جاڭا ينستيتۋت: مامانداندىرىلعان تەرگەۋ سوتى تۋرالى نە بىلەسىز؟

2546
Adyrna.kz Telegram

«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالىنىڭ كەزەكتى سۇحباتى اقتاۋ قالاسىنىڭ مامانداندىرىلعان تەرگەۋ سوتىنىڭ سوت پريستاۆى ومار قارجاۋۇلىمەن بولدى.

- تەرگەۋ سوتى تۋرالى ايتا كەتسەڭىز. سونىڭ ىشىندە مامانداندىرىلعان تەرگەۋ سوتى دەگەنىمىز نە؟

- وزدەرىڭىزگە بەلگىلى بولعانداي قازىرگى زامانعى بارشاعا ارنالعان «100 ناقتى قادام» مەملەكەتتىك ۇلت جوسپارىنىڭ 22-قادامىن ىسكە اسىرۋ شەڭبەرىندە قر پرەزيدەنتى 2018 جىلعى №620 جارلىعىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءار وبلىسىندا جانە ماڭىزى بار قالالارىندا (نۇر-سۇلتان، الماتى) مامانداندىرىلعان تەرگەۋ سوتى قۇرىلدى. جالپى وتكەنگە قاراساق، تمد ەلدەرىنىڭ اراسىندا العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ ەلىمىزدە تەرگەۋ سۋدياسى ينستيتۋتى 2015 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ ەنگىزىلدى. بۇل رەتتە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قىلمىستىق پروتسەستىك كودەكسىنە سايكەس تولىقتىرۋلار مەن وزگەرىستەر ەنگىزىلىپ، تەرگەۋ سۋدياسى دارا پروتسەستىك تۇلعا رەتىندە انىقتالدى.

- بۇل ينستيتۋتتىڭ (تەرگەۋ سوتىنىڭ) ماقساتى قانداي؟

- بۇل رەتتە تەرگەۋ سۋدياسى ءوز قۇزىرەتىنە جاتقىزىلعان ماسەلەلەردى سوت وتىرىسىن وتكىزبەي جەكە دارا قارايدى. ەگەر زاڭدى جانە نەگىزدەلگەن شەشىم شىعارۋ ءۇشىن ماڭىزى بار ءمان-جايلاردى زەرتتەۋ قاجەت بولسا، تەرگەۋ سۋدياسى ءتيىستى تۇلعالاردىڭ جانە پروكۋروردىڭ قاتىسۋىمەن سوت وتىرىسىن وتكىزۋ تۋرالى قاۋلى ەتەدى. ياعني قىلمىستىق ىستەر بويىنشا سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋ ساتىسىندا تۇلعانىڭ جانە ازاماتتاردىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان قىزمەتتەردى اتقارادى. تەرگەۋ سۋدياسىنىڭ وكىلەتتىلىگى قازاقستان رەسپۋبليكاسى قىلمىستىق پروتسەستىك كودەكسىنىڭ 55 بابىندا كوزدەلگەن ماسەلەلەردى تەرگەۋ سۋدياسى سوتقا دەيىنگى ءىس جۇرگىزۋ بارىسىندا ورىن العان پروتسەستىك ارەكەتتەردى سانكتسيالاپ، ولارعا رۇقسات بەرەدى جانە بۇل ارەكەتتەردىڭ جۇرگىزىلۋ زاڭدىلىعىن تەكسەرەدى.

- ماڭعىستاۋ وبلىسى، اقتاۋ قالاسىنىڭ مامانداندىرىلعان تەرگەۋ سوتى تۋرالى ايتا كەتسەڭىز.

- قر پرەزيدەنتىنىڭ 2018 جىلعى 18 شىلدەسىندەگى №717 جارلىعىمەن اقتاۋ قالاسى مامانداندىرىلعان تەرگەۋ سوتىنىڭ توراعاسى بولىپ باۋىرجان ەلەمەسوۆ تاعايىندالدى. قازىرگى ۋاقىتتا سوت ەكى قۇرامدا. ونىڭ بىرەۋى – توراعا، ەكىنشىسى – سۋديا. ماڭعىستاۋ وبلىسى، اقتاۋ قالاسى مامانداندىرىلعان تەرگەۋ سوتى اقتاۋ قالاسى №8 شاعىن اۋداندا ورنالاسقان. اقتاۋ قالاسى مامانداندىرىلعان تەرگەۋ سوتى تورەلىگىن جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا جۇمىسىن 2018 جىلدىڭ 31 شىلدەسىندە باستادى. وسى كۇنى ءبىرىنشى ماتەريالىن دا قابىلدادى. سوت عيماراتى بارلىق تەحنيكامەن قامتاماسىز ەتىلدى. ءاربىر سوت زالىندا اۋديو، ۆيدەو قۇرىلعىلار بار. ولاردا سوت پروتسەسى جازىلىپ ساقتالادى.

