فەمينيزم — ايەل ادامدار ءۇشىن جالعىز دامە

4077
Adyrna.kz Telegram

فەمينيزم حالىق ءۇشىن، اسىرەسە ەر ادامدارعا ءدۇمدى بولىپ ەستىلەتىن ءسوز ەكەنىن بارشامىزعا ءمالىم. دەگەنمەن، اسىعىس قورىتىندى جاساۋدىڭ قاجەتى جوق.مەن تۇسىنىكسىز نارسەلەردىڭ بارلىعىن رەتكە كەلتىرۋگە ۇسىنامىن.

فەمينيزم دەگەن نە؟ فەمينيزم—ايەلدەردىڭ ايەلدەر قۇقىعى ءۇشىن قوزعالىسى. نەلىكتەن ايەلدەر فەمينيزمنىڭ جولىنا تۇسۋدە؟ سەبەبى ءبىز- ايەلمىز. كەز كەلگەن ەلدە گەندەرلىك بەلگى بويىنشا ءبىز بەلگىلى ءبىر دارەجەدە ديسكريميناتسياعا ۇشىرايمىز. قازاقستاندا ايەل ادامدار ديسكريميناتسياسى ايقىن بايقالادى: ۇيدەگى،سەكسۋالدىق زورلىق-زومبىلىق، قالىڭدىق ۇرلاۋ، ءتيىسۋ، مەكتەپتە سەكسۋالدىق تاربيەنىڭ بەرىلمەۋى،
وتباسى ىشىندەگى ۋي شارۋاسىنىڭ بولىنبەۋى. بۇعان دالەل، جىل سايىن قازاقستاندا شامامەن 500-گە جۋىق ايەل كۇيەۋىنىڭ قولىنان قازا تابادى. بۇۇ مالىمدەمەسى بويىنشا قازاقستانداعى 18-78 جاس ارالىعىنداعى ايەلدەردىڭ 17 % فيزيكالىق، 21% پسيحولوگيالىق زومبىلىق كورەدى.كەز كەلگەن جۇمىستا ايەلدەرگە 18% از جالاقى تولەنەدى.ءبىزدىڭ ايەلدەر بىرتىندەپ، مۇنى ۇعىنا باستادى. تەك فەمينيزم قوزعالىسى عانا ايەل ادامداردىڭ قۇقىعىن قورعاي الادى.

تاعى دا ايتا كەتەتىن نارسە، بۇل ەرلەرگە دەگەن وشپەندىلىكتى ناسيحاتتاۋ دەگەن فەمينيزمنىڭ مۇلدەم دالدىرلىك ستەرەوتيپىنىڭ ءبىرى. فەمينيزم- بۇل تەك ايەلدەردىڭ قوزعالىسى.ادام بالاسى ادىلەتتىلىككە لايىق.جىنىستىق تەڭبە-تەڭدىك بۇل ادىلدىكتىڭ ەڭ جوعارى نۇكتەسى ەمەس پە؟
ايەل ادامداردىڭ ەر ادامداردان ەشكانداي ايىرماشىلىعى جوق. ايتىپ كەتسەك، ەكى جىنىستىڭ فيزيكالىق كورسەتكىشتەرى اراسىنداعى ايىرماشىلىقتا گەندەرلىك الەۋمەتتەنۋ ۇلكەن ءرول اتقارادى. ەگەر ەر بالانى كىشى كەزىنەن باستاپ نازىكتىككە باۋلىپ، اۋىر جۇك تاسىماۋعا ۇيرەتسە، ولار جۇقا ءارى مەيىرىمدى جان بولاتىن ەدى. سونداي-اق، عالىمدار العاشقى اڭشىلار ەرلەر ەمەس، ايەلدەر ەكەنىن دالەلدەدى. ءبىز پاتريارحالدى قوعامدا ءومىر سۇرگەندىكتەن،اكادەميكتەر اڭشىلىق ءىسىنىڭ باستى مۇشەسى رەتىندە ەر ادامداردى جوعارى قويۋعا ءجون كوردى.

