكستان ەلدەرى بۇل اقپاراتتى رەسمي تۇردە جوققا شىعاردى. سونىمەن قوسا، ءارى دە جاتقان پەرۋ مەن ءباا، اقش، شۆەيتساريا، ءۇندىستان سياقتى شەتەلدەردە دە بۇل قاۋەسەتتى جالعان دەپ رەسمي مالىمدەگەن. ازىرشە، بۇل تاجىربيەنى ەشقانداي ەل قولدانباعان جانە پايداسى تۋرالى دا ناقتى دەرەك جوق. سوڭعى كەزدە ۆيرۋس تاراتاتىن تىكۇشاق تۋرالى الىپ-قاشپا اڭگىمەلەر كوبەيدى. ءار جەردە ۆيدەوعا تۇسىرىلگەن تىكۇشاقتار الەۋمەتتىك جەلىلەردە قىزۋ تالقىلاۋدا. الايدا، قر قورعانىس مينيسترلىگى مەن دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى بۇل اقپاراتتى جوققا شىعاردى.
كەلەسى جالعان قاۋەسەتتەردىڭ ءبىرى-ۆيرۋستى جويۋعا ءزىمبىر، سارىمساق، پياز كومەكتەسەدى دەگەن. وكىنىشكە وراي، بۇل اقپارات جالعىز ءبىزدىڭ قوعامدا ەمەس، الەمنىڭ كوپ ەلىندە ورىن العان بولاتىن. ددسۇ-ى سارىمساق، پياز سونىڭ ىشىندە ءزىمبىردىڭ كوروناۆيرۋستىڭ الدىن الاتىنى تۋرالى عىلىمي دالەلى جوق دەپ شورت كەستى. ءزىمبىردى اتالعان تاعام ونىمىنە اللەرگياسى بار ادامدار، گاستريت، اسقازان جولدارى، باۋىر، جۇرەك-قان تامىرلارىندا اقاۋ بار ادامدارعا قولدانۋعا تىيىم سالىنعان. ولاردىڭ ەشقانداي زيانى جوق، تەك مۇنداي ىندەتتىڭ جالعىز ەمى وسىلار ەكەنىنە دالەل جوق. وتكەن جىلى وسى اقپاراتتىڭ ارقاسىندا ءساۋىر، مامىر ايلارىندا ءزىمبىردىڭ 1 كگ 15-20 مىڭ تەڭگەگە كوتەرىلگەن. دارىگەرلەردىڭ ايتۋى بويىنشا، سارىمساق پەن ءزىمبىردى كوپ قولدانۋ اس قورىتۋ، اۋىز قۋىسى، بۇيرەك اۋرۋلارىن تۋىنداتۋى مۇمكىن. سوندىقتان ءداستۇرلى مەديتسينانى جالاۋ ەتىپ، جاڭىلىسۋدىڭ ءجونى جوق.
اسىرەسە، مۇنداي فەيك اقپاراتتار جەكەلەنگەن ادامدار تۋرالى دا بولدى. مىسالى، «Covid-19» دەرتىمەن قاتار اتى كوپ اتالعاندار بيلل گەيتس پەن يلون ماسك. ولاردىڭ ىندەت تۋرالى ايتقان پىكىرلەرى ءتۇرلى جەلىلەردە وزگەرتىلىپ تارادى. ءتىپتى، اتاقتى مۋلتفيلم «سيمپسون» كادرلارىنان فوتوشوپ جاساپ، كوروناۆيرۋس اتاۋى بۇرىننان بولعانىن كورسەتكىسى كەلگەندەر كەزدەستى.