سونىمەن قاتار ءبىزدىڭ سوتتا 2 سۋرديا، 2 حاتشى، 1 كەڭسە مەڭگەرۋشىسى، كىرىس شىعىس قۇجاتتاردى تىركەيتىن 1 جەتەكشى مامان، قۇپيا ءىس قۇجاتتارىمەن اينالىساتىن 1 باس مامان جانە ىشكى قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتەتىن ازاماتتارمەن سوتقا قاتىسۋشى تاراپتاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتەتىن سوت پريستاۆى قىزمەت اتقارادى.

- كوروناۆيرۋس پاندەمياسى جۇمىستارىڭىزعا قانشالىقتى اسەر ەتتى؟ سوت جۇيەسىندەگى ونلاين جۇمىستىڭ ارتىقشىلىقتارى مەن كەمشىلىكتەرى قانداي؟

- قازىرگى ۋاقىتتا رەسپۋبليكامىزدا سovid-19 پاندەمياسىنا بايلانىستى توتەنشە جاعداي توقتاتىلعانىمەن، كارانتيندىك رەجيم ۇزارتىلدى. كارانتين شارالارىن ەنگىزۋ ەلەكتروندى تۇردە قۇجات اينالىمىنىڭ كوبەيۋىنە سەبەپشى بولدى. سوت ءوز قىزمەتىن ونلاين فورماتتا جالعاستىرىپ جاتىر. جالپى سوت سالاسىندا سوت قىلمىستىق، ازاماتتىق، اكىمشىلىك ىستەرمەن ماتەريالداردى ۆاتساپ، تريفكوم ت.ب ءموبيلدى قوسىمشالارىنىڭ كومەگىمەن قاشىقتان قارايدى. سوت قىزمەتكەرلەرى جانە ازاماتتاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن ساقتاۋ ماقساتىندا سوت عيماراتى ماسكالارمەن، انتيسەپتيكتەرمەن جانە ارنايى قولعاپتارمەن قامتاماسىز ەتىلگەن. سونىمەن قاتار سوت عيماراتىنا كىرەر الدىندا كىرۋشىلەردىڭ قىزۋى ارنايى قۇرالمەن ولشەنەدى. كارانتين شارالارىن ەنگىزۋ ازاماتتاردىڭ بۇزىلعان قۇقىقتارى مەن زاڭدى مۇددەلەرىن سوت تارتىبىمەن قاراۋعا كەدەرگى كەلتىرمەيدى.

- حالىقتىڭ قۇقىقتىق ساۋاتتىلىعى قانشالىقتى دەڭگەيدە دەپ ويلايسىز؟

- زاڭ ۇستەمدىك ەتكەن قازىرگى زاماندا ءاربىر ادام قۇقىق جاعىنان ساۋاتتى بولۋى كەرەك دەپ ويلايمىن. ويتكەنى زاماننىڭ دامىعانى سونشالىق ازاماتتار بۇرىنعىداي سوتقا ارىز جازۋ ءۇشىن ارنايى ماماندارعا جۇگىنبەي جاتادى. بارلىعى ەمەس ارينە. دەگەنمەن بۇل حالىقتىڭ قۇقىقتىق ساۋاتى قالىپتاسىپ كەلە جاتىر دەگەندى بىلدىرەدى. الەۋمەتتىك جەلىلەردەن، جالپى ينتەرنەت جەلىسىنەن زاڭعا بايلانىستى جازبالاردى وقىپ، زاڭ تاقىرىبىنداعى فيلمدەر مەن سەريالداردى قاراپ، سونداي-اق وسى تاقىرىپتاعى كىتاپتاردى وقىپ جۇرگەن ازاماتتار قۇقىقتىق ساۋاتىن ءبىرشاما جەتىلدىرىپ جاتىر.

سۇحباتتاسقان: اقمارال بەرەكەت،

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى

پىكىرلەر