قازاقستان ءپۋتيننىڭ «جەڭىس پارادىنا» قاتىسپايدى، بيىل. قازاقستان اسكەرلەرى ماسكەۋدە جىل سايىن وتەتىن «جەڭىس شەرۋىنە» قاتىسپايتىنىن وسىعان دەيىن قر قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ تاربيە جانە يدەولوگيالىق جۇمىس دەپارتامەنتىنىڭ وكىلى ۆيتالي اداموۆيچ ايتقان ەدى. ەندى بۇل اقپاراتتى قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى بەرىك ءۋالي مىرزا راستاپ، مالىمدەمە جاسادى.
«پرەزيدەنتتىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىنە باق وكىلدەرىنەن قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ماسكەۋدەگى جەڭىس كۇنىنە ارنالعان پارادقا قاتىساتىن-قاتىسپايتىنىن سۇراعان ساۋالدار كەلىپ ءتۇسىپ جاتىر. رەسەي تاراپىنان پارادقا شاقىرۋ كەلگەن جوق. سوندىقتان مەملەكەت باسشىسىنىڭ جۇمىس كەستەسىندە ماسكەۋگە ساپار جوسپارلانباعان», - دەپ جازدى بەرىك ءۋالي Facebook-تە.
تاقىرىپقا تۇزدىق رەتىندە ايتا كەتەيىك، وسىعان دەيىن ماسكەۋدىڭ قىزىل الاڭىندا وتەتىن اسكەري پارادقا تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحمان قاتىساتىنى باق-تا جاريا بولعان. ال كرەملدىڭ ءباسپاسوزى بيىلعى اسكەري پارادقا شەتەلدىك دەلەگاتسيالاردى شاقىرۋ جوسپارلانباعانىن ايتقان.
18 ساۋىردە قازاقستاننىڭ قورعانىس مينيسترلىگى: «قازاقستان اسكەريلەرى ماسكەۋدەگى پارادقا بارمايدى»، - دەپ مالىمدەگەن.
سوزبە-ءسوز: «جوق. بيىل قازاقستاندىق اسكەريلەر قىزىل الاڭداعى اسكەري پارادقا قاتىسپايتىنى ءاۋ، باستان بەلگىلى بولعان. بىلتىر، جەڭىستىڭ 75 جىلدىعى اتالىپ وتىلگەندە ءبىزدىڭ اسكەريلەرىمىز بارىپ قاتىسقانىن بىلەسىزدەر»، - دەگەن.
ءيا، بىلتىر ماسكەۋدەگى «جەڭىس شەرۋى» كارانتيندىك شەكتەۋلەرگە بايلانىستى ءوز ۋاقىتىنان كەشىكتىرىلىپ، 24 ماۋسىمدا وتكەن. وعان قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ بارىپ قاتىسقان. ال بيىل ءدال 9 مامىر كۇنى ماسكەۋ جىل سايىنعى «داستۇرىنەن» جاڭىلماي، قىزىل الاڭدا الاۋلاتىپ-جالاۋلاتىپ، اسكەري الەۋەتىن الەمگە ايگىلەگەنسىپ، اسقان پافوسپەن، دوڭگەلەك داتا بولماسا دا اسكەري شەرۋ وتكىزەدى. رەسەيدىڭ قورعانىس ءمينيسترى سەرگەي شويگۋدىڭ ايتۋىنشا، بيىلعى اسكەري پارادقا 12 مىڭنان استام سارباز، 76 اسكەري ۇشاق جانە 190-نان استام اسكەري تەحنيكا تۇرلەرى قاتىسادى.
جالپى، كرەمل يدەولوگياسى ءۇشىن بۇل شەرۋ – الەمگە ايبات شەگۋدىڭ ەڭ وڭتايلى ءتاسىلى. ءوندىرىسى ءولىمشى حالدە. باتىس پەن اقش سانكتسياسىنان ەكونوميكاسى ەسەڭگىرەگەن. جالعىز سەنەرى – اسكەرى، اسكەري ءوندىرىسى، قارۋ-جاراعى. سونى ساۋدالايدى. 9 مامىر سايىن قىزىل الاڭعا بۇكىل اسكەرىن ) شىعارىپ، «مىنە كورىڭدەر» دەيدى. بيىل دا سول كورىنىس، سول جاعداي...
