Sońǵy kezde qoǵamda asa ózekti taqyryptyń birine aınalǵan másele - elimizdegi kóliktiń hal-jaǵdaıy. Jeńil kólik taqyryby qyzǵan sátte, atalmysh máseleniń statıstıkasyna kóz júgirtsek.
Elimizde neshe jeńil kólik bar?
| Qazaqstan | Sany |
| 2003 jyl | 1 mln 148 myń |
| 2004 jyl | 1 mln 204 myń |
| 2005 jyl | 1 mln 405 myń |
| 2006 jyl | 1 mln 745 myń |
| 2007 jyl | 2 mln 183 myń |
| 2008 jyl | 2 mln 576 myń |
| 2009 jyl | 2 mln 656 myń |
| 2010 jyl | 3 mln 87 myń |
| 2011 jyl | 3 mln 553 myń |
| 2012 jyl | 3 mln 642 myń |
| 2013 jyl | 3 mln 678 myń |
| 2014 jyl | 4 mln |
| 2015 jyl | 3 mln 856 myń |
| 2016 jyl | 3 mln 845 myń |
| 2017 jyl | 3 mln 851 myń |
| 2018 jyl | 3 mln 848 myń |
| 2019 jyl | 3 mln 776 myń |
| 2020 jyl | 3 mln 870 myń |
Derekkóz: Qazaqstan Respýblıkasy Strategııalyq josparlaý jáne reformalar agenttigi Ulttyq statıstıka bıýrosy
Jyl saıyn elimizdegi kóliktiń kóbeıýi - alańdatarlyq jaǵdaı. Kólikti azaıtý úshin, kezinde Almaty qalasynyń ákimderi de túrli áreketter (avtobýs jolyna basymdyq berý, velosıped jolaǵyn uzartý t.b) qoldanyp kórdi.
2016 jyly ekologııany odan ári nasharlatpaý ári otandyq kóliktiń saýdasyn arttyrý úshin, ýtılızaııalyq alym engizildi.
*Ýtılızaııalyq alym - úkimettiń avto óndirýshilerden ekologııany qorǵaý úshin jáne shetelden ákelgen avto kólik úshin alatyn alymy.
1 lıtrli kólik - 437 550 teńge
1.1 - 2 lıtr aralyǵy - 1 020 950 teńge
2.1 - 3 lıtr aralyǵy - 1 458 500 teńge
3 lıtrden joǵary - 3 354 550 teńge
Nurıddın Sadyqov (Kásipker):
2013 jyly úsh jylǵa deıingi kólikterdiń sany 110 myń bolsa, 2014 jyly – 326 myń, 2016 jyly – 624 myń bolǵan. Iaǵnı, jańa kólikterdiń kóbeıgenin baıqaımyz.
Alaıda 2016 jyly ýtılızaııalyq alym engizilgen edi, jańa kóliktiń sany azaıyp, eski kólikter kóbeıip ketti. 2016 jyldan 2018 jylǵa deıin jańa kólikterdiń sany 416 myńǵa azaıyp ketken. Eski kólikterdiń úlesi
2013 jyly – 80%
2014 jyly – 72%
2015 jyly – 59%
2017 jyly – 61%
2018 jyly – 65%
2020 jyly – 70% bolǵan.
Qazir múlde 72 paıyzǵa jaqyndap qaldy. Otandyq avtoparkti jaqsartpaq túgili, kerisinshe qurdymǵa ketirdi. Ekologııa jaqsarmady, búlindi. Baǵa qoljetimdi bolýdyń ornyna sharyqtap ketti. Halyq qaýipsiz, jaramdy kólik alýdan qaldy. Qyrýar qarjysynan qaǵyldy.
2020 jyldyń málimetine súıensek, elimizde jeńil kólik túrlerinen 8 brendtiń 39 túrli kóligi satylady.
- Chevrolet: Malibu, Niva, Tahoe, Tracker, Trailblazer, Traverse;
- JAC: IEV7S, J7, S3, S5, S7, T6;
- KIA: Cerato, Optima, Picanto, Rio, Sorento, Soul, Sportage, K900;
- Hyundai: Accent, Creta, Elantra, Santa Fe, Sonata, Tucson;
- Ravon: Nexia, R3, R4;
- Lada: 4x4, Granta, Largus, Vesta, Xray;
- Skoda: Kodiag, Octavia, Superb;
- UAZ: Hunter, Pickup, Patriot.