ەڭ اۋقىمدى فەيك اقپاراتتار - 5G مەن چيپتەۋ. الەمنىڭ بارلىق ەلىندە تارالعان. ەلىمىزدە دە بۇل قاۋەسەتتىڭ تولقىنى ءالى باسىلماي تۇر. «قازاقستاندا الدەبىر مەديتسينالىق نىساننىڭ ۇستىندە بەلگىسىز قۇرالدار تۇر. قازاقستانعا تاجىربيە جاساپ جاتىر ەكەن. وسىنداي قۇرىلعىلاردى نۇر-سۇلتان، الماتى، شىمكەتكە ورنالاستىرىپتى. 5G ۆيرۋس تاراتادى. يلون ماسك ۇشىرعان قۇرىلعىلار ينتەرنەت تاراتپايدى، چيپتەيدى ەكەن» نەمەسە «ادامدارعا ءچيپتى ۆاكتسينا ارقىلى سالىپ جاتىر، ۆاكتسينا سالعانداردىڭ ءومىرى ۇزاققا بارمايدى». بۇل سوزدەردى قوعامدا ارقايسىمىز ەستىپ جۇرگەن جايىمىز بار. حالىق بۇل كۇندە 5G مەن ۆاكتسينانى ناۋبەت رەتىندە كورەدى. بىراق، چيپ ەنگىزۋ بۇل كۇنى جاڭالىق ەمەس. سەبەبى، چيپ ءۇي جانۋارلارىنا دا، اۋىل شارۋاشىلىعىندا دا قولدانىلعان جايت. ءتىپتى، ادامعا العاش چيپ ورنالىستىرۋ 1998 جىلى ۇلىبريتانيادا جۇزەگە اسقان. حالىقتىڭ قورقۋ سەبەبى، جەلىدە تاراپ جاتقان قاۋەسەتتىڭ سيۋجەتى مىناداي: «كەز كەلگەن ادامعا ۆيرۋسقا قارسى ۆاكتسينا ەككەن كەزدە، ونىڭ اعزاسىنا قوسىمشا ميكروچيپ ەنەدى. وسىدان سوڭ ىسكە 5G قوسىلادى. وسىنىڭ ارقاسىندا ميكروچيپ ارقىلى سيگنالدار تارايدى». بۇل اقپاراتتاردى بەلگىلى ادامدار جاريالاپ ءجۇر. بىراق، رەسمي دەرەكتەر بويىنشا، ەگەر ميكروچيپ ادام اعزاسىندا ەنەتىن بولسا، ونى سىرتتان باقىلايتىن تەحنولوگيانىڭ كۇشى ءالى پايدا بولعان جوق. ادەتتە، چيپ ادامنىڭ قولىنا، ال، ءۇي جانۋارلارىنىڭ جوتاسىنا قويىلادى. عالىمدار ادامدى باقىلاپ باسقارۋدا ميكروچيپتەن گورى جانىندا جۇرگەن ۇيالى تەلەفونى وتە قولايلى ءارى قاۋىپتى ەكەنىن ايتادى. بۇل تاقىرىپقا بايلانىستى ايتىلار جايتتار وتە كوپ.
العاشقى قيىن كەزدەردە قازاقستاندىقتارعا كومەك رەتىندە 42500 تەڭگە بەرىلگەنى ەسىمىزدە. بۇل تۋرالى قوعامدا جاقتاعاندار مەن داتتاعاندار، ءتىپتى مازاق قىلعاندار دا بولدى. پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا اتالعان كومەك تەك تابىس كوزىنەن ايىرىلعاندارعا ارنالعان. قولى جەتكەندەر الدى، قولى جەتپەگەندەر قالدى.
توتەنشە جاعداي اياقتالسا دا، كەيىنگى كەزدەرى 42500 تەڭگە ەكىنشى رەت، ءۇشىنشى رەت تاراتىلادى دەگەن قاۋەسەتتەر جوق ەمەس. ءتۇرلى تەلەگرام-بوتتار كانالدارى ءوز ستاتۋسىڭىزدى تەكسەرىپ، ەكىنشى، ءۇشىنشى مارتە الىڭىز دەگەن جالعان اقپاراتتار تارادى. بۇل كەزدە حالىقتىڭ مەديساۋاتتالىعى قانداي دەڭگەيدە ەكەنى كورىندى. پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ 42500 تەڭگە تەك توتەنشە جاعداي كەزىندە بەرىلەتىنى تۋرالى ايتقان ەدى. ال، توتەنشە جاعداي رەجيمى ەلىمىزدە 2020 جىلدىڭ 6-شى ناۋرىزى مەن 11-ءشى مامىر ارالىعىندا ورناعان ەدى. ءالى كۇنگە دەيىن بۇل تولەماقىدان ءۇمىت كۇتەتىندەر از ەمەس.
ەپيدەميولوگيالىق احۋال كەزىندە مىسقا بايلانىستى جالعان اقپاراتتار دا بولدى. بارلىق قولداناتىن بۇيىمدار مىستان جاسالۋى كەرەك. ويتكەنى، مىستىڭ بەتىندە كوروناۆيرۋس تۇرمايدى ەكەن دەگەن قاۋەسەتتەر دە جالعان بولدى. تاعى ءبىر جايت، وسى جىلدىڭ باسىندا ميا وسىمدىگىنىڭ كوروناۆيرۋستى جوياتىنى تۋرالى جالعان اقپاراتتار قازاق ءتىلدى سايتتاردا جارىسا جازىلدى. عالىمدار بۇل ماسەلەنىڭ دە عىلىمي تۇرعىدا دالەلدەنبەگەنىن ايتادى. الايدا، ميا تامىرىنىڭ بويىندا كەزدەسەتىن گليتسيرريزين قىشقىلى ۆيرۋستى باسەڭدەتە الاتىنىن ايتادى.
ويعا سىيمايتىن تاعى ءبىر قاۋەسەتتىڭ ءتۇرى قۇراننان «پايعامبار جىبەرگەن كىرپىكتى» تاۋىپ، سۋمەن ىشكەن ادامعا كوروناۆيرۋس مۇلدەم جولامايتىنى. كوپ وتپەي، بۇل اقپاراتتىڭ دا مۇلدەم اقىلعا قونىمسىز جالعان اقپارات ەكەنى ايتىلدى.