بيىل قازاقستان بيلىگىنىڭ وكىلدەرى دە، قازاقستان ارمياسىنىڭ وكىلدەرى دە ماسكەۋگە بارمايتىن بولدى. جەڭىس كۇنىنە ارنالعان اسكەري پاراد قازاقستاندا دا وتكىزىلمەيدى. قورعانىس مينيسترلىگى سولاي دەدى.
«ەلدەگى ەپيدەميولوگيالىق احۋالدىڭ ءورشىپ تۇرۋىنا بايلانىستى وتان قورعاۋشىلار كۇنى مەن جەڭىس كۇنىنە ارنالعان اسكەري پاراد وتكىزۋ بيىل جوسپارلابادى. دەسە دە، گارنيزونداردا ەسكە الۋ شارالارى سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق تالاپتاردى ساقتاي وتىرىپ ۇيىمداستىرىلادى»، - دەدى قر قورعانىس مينيسترلىگى.
ماسكەۋ جىل سايىن جەڭىس پارادىن وتكىزىپ كەلەدى
1945 جىلى ەڭ ءبىرىنشى پاراد ءوتتى. ونان سوڭ 1965 جىلى. بۇل ماسكەۋدە وتكەن ەكىنشى اسكەري پاراد. جەڭىستىڭ 20 جىلدىعىنا ارنالعان. وعان بولگاريا، كۋبا، ۆەتنام قاتارلى 12 مەملەكەتتىڭ باسشىلارى كەلدى. 1985 جىل. ارادا قىرىق جىل وتكەندە ماسكەۋ ءۇشىنشى رەت اسكەري پاراد وتكىزدى.
وسى ۋاقىتقا دەيىن ماسكەۋ 30-عا جۋىق اسكەري شەرۋ وتكىزگەن. جەڭىستىڭ 60 جىلدىعى، 70 جىلدىعى سەكىلدى دوڭگەلەك داتالاردا وتكەن شەرۋگە شەتەلدىك باسشىلاردى شاقىرۋ كرەملدىڭ ادەتىنە اينالعان.
ماسكەۋدەگى پارادقا قاتىسۋ مىندەت پە؟
2019 جىلى رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ ورىس باسپاسوزىنە سۇحبات بەرىپ: «ەگەر ءبىزدىڭ مەملەكەتارالىق قاتىناستارىمىزدىڭ بۇگىنگى ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى كەيبىر مەملەكەت باسشىلارى كەلمەسە، ولار ءۇشىن بۇل ۇلكەن قاتەلىك بولادى دەپ ويلايمىن»، - دەپ سەس كورسەتە سويلەگەنىن ۇمىتا قويعان جوقپىز...
ايتپاقشى، ول جولعى پارادقا پۋتين كومانداسى 1 ميلليارد رۋبل اقشا جۇمساعانىن وپپوزيتسيالىق ساياساتكەر ناۆالنىي ايتقان ەدى. باتىستىق باسىلىمدار ماسكەۋدىڭ مۇنداي شەرۋىن «ماقتانۋعا سەبەپ قالماعاندا ءوز-ءوزىنىڭ كوڭىلىن جۇباتاتىن جالعىز كۇن»، دەپ سيپاتتاپتى. شىندىعىندا، وتتى قارۋدىڭ ءتۇر-ءتۇرىن قىزىل الاڭدا ساپپەن ءتىزىپ، اسكەري پاراد وتكىزۋ – كرەمل يدەولوگياسىنىڭ بۇلجىماس ءداستۇرى، ال جەڭىس پارادى - ارداگەرلەرگە قۇرمەتتەن بۇرىن، پۋتين بيلىگىنىڭ پروپاگانداسىنا اينالعان. ال وعان ارنايى بارىپ قاتىسۋ مىندەت پە؟..
نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
