بۇگىن حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسى تۇركىستان قالاسىندا قوجا احمەت ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىمەن بىرلەسىپ، «تۇركىستان – تۇركى الەمىنىڭ رۋحاني استاناسى» اتتى حالىقارالىق كونفەرەنتسيا وتكىزدى.
كونفەرەنتسياعا قاتىسۋشىلار الدىمەن احمەت ياساۋي كەسەنەسىنە ارنايى بارىپ، تاعزىم ەتتى.
وسىدان كەيىن ۋنيۆەرسيتەتتىڭ مادەنيەت سارايىندا باستالعان القالى جيىنعا حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى دارحان قىدىرالى، تۇركسوي ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى دۇيسەن قاسەيىنوۆ، تۇركى كەڭەسى باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى ومەر كوجامان، قوجا احمەت ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى جانار تەمىربەكوۆا، قازاقستان رەسپۋبليكاسى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ەرەكشە تاپسىرمالار جونىندەگى ەلشىسى ەرجان مۇقاشەۆ، قازاقستان رەسپۋبليكاسى اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگى ءدىن ىستەرى كوميتەتىنىڭ توراعاسى ەرجان نۇكەجانوۆ، تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ الماتى قالاسىنداعى باس كونسۋلى الي ريزا اكىندجى، «بىلگە تۇرىك» مادەنيەت قورىنىڭ باسقارما توراعاسى، ەكس-گۋبەرناتور گۋنگور ازيم تۋنا، تۇركىستان وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ساكەن قالقامانوۆ، سونىمەن قاتار زيالى قاۋىم وكىلدەرى مەن تانىمال عالىمدار قاتىستى.
باسقوسۋدى تۇركى اكادەمياسىنىڭ باسشىسى دارحان قىدىرالى قۇتتىقتاۋ سوزبەن اشىپ، جۇرگىزىپ وتىردى. ول ءوز سوزىندە: «تۇركى ينتەگراتسياسىنىڭ ارحيتەكتورى، ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ستراتەگيالىق تۇرعىدان كيەلى تۇركىستاندى تۇلەتۋگە ۇدايى نازار اۋدارىپ كەلدى. ەلباسىنىڭ قولداۋىمەن بوي كوتەرگەن جاڭا استانا نۇر-سۇلتان قالاسى ەلىمىزدىڭ ساياسي ورتالىعى بولسا، ەلباسىنىڭ دەم بەرۋىمەن جاڭعىرىپ تۇلەگەن تۇركىستان شاھارى باۋىرلاستىقتىڭ بەكەم بىرلىگىنە ارنالعان ەڭسەلى ەسكەرتكىش دەۋگە بولادى» دەپ اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار، تاۋەلسىزدىك جىلدارى تۇركىستاندا وتكەن ءىرى تاريحي وقيعالارعا توقتالعان اكادەميا باسشىسى: «تاياۋدا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ توراعالىعىمەن «تۇركىستان – تۇركى الەمىنىڭ رۋحاني استاناسى» اتتى تۇركى كەڭەسى ءسامميتى ءوتتى. ساميتتە «تۇركىستان دەكلاراتسياسى» قابىلدانىپ، ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ باستاماسىمەن تۇركىستان «تۇركى الەمىنىڭ رۋحاني استاناسى» بولىپ جاريالاندى. اقىن ماعجان «تۇركىستان ەر تۇرىكتىڭ بەسىگى، ەكى دۇنيەنىڭ ەسىگى» دەپ جىرلاعانداي تۇركىستاندى رۋحاني استانا ساناۋدىڭ ايعاقتارى جەتكىلىكتى» دەدى.
باسقوسۋ اياسىندا قاراحان مەملەكەتى داۋىرىندە (ح عاسىر) كونە تۇركى تىلىنە اۋدارىلعان العاشقى قۇران كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەر ءراسىمى جاسالدى. كيەلى كىتاپتاردىڭ لەنتاسىن تۇركسوي ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى دۇيسەن قاسەيىنوۆ پەن «بىلگە تۇرىك» مادەنيەت قورىنىڭ باسقارما توراعاسى، ەكس-گۋبەرناتور گۋنگور ازيم تۋنا قيدى.
حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسى باسىپ شىعارعان بۇل بىرەگەي باسىلىم ءبىزدىڭ زامانىمىزعا جەتكەن قۇران اۋدارماسىنىڭ ەڭ كونە ءارى تولىق نۇسقاسى سانالادى. بۇگىندە بۇل قولجازبا ىستامبۇل قالاسىنداعى تۇرىك جانە يسلام ونەرى مۋزەيىندە ساقتاۋلى تۇر. تۇركىستان توپىراعىندا تۋىپ، جەتىلگەن عۇلامالار سۋسىنداعان مىڭجىلدىق مۇرا وسىلايشا تۇركولوگيا، ءتىل دانە ءدىن ماسەلەلەرىنە قىزىعۋشىلىق تانىتاتىن عالىمدار مەن ىزدەنۋشىلەرگە قولجەتىمدى بولىپ، تولىق فاكسيميلە نۇسقاسىندا تۇڭعىش رەت جاريالانىپ وتىر.
قاسيەتتى كىتاپتىڭ جارىق كورۋى تۇركىستاننىڭ تۇركى الەمىنىڭ رۋحاني استاناسى اتانۋىمەن تۇسپا-تۇس كەلدى.
كەلەلى كەڭەسكە قاتىسۋشىلار ەلباسى باستاماسىمەن قايتا تۇلەگەن تۇركىستان جانە ونىڭ تۇركى الەمىندەگى ماڭىزى تۋرالى ويلارىن ورتاعا سالىپ، باۋىرلاس ەلدەردىڭ بىرلىگى جايىندا پايىمدى پىكىرلەرىمەن ءبولىستى.
جيىن سوڭىندا كونە تۇركى تىلىندەگى قۇران كىتابىنىڭ جارىق كورۋىنە اتسالىسقان «بىلگە تۇرىك» مادەنيەت قورىنىڭ باسقارما توراعاسى، ەكس-گۋبەرناتور گۋنگور ازيم تۋناعا، ىستامبۇل ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى ەمەك ۇشەنمەزگە جانە ل.ن. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوكتورانتى سايپۋللا ماللاقاناعاتۇلىنا حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ قۇرمەت گراموتالارى تابىس ەتىلدى.
باسقوسۋدان كەيىن مارتبەلى مەيماندار تۇگەل تۇركىنىڭ ءتورى سانالاتىن تۇركىستان قالاسىنداعى تاريحي ورىنداردى ارالاپ، جاڭادان بوي كوتەرگەن عيماراتتارمەن تانىستى.
حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ
ءباسپاسوز قىزمەتى
ITApressa@gmail.com
87051147978 / 87018111107 WhatsApp
