Qytai auylşaruaşylyǧy jerlerınıŋ kölemı boiynşa älemde bırınşı orynda tūrady eken. Al, Qytai özınıŋ auylşaruaşylyǧy jerlerın tiımdı paidalanu jaǧynan da älemnıŋ köş basynda tūrǧan el. Auylşaruaşylyǧy önımderınıŋ öndırısı boiynşa da älemde aldyŋǧy qatarda.
Qazırgı kezde Qytaidyŋ batys öŋırlerınıŋ şöleittı dalaǧa ainalu prosesterı jyldam jürıp jatyr. Mūny mamandar Qytaidyŋ zamanaui tehnologiialardy auylşaruaşylyǧy öndırısıne köptep qoldanuynan dep joramaldauda. Batys territoriialarynyŋ jyldam şöl dalaǧa ainaluy Qytai ökımetınıŋ basyn auyrtyp otyr. Qazır şöldı dalanyŋ Qytai boiynşa ülesı 27 %-ǧa artqan.
2006 jyly Qytaidaǧy paidaly qazbalardy öndıru prosesı öte qarqyndy jürıp, jylyna 1000 şarşy metr jerdı qoparyp jatty. Osy faktorlardyŋ äserınen qazırgı şöldı aimaqtar kölemı 1000 300 şarşy şaqyrymǧa jetken. Qazırdıŋ özınde el ordasy Pekinnıŋ özıne 100 myŋdaǧan tonna qūm auamen ūşyp keledı eken. Köşelerdıŋ köbısın qūm men şaŋ jauyp, kölık qozǧalysyna anaǧūrlym ziianyn tigızıp otyr. Jyl saiyn Qytaidyŋ 1300 km² jerı şöleittı dalaǧa ainaluy mümkın degen de joramaldar aityluda.
Qytai bilıgı osy tabiǧi faktorlardy joiu maqsatynda el biudjetınen milliardtaǧan dollar qarajatty şyǧyndauda. Däl qazır qytailyq ǧalymdar osy mäselemen bas qatyryp, türlı-türlı önertabystar men ideialardy jasap, ökımtke ūsynyp jatyr.
Bekbolat QARJAN,
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
