Senat depýtaty Murat Baqtııaruly Asharshylyq taqyrybyn jan-jaqty zerdeleý úshin ǵalymdardyń otandyq jáne sheteldik muraǵattarǵa qol jetkize alýyn qamtamasyz etý kerektigin málim etti, dep habarlaıdy «Adyrna» tilshisi QazAqparatqa silteme jasap.
Bul máseleni senator Murat Baqtııaruly elimizdiń Premer-Mınıstriniń atyna joldaǵan depýtattyq saýalynda kóterdi. Onyń saýaly taıaýda Parlament Senaty, Tarıh jáne etnologııa ınstıtýty, sondaı-aq Memleket tarıhy ınstıtýty uıymdastyrǵan «Azattyq jolyndaǵy aqtańdaqtar: asharshylyq zardaptaryna shynaıy tarıhı kózqaras» taqyrybyna arnalǵan dóńgelek ústelde qabyldanǵan usynymdarǵa negizdeldi.
Senator bolshevıktik ákimshilik júıeniń aıaýsyz saıasaty halyqtardyń dástúrli sharýashylyǵyn eskermegenin jáne zorlyq-zombylyq arqyly reformalar júrgizgenin atap ótti. Bul mıllıondaǵan adamdardyń ómirin qıǵan ashtyqqa ákeldi.
«Qazaq ultynyń birneshe urpaqtarynyń jadynda asharshylyq qurbandarynyń jan azaby jazylmaıtyn jara bolyp, halyqtyń tarıhı-psıhologııalyq sanasynda tereń iz qaldyrdy», – dedi Murat Baqtııaruly.
Senatordyń aıtýynsha, el tarıhynyń osy qaıǵyly kezeńin jan-jaqty zertteý asa mańyzdy, biraq sonymen birge ǵalymdar aýqymdy aqparat saqtalatyn muraǵattarǵa qol jetkize almaı, problemalar týyndap otyr.
«Ashtyq týraly esepter men statıstıkalyq derekter qýǵyn-súrginge ushyraǵan qazaq zııalylarynyń eńbekteri, korrespondenııalary týraly materıaldar burynǵy qaýipsizdik organdarynyń arhıvterine túsip, keıin qaıtarylmaǵan. Asharshylyqqa qatysty kóptegen qujattar men qundy materıaldar Ulttyq qaýipsizdik komıteti, Bas prokýratýra, Ishki ister mınıstrlik arhıvterinde saqtalýy. Bul málimetter osy kúnge deıin áli qupııa bolǵandyqtan oǵan zertteýshilerdiń kirýi qıyn», – dep atap ótti Murat Baqtııaruly.
Senator sonymen qatar qolynda naqty deregi joq bolǵandyqtan tarıhshylar asharshylyq jyldary ólgen, Qazaqstannan tys jerge aýyp ketken, túrli indetter men juqpaly aýrýlardan kóz jumǵan adamdardyń sany týraly kesimdi nárse aıtýǵa bara bermeıtinin aıtady. Tek jýyqtap ári shamalap aıtýǵa ǵana májbúr. Murat Baqtııaruly osyǵan baılanysty dóńgelek ústel otyrysyna qatysýshylar qabyldaǵan usynystardy eske saldy.
Senat depýtattary muraǵat materıaldaryna qol jetkizýdi qamtamasyz etý jáne zertteýler júrgizý, sondaı-aq qajet bolǵan jaǵdaıda olardan «qupııa» degen belgilerdi alyp tastaý úshin tıisti memlekettik organdarǵa usynystar engizýdi suraıdy. Sonymen qatar, depýtattar Qytaı, Ózbekstan, Qyrǵyzstan, Túrkimenstan jáne Reseı muraǵattarynda asharshylyq týraly ǵylymı zertteýler júrgizý múmkindigin qarastyrýdy suraıdy.
Senatorlar sondaı-aq jyl saıyn 31 mamyrda memlekettik deńgeıde «Aza tutý mınýtyn» ótkizýdi, sondaı-aq jastardyń sanasynda Asharshylyq qasiretin máńgi este qaldyrý jáne ornyqtyrý úshin «Aza saraıy» memorıaldyq keshenin («Aza saraıy») salýdy usyndy.
«Adyrna» ulttyq portaly
