سوڭعى كەزدە قوعامدا اسا وزەكتى تاقىرىپتىڭ بىرىنە اينالعان ماسەلە - ەلىمىزدەگى كولىكتىڭ حال-جاعدايى. جەڭىل كولىك تاقىرىبى قىزعان ساتتە، اتالمىش ماسەلەنىڭ ستاتيستيكاسىنا كوز جۇگىرتسەك.
ەلىمىزدە نەشە جەڭىل كولىك بار؟
| قازاقستان | سانى |
| 2003 جىل | 1 ملن 148 مىڭ |
| 2004 جىل | 1 ملن 204 مىڭ |
| 2005 جىل | 1 ملن 405 مىڭ |
| 2006 جىل | 1 ملن 745 مىڭ |
| 2007 جىل | 2 ملن 183 مىڭ |
| 2008 جىل | 2 ملن 576 مىڭ |
| 2009 جىل | 2 ملن 656 مىڭ |
| 2010 جىل | 3 ملن 87 مىڭ |
| 2011 جىل | 3 ملن 553 مىڭ |
| 2012 جىل | 3 ملن 642 مىڭ |
| 2013 جىل | 3 ملن 678 مىڭ |
| 2014 جىل | 4 ملن |
| 2015 جىل | 3 ملن 856 مىڭ |
| 2016 جىل | 3 ملن 845 مىڭ |
| 2017 جىل | 3 ملن 851 مىڭ |
| 2018 جىل | 3 ملن 848 مىڭ |
| 2019 جىل | 3 ملن 776 مىڭ |
| 2020 جىل | 3 ملن 870 مىڭ |
دەرەككوز: قازاقستان رەسپۋبليكاسى ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ جانە رەفورمالار اگەنتتىگى ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسى
جىل سايىن ەلىمىزدەگى كولىكتىڭ كوبەيۋى - الاڭداتارلىق جاعداي. كولىكتى ازايتۋ ءۇشىن، كەزىندە الماتى قالاسىنىڭ اكىمدەرى دە ءتۇرلى ارەكەتتەر (اۆتوبۋس جولىنا باسىمدىق بەرۋ، ۆەلوسيپەد جولاعىن ۇزارتۋ ت.ب) قولدانىپ كوردى.
2016 جىلى ەكولوگيانى ودان ءارى ناشارلاتپاۋ ءارى وتاندىق كولىكتىڭ ساۋداسىن ارتتىرۋ ءۇشىن، ۋتيليزاتسيالىق الىم ەنگىزىلدى.
*ۋتيليزاتسيالىق الىم - ۇكىمەتتىڭ اۆتو وندىرۋشىلەردەن ەكولوگيانى قورعاۋ ءۇشىن جانە شەتەلدەن اكەلگەن اۆتو كولىك ءۇشىن الاتىن الىمى.
1 ءليترلى كولىك - 437 550 تەڭگە
1.1 - 2 ليتر ارالىعى - 1 020 950 تەڭگە
2.1 - 3 ليتر ارالىعى - 1 458 500 تەڭگە
3 ليتردەن جوعارى - 3 354 550 تەڭگە
نۇريددين سادىقوۆ (كاسىپكەر):
2013 جىلى ءۇش جىلعا دەيىنگى كولىكتەردىڭ سانى 110 مىڭ بولسا، 2014 جىلى – 326 مىڭ، 2016 جىلى – 624 مىڭ بولعان. ياعني، جاڭا كولىكتەردىڭ كوبەيگەنىن بايقايمىز.
الايدا 2016 جىلى ۋتيليزاتسيالىق الىم ەنگىزىلگەن ەدى، جاڭا كولىكتىڭ سانى ازايىپ، ەسكى كولىكتەر كوبەيىپ كەتتى. 2016 جىلدان 2018 جىلعا دەيىن جاڭا كولىكتەردىڭ سانى 416 مىڭعا ازايىپ كەتكەن. ەسكى كولىكتەردىڭ ۇلەسى
2013 جىلى – 80%
2014 جىلى – 72%
2015 جىلى – 59%
2017 جىلى – 61%
2018 جىلى – 65%
2020 جىلى – 70% بولعان.
قازىر مۇلدە 72 پايىزعا جاقىنداپ قالدى. وتاندىق اۆتوپاركتى جاقسارتپاق تۇگىلى، كەرىسىنشە قۇردىمعا كەتىردى. ەكولوگيا جاقسارمادى، ءبۇلىندى. باعا قولجەتىمدى بولۋدىڭ ورنىنا شارىقتاپ كەتتى. حالىق قاۋىپسىز، جارامدى كولىك الۋدان قالدى. قىرۋار قارجىسىنان قاعىلدى.
2020 جىلدىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك، ەلىمىزدە جەڭىل كولىك تۇرلەرىنەن 8 برەندتىڭ 39 ءتۇرلى كولىگى ساتىلادى.
- Chevrolet: Malibu, Niva, Tahoe, Tracker, Trailblazer, Traverse;
- JAC: IEV7S, J7, S3, S5, S7, T6;
- KIA: Cerato, Optima, Picanto, Rio, Sorento, Soul, Sportage, K900;
- Hyundai: Accent, Creta, Elantra, Santa Fe, Sonata, Tucson;
- Ravon: Nexia, R3, R4;
- Lada: 4x4, Granta, Largus, Vesta, Xray;
- Skoda: Kodiag, Octavia, Superb;
- UAZ: Hunter, Pickup, Patriot.
