سەنات دەپۋتاتى مۇرات باقتيارۇلى اشارشىلىق تاقىرىبىن جان-جاقتى زەردەلەۋ ءۇشىن عالىمداردىڭ وتاندىق جانە شەتەلدىك مۇراعاتتارعا قول جەتكىزە الۋىن قامتاماسىز ەتۋ كەرەكتىگىن ءمالىم ەتتى، دەپ حابارلايدى «ادىرنا» ءتىلشىسى قازاقپاراتقا سىلتەمە جاساپ.
بۇل ماسەلەنى سەناتور مۇرات باقتيارۇلى ەلىمىزدىڭ پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ اتىنا جولداعان دەپۋتاتتىق ساۋالىندا كوتەردى. ونىڭ ساۋالى تاياۋدا پارلامەنت سەناتى، تاريح جانە ەتنولوگيا ينستيتۋتى، سونداي-اق مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتى ۇيىمداستىرعان «ازاتتىق جولىنداعى اقتاڭداقتار: اشارشىلىق زارداپتارىنا شىنايى تاريحي كوزقاراس» تاقىرىبىنا ارنالعان دوڭگەلەك ۇستەلدە قابىلدانعان ۇسىنىمدارعا نەگىزدەلدى.
سەناتور بولشەۆيكتىك اكىمشىلىك جۇيەنىڭ اياۋسىز ساياساتى حالىقتاردىڭ ءداستۇرلى شارۋاشىلىعىن ەسكەرمەگەنىن جانە زورلىق-زومبىلىق ارقىلى رەفورمالار جۇرگىزگەنىن اتاپ ءوتتى. بۇل ميلليونداعان ادامداردىڭ ءومىرىن قيعان اشتىققا اكەلدى.
«قازاق ۇلتىنىڭ بىرنەشە ۇرپاقتارىنىڭ جادىندا اشارشىلىق قۇرباندارىنىڭ جان ازابى جازىلمايتىن جارا بولىپ، حالىقتىڭ تاريحي-پسيحولوگيالىق ساناسىندا تەرەڭ ءىز قالدىردى»، – دەدى مۇرات باقتيارۇلى.
سەناتوردىڭ ايتۋىنشا، ەل تاريحىنىڭ وسى قايعىلى كەزەڭىن جان-جاقتى زەرتتەۋ اسا ماڭىزدى، بىراق سونىمەن بىرگە عالىمدار اۋقىمدى اقپارات ساقتالاتىن مۇراعاتتارعا قول جەتكىزە الماي، پروبلەمالار تۋىنداپ وتىر.
«اشتىق تۋرالى ەسەپتەر مەن ستاتيستيكالىق دەرەكتەر قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراعان قازاق زيالىلارىنىڭ ەڭبەكتەرى، كوررەسپوندەنتسيالارى تۋرالى ماتەريالدار بۇرىنعى قاۋىپسىزدىك ورگاندارىنىڭ ارحيۆتەرىنە ءتۇسىپ، كەيىن قايتارىلماعان. اشارشىلىققا قاتىستى كوپتەگەن قۇجاتتار مەن قۇندى ماتەريالدار ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى، باس پروكۋراتۋرا، ىشكى ىستەر مينيسترلىك ارحيۆتەرىندە ساقتالۋى. بۇل مالىمەتتەر وسى كۇنگە دەيىن ءالى قۇپيا بولعاندىقتان وعان زەرتتەۋشىلەردىڭ كىرۋى قيىن»، – دەپ اتاپ ءوتتى مۇرات باقتيارۇلى.
سەناتور سونىمەن قاتار قولىندا ناقتى دەرەگى جوق بولعاندىقتان تاريحشىلار اشارشىلىق جىلدارى ولگەن، قازاقستاننان تىس جەرگە اۋىپ كەتكەن، ءتۇرلى ىندەتتەر مەن جۇقپالى اۋرۋلاردان كوز جۇمعان ادامداردىڭ سانى تۋرالى كەسىمدى نارسە ايتۋعا بارا بەرمەيتىنىن ايتادى. تەك جۋىقتاپ ءارى شامالاپ ايتۋعا عانا ءماجبۇر. مۇرات باقتيارۇلى وسىعان بايلانىستى دوڭگەلەك ۇستەل وتىرىسىنا قاتىسۋشىلار قابىلداعان ۇسىنىستاردى ەسكە سالدى.
سەنات دەپۋتاتتارى مۇراعات ماتەريالدارىنا قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتۋ جانە زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋ، سونداي-اق قاجەت بولعان جاعدايدا ولاردان «قۇپيا» دەگەن بەلگىلەردى الىپ تاستاۋ ءۇشىن ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگاندارعا ۇسىنىستار ەنگىزۋدى سۇرايدى. سونىمەن قاتار، دەپۋتاتتار قىتاي، وزبەكستان، قىرعىزستان، تۇركىمەنستان جانە رەسەي مۇراعاتتارىندا اشارشىلىق تۋرالى عىلىمي زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋدى سۇرايدى.
سەناتورلار سونداي-اق جىل سايىن 31 مامىردا مەملەكەتتىك دەڭگەيدە «ازا تۇتۋ مينۋتىن» وتكىزۋدى، سونداي-اق جاستاردىڭ ساناسىندا اشارشىلىق قاسىرەتىن ماڭگى ەستە قالدىرۋ جانە ورنىقتىرۋ ءۇشىن «ازا سارايى» مەموريالدىق كەشەنىن («ازا سارايى») سالۋدى ۇسىندى.
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
