قىتاي اۋىلشارۋاشىلىعى جەرلەرىنىڭ كولەمى بويىنشا الەمدە ءبىرىنشى ورىندا تۇرادى ەكەن. ال، قىتاي ءوزىنىڭ اۋىلشارۋاشىلىعى جەرلەرىن ءتيىمدى پايدالانۋ جاعىنان دا الەمنىڭ كوش باسىندا تۇرعان ەل. اۋىلشارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ءوندىرىسى بويىنشا دا الەمدە الدىڭعى قاتاردا.
قازىرگى كەزدە قىتايدىڭ باتىس وڭىرلەرىنىڭ شولەيتتى دالاعا اينالۋ پروتسەستەرى جىلدام ءجۇرىپ جاتىر. مۇنى ماماندار قىتايدىڭ زاماناۋي تەحنولوگيالاردى اۋىلشارۋاشىلىعى وندىرىسىنە كوپتەپ قولدانۋىنان دەپ جورامالداۋدا. باتىس تەرريتوريالارىنىڭ جىلدام ءشول دالاعا اينالۋى قىتاي وكىمەتىنىڭ باسىن اۋىرتىپ وتىر. قازىر ءشولدى دالانىڭ قىتاي بويىنشا ۇلەسى 27 %-عا ارتقان.
2006 جىلى قىتايداعى پايدالى قازبالاردى ءوندىرۋ پروتسەسى وتە قارقىندى ءجۇرىپ، جىلىنا 1000 شارشى مەتر جەردى قوپارىپ جاتتى. وسى فاكتورلاردىڭ اسەرىنەن قازىرگى ءشولدى ايماقتار كولەمى 1000 300 شارشى شاقىرىمعا جەتكەن. قازىردىڭ وزىندە ەل ورداسى پەكيننىڭ وزىنە 100 مىڭداعان توننا قۇم اۋامەن ۇشىپ كەلەدى ەكەن. كوشەلەردىڭ كوبىسىن قۇم مەن شاڭ جاۋىپ، كولىك قوزعالىسىنا اناعۇرلىم زيانىن تيگىزىپ وتىر. جىل سايىن قىتايدىڭ 1300 كم² جەرى شولەيتتى دالاعا اينالۋى مۇمكىن دەگەن دە جورامالدار ايتىلۋدا.
قىتاي بيلىگى وسى تابيعي فاكتورلاردى جويۋ ماقساتىندا ەل بيۋدجەتىنەن ميللياردتاعان دوللار قاراجاتتى شىعىنداۋدا. ءدال قازىر قىتايلىق عالىمدار وسى ماسەلەمەن باس قاتىرىپ، ءتۇرلى-ءتۇرلى ونەرتابىستار مەن يدەيالاردى جاساپ، وكىمتكە ۇسىنىپ جاتىر.
بەكبولات قارجان،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