باسقالاردان ۇلگى الۋ بۇل-جاقسى ادەت ەكەنىن بارىمىزگە بەلگىلى. سوندىقتان شۆەتسيا الەمدەگى تەڭ قۇقىقتىق ەلدەردىڭ قاتارىنا جاتاتىندىقتان، ولاردىڭ جىنىستىق تەڭدىككە بايلانىستى وزىندىك ەرەجەلەرىمەن تانىسۋعا شاقىرامىن. ءداستۇر بويىنشا كوپتەگەن ماماندىقتار "ەرلەر" جانە "ايەلدەر"بولىپ بولىنەدى. ال ايەلدەر ورتاشا ەسەپپەن ەركەكتەرگە قاراعاندا از اقشا تابادى. شۆەتسيادا ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ قۇرامىنداعى ايەلدەر سانى ەۋروپاعا قاراعاندا 9% - عا كوپ. بىزدە دەكرەت تەك ايەلدەرگە ارنالعان. بىراق شۆەتسيادا ايەلدەرمەن قوسا ەرلەردە دەكرەتتىك دەمالىستى الادى، سەبەبى اكەلەر بالالارىمەن بىرگە وتىرادى.زورلىق-زومبىلىقتى ازايتۋ باعدارلاماسى شۆەتسيانىڭ بارلىق تۇرعىندارىنا تاراتىلادى. بالالارعا زورلىق-زومبىلىق تۋرالى مەكتەپتە ۇيرەتەدى، پوليتسيا مۇشەلەرىنە مۇنداي جاعدايلاردى قالاي قاراۋ جانە بولاشاقتا قالاي الدىن-الۋ تۋرالى تۇسىندىرىلەدى. ءبىز ۇكىمەتتە تەك ەر ادامدار جۇمىس ىستەيتىنە داعدىلانعانبىز، بىراق شۆەتسيادا 24 ءمينيستردىڭ ىشىندە 12 ايەل بار. ونىڭ ىشىندە سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ تورەعاسى مارگو ۆيلسترەم بار. ول حالىقارالىق كومەكتى ايەلدەر دە، ەرلەر دە بىركەلكى العانىنا كوز جەتكىزەدى. ارينە، شۆەتسيا ءالى تولىق تەڭدىكتەن الىس، بىراق بۇل فەمينيزمدى ءوزىنىڭ مەملەكەتتىك يدەياسىنا اينالدىرعان العاشقى ەل.

وكىنىشتى وراي، ۇلدارعا قىزداردى قۇرمەتتەۋ مادەنيەتى دۇرىس ۇيرەتىلمەيدى. قىزداردى باستاپقىدا كىشىپەيىلدىلىككە تاربيەلەيدى: كەۋدەندى، تىزەندى اشپا، سەن ءوزىن وزگەنى اراڭداتاسىن. سوندىقتان ايەل ادامدار جيە الىمساقتىقتىڭ قۇرباندارى بولىپ شىعادى.ەر ادامدار تۋما تۇيسىكتەرىن سىلتاۋ رەتىندە پايدالانىپ، كىنانى ايەل ادامنىڭ موينىنا جۇكتەيدى. بىرىنشىدەن، ايەل ادام كيىنۋ مادەنيەتىن ءوزى شەشەدى، سەبەبى ءبىز دەموكراتيالىق ەلدە ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. ەكىنشىدەن، ادام بالاسىندا تۋما تۇيسىكتەر بولمايدى. ۇشىنشىدەن، پسيحولوگيالىق تۇرعىدان ساۋ ادام ءوزىن ۇستاۋمەن قاتار، باسقارا الادى.

قورىتىندىلاي كەلسەك، انالار ۇلدارىنا قىزداردى قۇرمەتتەۋگە جانە ءبارىمىز تەڭ ەكەنىمىزدى تۇسىنۋگە ۇيرەتۋ كەرەك. “فەمينيزم-بۇل ايەل ادام بالاسى ەكەنىن بىلدىرەتىن راديكالدى پىكىر.”—، دەپ ءتىلشى مەري شير ايتىپ كەتكەن. وتباسىلىق ءومىردىڭ، قوعامنىڭ تىنىشتىعى ءۇشىن ۇلكەن تەڭدىك قالىپتاسۋ قاجەت. فەمينيزم— بۇل پروگرەسكە اپاراتىن جولدىڭ باسى. فەمينيزم— ايەل ءۇمىتى.

ايداراليەۆا ميلانا،

№ 44 مەكتەپ-گيمنازياسىنىڭ

11 "ا" سىنىپ وقۋشىسى

 

پىكىرلەر