Qaı memleket kóp avtokólik shyǵarady?
| Qazaqstan | Sany |
| 2010 jyl | 3 myń |
| 2017 jyl | 19 myń |
| 2018 jyl | 32 myń |
| 2019 jyl | 49 myń |
| 2020 jyl | 75 myń |
Al kórshiles Ózbekstanda she?
| Ózbekstan | Sany |
| 2000 jyl | 52 myń |
| 2005 jyl | 94 myń |
| 2010 jyl | 222 myń |
| 2015 jyl | 185 myń |
| 2020 jyl | 280 myń |
Sanjar Boqaev (saıasattanýshy):
«Resmı derekterge súıensek, Qazaqstanda jylyna 80 myń avtokólik shyǵarylady (kúnine 250 dana).
Ónerkásip mınıstrligi 167 avtomobıl modelin shyǵaratyndyǵymyzdy dáleldeýge tyrysyp, tyǵyryqqa tireldi.
Memleket avtoónerkásipti qoldaý kórsetip, bir ǵana negizgi shart qoıady: avtokólikter Qazaqstanda shyǵarylýy tıis. Demek, eger kólik Qazaqstanda shyǵarylmasa, memleket oǵan jeńildikter men sýbsıdııalar bermeýi kerek.
Sondyqtan biz avtomobılderdiń ózge elde shyǵarylatyndyǵyn dáleldeýimiz kerek. Bul mıllıardtaǵan teńgeniń negizsiz tólemderin toqtatýǵa negiz bolyp tabylady. Muny isteý tipti ońaı! Árbir avtomobıldiń VIN kody bar, ol halyqaralyq esep júıesine jatady jáne oǵan World Manufacturers Identification kiredi – ıaǵnı óndirýshiniń álemdik ındeksi.
Biz Almatydaǵy avtosalondarǵa baryp, VIN kodtaryn sýretke túsirdik. Sonymen, halyqaralyq esep júıesi boıynsha Qazaqstanda shyǵarylǵan avtomobılderdiń VIN kodtary Reseıde nemese Ońtústik Koreıada shyǵarylǵan. Avtokólikterdiń eshqaısysy Qazaqstanda shyǵarylmaǵan. Demek, memleket olıgarhqa aınalǵan jalǵan óndirýshilerge júzdegen mıllıard teńgeniń tólemderin toqtatýy kerek.
Memleket alǵa qoıǵan taǵy bir mańyzdy shart – jergilikti ónerkásipti damytý. Iaǵnı avtomobıl jasaýshylar qosalqy bólshekterdi múmkindiginshe Qazaqstanda kóbirek shyǵarýǵa mindettendi. Birde-bir avtokólik óndirýshisi bul shartty oryndaǵan joq, al memleket únsiz. Qosalqy bólshekterdiń jartysy Qazaqstanda shyǵarylatyn birde-bir model joq ekenin bári biledi. Biz tipti bolttar men gaıkalardy shyǵarmaımyz. Nege biz ózimizdi aldap otyrmyz? Indýstrııa mınıstrligi eshqashan avtoóndiristi lokalızaııalaý boıynsha zertteýler júrgizgen joq, al úkimet júzdegen mıllıardtardy mıftik avtoóndiriske quıyp jatyr. Biz shynymen de japondardan, nemisterden nemese koreılerden jaqsy ónim shyǵaramyz dep oılaımyz ba? Nege biz Toyota nemese basqa tanymal óndirýshini shaqyrmaımyz, biz oǵan jaǵdaı jasaımyz, óıtkeni BMW Ońtústik Afrıkada zaýyt salǵan".
Úkimettiń aıtýynsha, kólik óndirisine qatysty sheshimder oń nátıjesin berýde. Al qoǵamda teris pikir qalyptasqan. Kimdiki durys? Sheshim ózińizde!
Qanat BAIUZAQOV,
"Adyrna" ulttyq portaly