سوڭعى ۋاقىتتا تاعى دا كوپ تالقىعا ءتۇسىپ جاتقان جاڭالىقتىڭ ءبىرى – ۆيرۋسقا قارسى «يۆەرمەك» پرەپاراتى. قازىر ءوز-ءوزىن ەمدەيتىندەر كوبەيگەن. اقتوبەدە جان-جانۋارلارعا ارنالعان ءدارىحانالاردان اتالمىش ءدارىنىڭ كوپتەپ ساتىلاپ جاتقانى ايتىلۋدا. تۇرعىندار ءتۇرلى قاۋەسەتتەرگە سەنىپ، وسى ءدارىنى الىپ ۇيدەن ەمدەلمەك بولعان. الايدا، كوبىنىڭ اۋرۋى اسقانىپ كەتكەن دەسەدى. ماماندار «يۆەرمەك» پرەپاراتىنىڭ ادام دەنساۋلىعىنا وتە زيان ەكەنىن ەسكەرتتى.
وسى اتالعان جالعان اقپاراتتاردىڭ وزدىگىنەن پايدا بولمايتىنى بەلگىلى. مۇنداي قوعام اراسىنداعى دۇرلىكپە-اڭگىمەلەردى تۋىنداتاتىن قاۋەسەتتىڭ يەسى بار. جالعان اقپاراتتارمەن كۇرەسۋ- ءدال وسى ادامداردى جاۋاپقا تارتۋمەن شەشىلەدى. اقپاراتتى تۇتىنۋشىلاردىڭ كوبى مالىمەت كوزىنىڭ راس-وتىرىگىن اجىراتا المايدى. كوپ ادام فەيك اقپاراتتاردى تاراتۋ ارقىلى قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلاتىنىنان بەيحابار. مىسالى، وڭتۇستىك كورەيادا سوڭعى ۋاقىتتا كوروناۆيرۋسقا بايلانىستى جالعان اقپارات تاراتۋشىلاردىڭ سانى ءبىرتالاي ازايعان. وعان سەبەپ، ەلدەگى قاتاڭ زاڭدار. توتەنشە رەجيم كەزىندە پوليتسيا باسقارماسىندا كوروناۆيرۋسپەن بايلانىستى قىلمىستارمەن اينالىساتىن ارنايى ءبولىم اشىلعان بولاتىن. ىندەت جايىندا جالعان اقپاراتتى قاداعالاۋمەن بۇكىل ەل بويىنشا 46 قىزمەتكەر اينالىسادى. ولار ازاماتتاردان كەلىپ تۇسكەن ارىزدار بويىنشا جۇمىس ىستەيدى. قاۋەسەت تاراتقانداردى تۇرمەگە قاماۋ – ەڭ اۋىر جازا دەسەك، الەۋمەتتىك جەلىدە تاراتقان جالعان اقپاراتىنىڭ سالدارى مەن اۋىرلىعىنا قاراي ءبىر جىلدان جەتى جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرىلادى. سونىمەن قاتار، ادام ناۋقاسپەن قاتىناستا بولماعانىن جاسىرىپ، باسقالارعا ءوز كەسىرىن تيگىزسە، ەكى جىلعا تۇرمەگە توعىتىلادى. ەڭ جەڭىل جازا -88 دوللار كولەمىندەگى ايىپپۇل. قازاقستاندا دا جالعان اقپارات تاراتقانى ءۇشىن 20 اەك كولەمىندە ايىپپۇل تولەۋدەن باستاپ، ءبىر جىلدان جەتى جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرۋ شاراسى قاراستىرىلعان. بۇل جازا ءبىزدىڭ ەلىمىزدە 2015 جىلدان بەرى 274-باپقا ساي ەنگىزىلە باستادى. وسى باپقا بايلانىستى وتكەن جىلى تۇركىستان وبلىسىندا Whatsapp جەلىسىندەگى «سارىاعاش اۋدانىندا تۇستەن كەيىن ۆيرۋس سەبىلەدى ەكەن، بالالارىڭىزدى دالاعا شىعارماڭىزدار» دەگەن قاۋەسەت اقپاراتى ءۇشىن وتىرار اۋدانىنىڭ 1973 جىلعى ازاماتشاسى اكىمشىلىك جاۋاپقا تارتىلعان بولاتىن.
ەلىمىزدەگى توتەنشە احۋالدى پايدالانىپ، جۇرتتى نەگىزسىز دۇرلىكتىرەتىن جاۋاپكەرشىلىكسىز ادامدار وتە كوپ. تارالعان جالعان قاۋەسەتتەرگە حالىقتىڭ كوپشىلىگى سەنگىش كەلەدى. ويتكەنى، ادام اقپاراتتى ەموتسيامەن قابىلدايدى. بۇگىندە، الدىنا بەرىلگەن اقپاراتقا اناليز جاساي الاتىندار از. وسىنىڭ كەسىرىنەن قوعامداعى جاڭالىقتاردىڭ شىن-وتىرىگىن ايىرۋدى بىلمەيمىز. قورىتا ايتقاندا، جالعان اقپاراتقا سەنگەننەن دە، جالعان اقپاراتتى تاراتقاننان دا كەلەر پايدا جوق.
سۇيكىم اياپبەرگەنقىزى