قاي مەملەكەت كوپ اۆتوكولىك شىعارادى؟
| قازاقستان | سانى |
| 2010 جىل | 3 مىڭ |
| 2017 جىل | 19 مىڭ |
| 2018 جىل | 32 مىڭ |
| 2019 جىل | 49 مىڭ |
| 2020 جىل | 75 مىڭ |
ال كورشىلەس وزبەكستاندا شە؟
| وزبەكستان | سانى |
| 2000 جىل | 52 مىڭ |
| 2005 جىل | 94 مىڭ |
| 2010 جىل | 222 مىڭ |
| 2015 جىل | 185 مىڭ |
| 2020 جىل | 280 مىڭ |
سانجار بوقاەۆ (ساياساتتانۋشى):
«رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، قازاقستاندا جىلىنا 80 مىڭ اۆتوكولىك شىعارىلادى (كۇنىنە 250 دانا).
ونەركاسىپ مينيسترلىگى 167 اۆتوموبيل مودەلىن شىعاراتىندىعىمىزدى دالەلدەۋگە تىرىسىپ، تىعىرىققا تىرەلدى.
مەملەكەت اۆتوونەركاسىپتى قولداۋ كورسەتىپ، ءبىر عانا نەگىزگى شارت قويادى: اۆتوكولىكتەر قازاقستاندا شىعارىلۋى ءتيىس. دەمەك، ەگەر كولىك قازاقستاندا شىعارىلماسا، مەملەكەت وعان جەڭىلدىكتەر مەن سۋبسيديالار بەرمەۋى كەرەك.
سوندىقتان ءبىز اۆتوموبيلدەردىڭ وزگە ەلدە شىعارىلاتىندىعىن دالەلدەۋىمىز كەرەك. بۇل ميللياردتاعان تەڭگەنىڭ نەگىزسىز تولەمدەرىن توقتاتۋعا نەگىز بولىپ تابىلادى. مۇنى ىستەۋ ءتىپتى وڭاي! ءاربىر ءاۆتوموبيلدىڭ VIN كودى بار، ول حالىقارالىق ەسەپ جۇيەسىنە جاتادى جانە وعان World Manufacturers Identification كىرەدى – ياعني ءوندىرۋشىنىڭ الەمدىك يندەكسى.
ءبىز الماتىداعى اۆتوسالوندارعا بارىپ، ۆين كودتارىن سۋرەتكە تۇسىردىك. سونىمەن، حالىقارالىق ەسەپ جۇيەسى بويىنشا قازاقستاندا شىعارىلعان اۆتوموبيلدەردىڭ VIN كودتارى رەسەيدە نەمەسە وڭتۇستىك كورەيادا شىعارىلعان. اۆتوكولىكتەردىڭ ەشقايسىسى قازاقستاندا شىعارىلماعان. دەمەك، مەملەكەت وليگارحقا اينالعان جالعان وندىرۋشىلەرگە جۇزدەگەن ميلليارد تەڭگەنىڭ تولەمدەرىن توقتاتۋى كەرەك.
مەملەكەت العا قويعان تاعى ءبىر ماڭىزدى شارت – جەرگىلىكتى ونەركاسىپتى دامىتۋ. ياعني اۆتوموبيل جاساۋشىلار قوسالقى بولشەكتەردى مۇمكىندىگىنشە قازاقستاندا كوبىرەك شىعارۋعا مىندەتتەندى. بىردە-ءبىر اۆتوكولىك ءوندىرۋشىسى بۇل شارتتى ورىنداعان جوق، ال مەملەكەت ءۇنسىز. قوسالقى بولشەكتەردىڭ جارتىسى قازاقستاندا شىعارىلاتىن بىردە-ءبىر مودەل جوق ەكەنىن ءبارى بىلەدى. ءبىز ءتىپتى بولتتار مەن گايكالاردى شىعارمايمىز. نەگە ءبىز ءوزىمىزدى الداپ وتىرمىز؟ يندۋستريا مينيسترلىگى ەشقاشان ءاۆتووندىرىستى لوكاليزاتسيالاۋ بويىنشا زەرتتەۋلەر جۇرگىزگەن جوق، ال ۇكىمەت جۇزدەگەن ميللياردتاردى ميفتىك اۆتووندىرىسكە قۇيىپ جاتىر. ءبىز شىنىمەن دە جاپونداردان، نەمىستەردەن نەمەسە كورەيلەردەن جاقسى ءونىم شىعارامىز دەپ ويلايمىز با؟ نەگە ءبىز Toyota نەمەسە باسقا تانىمال ءوندىرۋشىنى شاقىرمايمىز، ءبىز وعان جاعداي جاسايمىز، ويتكەنى BMW وڭتۇستىك افريكادا زاۋىت سالعان".
ۇكىمەتتىڭ ايتۋىنشا، كولىك وندىرىسىنە قاتىستى شەشىمدەر وڭ ناتيجەسىن بەرۋدە. ال قوعامدا تەرىس پىكىر قالىپتاسقان. كىمدىكى دۇرىس؟ شەشىم وزىڭىزدە!
قانات بايۇزاقوۆ،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
